Fota: Liza Summer / pexels.com
U 1948 hodzie sacyjołahi Paŭl Łazarśfield i Robiert Miertan vypuścili artykuł pra toje, jak miedyja mohuć usyplać hramadstva. Jany vydzialili teoryju narkatyzujučaj dysfunkcyi ŚMI — pavodle jaje, miedyja spryjajuć stracie adčuvalnaści da niespryjalnych sacyjalnych prablem hramadstva. Kali praściej: čym bolš niehatyvu ŭ navinach, tym ciažej čytaču ci hledaču prymać jaho blizka da serca.
Paźniej, padčas daśledavańniaŭ vyharańnia, navukoŭcy adznačyli asłableńnie spačuvańnia ŭ daktaroŭ, palicejskich, pažarnikaŭ i inšych śpiecyjalistaŭ dapamahajučych prafiesij u kirunku da pacyjentaŭ ci klijentaŭ u ciažkim stanoviščy. A ŭ 90-ja amierykanskija sacyjołahi vyjavili, što stomlenaść spačuvać prajaŭlajecca i ŭ miedyja: nahniatańnie infarmacyjnaha pola drennymi navinami addalaje aŭdytoryju i źnižaje toje, nakolki hramadstva cikavicca sacyjalnymi prablemami. Taksama hety fienomien moža napatkać vas, kali vy nazirajecie za trahičnymi padziejami ŭ asiarodździ, ź jakim vy źviazanyja.
Stomlenaść spačuvać časta błytajuć z vyharańniem. Nasamreč pad im razumiejuć ahulnaje adčuvańnie zmučanaści abo niezadavalnieńnia, u toj čas jak stomlenaść spačuvać źviazanaja mienavita ź ciažkaściami ŭklučyć u siabie empatyju.
Jak vyśvietlić, što vas heta zakranuła? Čałaviek, jaki stamiŭsia spačuvać, moža być mienš sfakusavanym na emocyjach i bolš — na zadačy, jon moža imknucca da sacyjalnaj izalacyi, a taksama adčuvać fizičnuju i emacyjnuju stomlenaść. Takaja źniamoha moža ŭpłyvać na toje, jak vy dumajecie, adčuvajecie siabie i pavodzicie siabie, to-bok pieraškadžać štodzionnamu žyćciu.
Stomlenaść spačuvać moža vyklikać u čałavieka bahata niehatyŭnych adčuvańniaŭ: hnieŭ, razdražnieńnie, nieciarpimaść, cyničnaść i kryŭdu. Jany, u svaju čarhu, spryjajuć mižasabovym prablemam, u tym liku ciažkaściam u kamunikacyi ź inšymi i ź blizkaściu. Taki čałaviek moža stracić zdolnaść jasna myślić i vynosić sudžeńni, prymać dobryja rašeńni i kancentravacca na zadačach, u jaho navat mohuć źjavicca dumki pra samahubstva.
Ludzi prafiesij, jakija dapamahajuć inšym, časam raźvivajuć u sabie psichičnaje aniamieńnie, i heta dapamahaje im pracavać bolš efiektyŭna. Heta zdolnaść źnižać uzrovień empatyi padčas pracy, što vyzvalaje kahnityŭnyja resursy, kab vyrašać biahučyja prablemy, a nie być paralizavanym ich maštabami.
Kali vas napatkała stomlenaść spačuvać, možna źviarnucca pa padtrymku da śpiecyjalista — da psichołaha ci da psichijatra, kali vypadak bolš składany. A možna praanalizavać, nakolki jakasna vy kłapociciesia pra siabie: navat kali nie abyścisia biez psichaterapii ci lekaŭ, naležnaje staŭleńnie da siabie dapamoža palepšyć stan.
Voś niekalki prostych idej pa tym, jak možna pakłapacicca pra siabie ŭ ciažkuju chvilinu:
- znajści čas na toje, kab charčavacca naležnym čynam
- pić dastatkova vady ci inšaj vadkaści
- vysypacca
- mieć fizičnuju aktyŭnaść
- miedytyravać (joha taksama budzie karysnaj)
- schadzić na masaž
Taksama ŭ takich situacyjach rajać stvarać emacyjnyja miežy. Treba vyśvietlić, što vy nie možacie kantralavać, i pryniać heta, a potym sfakusavać svaju ŭvahu na tym, što vam paduładna. Kali spačuvańnie źviazanaje z vašaj prafiesijaj, možna, naprykład, admovicca ad pracy i źviazanaj ź joj infarmacyi ŭ niepracoŭnyja časy, kali ž vy trapili pad upłyŭ niehatyŭnych navin u miedyja, abmiažujcie čas čytańnia takoj infarmacyi. Viedajcie svaje miežy i, kali vas pierapaŭniajuć emocyi, vaźmicie paŭzu dziela svajho mientalnaha zdaroŭja.
Kali vy stamilisia spačuvać inšym, źviarnicie ŭvahu na toje, ci možacie vy spačuvać sabie. Samaspačuvańnie — heta prosta zdolnaść stavicca da siabie jak da siabra, kali vy sutykajeciesia z prablemaj ci vyklikam. Jość danyja, što ŭ ludziej, jakija praktykujuć samaspačuvańnie, bolš vysoki ŭzrovień ustojlivaści i emacyjnaha intelektu, im lahčej zachoŭvać spakoj pad ciskam, jany adčuvajuć mienš stresu.
Samaspačuvańnie i spačuvańnie dla inšych źviazanyja: kali vy praktykujeciesia ŭ tym, kab być dabrejšym da siabie, vy palapšajecie svaju zdolnaść spačuvać inšym.
Jość rečy, jakija naadvarot nie rajać rabić, kali vy stamilisia spačuvać.
Nie treba vinavacić u čymści inšych i dazvalać sabie zvyčku skardzicca tym, chto navokał, na žyćcio, taksama niapravilna ŭ adkaz na svoj stan nadavać dapamozie inšym jašče bolš času i enierhii. Nie sprabujcie palehčyć svoj stan z dapamohaj lubych chimičnych srodkaŭ, u tym liku nie varta pryznačać samomu sabie leki biez kansultacyi z doktaram. I nie zabyvajcie źviartać jak maha bolš uvahi na vašy ŭłasnyja cikavaści i patreby.
Narešcie, isnuje zadavalnieńnie spačuvać. Heta pryjemnaje adčuvańnie zavieršanaści, kali vy kamuści dapamahli, razumieńnie, što vaša sprava maje sens, i jano moža stać krynicaj nadziei, mocy i ŭstojlivaści. U vypadku ź ludźmi dapamahajučych prafiesij takoje zadavalnieńnie pracaj dazvalaje sustrakać novy dzień i novyja trahiedyi, abaraniać ad niehatyŭnych nastupstvaŭ znachodžańnia na miažy z traŭmaj.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Błohier Blišč: «Najvialikšaja duraść, jakuju prydumali milenijały, — vyharańnie». Jamu adkazali
- ja za vnuka nie mohu postaviť śviečku v cierkvi
ja takaja v svoju očieried́ dumaju - ničieho siebie arhumient
nu davajtie kriestitie
okriestili)
kriestnaja u nas Łahun (ja rasskazyvała)