3 studzienia Alaksandr Łukašenka svaim ukazam № 2 pryznačyŭ dziaržkancern «Biellespapierapram» kiroŭnaj kampanijaj chołdynha «Chołdynhavaja kampanija „Pinskdreŭ“». Takim čynam stvorany precedent: kiravać pryvatnaj strukturaj budzie dziaržava, u jakoj u hetaj struktury niama nivodnaj akcyi.10 studzienia
— Jak by vy acharaktaryzavali situacyju, jakaja skłałasia ŭ Pinsku?
— Ja b skazaŭ, što heta niezvyčajnaja i nadzvyčajnaja situacyja. Na majoj pamiaci ŭ Biełarusi takich precedentaŭ nie było, dy i ŭ blizkim i dalokim zamiežžy takoje naŭrad ci było taksama. Nie varta zabyvać pra toje, što pieršapryčynaj vydańnia hetaha ŭkaza stała trahiedyja, jakaja adbyłasia na adnym z zavodaŭ. I ja b chacieŭ padkreślić, što mienavita na adnym z zavodaŭ, bo, kali my havorym pra chołdynhavuju kampaniju «Pinskdreŭ» i atajasamlivajem jaje z tym zavodam, dzie zdaryłasia trahiedyja, heta niapravilna.
Vybuch adbyŭsia na sumiesnym pradpryjemstvie pa vytvorčaści
Tavarystva z abmiežavanaj adkaznaściu «Pinskdreŭ DSP» źjaŭlajecca jurydyčnaj asobaj, u jakoj jość svajo kiraŭnictva i słužba, jakaja adkazvaje za techniku biaśpieki. I kali b rašeńnie było pryniataje ŭ dačynieńni da hetaj jurydyčnaj asoby, heta jašče možna było b niejak zrazumieć i rastłumačyć nieabchodnaściu pieraduchileńnia padobnych vypadkaŭ u dalejšym. Ale rašeńnie było pryniataje ŭ dačynieńni da ŭsioj chołdynhavaj kampanii, u skład jakoj uvachodzić 33 strukturnych adzinki, a 11 ź ich znachodziacca na samastojnym bałansie. Usiaho tam čatyry pradpryjemstvy z zamiežnymi inviestycyjami. Z hetaj pryčyny mnie vielmi ciažka kamientavać hetuju situacyju i vielmi składana znajści abhruntavańnie.
— Jak składvalisia adnosiny chołdynhu z kancernam «Biellespapierapram», ź dziaržavaj, da taho, jak adbyłasia trahiedyja, u vyniku jakoj zahinuła 14 čałaviek?
— Ja nie źjaŭlajusia akcyjanieram, ja byŭ abrany ŭ skład nahladalnaha kamiteta ŭ adpaviednaści z pahadnieńniem pamiž «Pinskdrevam» i Jeŭrapiejskim bankam rekanstrukcyi i raźvićcia pa kredycie jak niezaležny ekśpiert z metaj zabiaśpiečańnia standartaŭ karparatyŭnaha kiravańnia, pryniatych u Jeŭropie. Da hetaha momantu ja nie ŭvachodziŭ u skład naziralnaj rady. Mahu skazać, što hetyja adnosiny ničym nie vyłučalisia. Taksama ja mahu adznačyć, što «Pinskdreŭ» nie mieŭ nivodnaj dziaržaŭnaj akcyi i ŭvachodziŭ u skład kancerna na dobraachvotnaj asnovie. Vidavočna, matyvy tut byli ŭ isnaj u Biełarusi sistemie raźmierkavańnia lasnych resursaŭ, kali pradpryjemstvam kancerna «Biellespapierapram» vyłučalisia asobnyja lesasieki i inšyja resursy. Usie astatnija pradpryjemstvy, jakija nie ŭvachodziać u kancern, byli vymušanyja kuplać resursy praz tavarnuju biržu, što abychodziłasia značna daražej.
Pradpryjemstvy kancerna pastaŭlenyja ŭ pryvilejavanaje stanovišča i tamu mohuć zabiaśpiečvacca syravinnymi resursami z čornaha chodu. I ja liču, što mienavita z hetaj pryčyny pryvatnaje pradpryjemstva «Pinskdreŭ» dobraachvotna ŭvachodziła ŭ skład kancerna, płaciačy pry hetym dosyć vialikija hrošy za svajo znachodžańnie ŭ kancernie.
— Ci byli jašče niejkija pryvilei?
— Pradpryjemstvy ź dziaržaŭnaj dolaj ułasnaści raźličvajuć i atrymlivajuć peŭnyja datacyi ź dziaržaŭnaha biudžetu. Prynamsi, u apošnija hady heta było masiravanaj padtrymkaj dziaržpradpryjemstvaŭ. «Pinskdreŭ» pracavaŭ paśpiachova i niejkich datacyj i subsidyj z boku dziaržavy jak nie mieŭ, tak i nie maje.
— Jak budavalisia ŭzajemaadnosiny kiraŭnictva chołdynhu i ŭładaŭ paśla taho, što zdaryłasia? Chtości ž musiŭ nieści adkaznaść za hibiel ludziej.
— Biezumoŭna, musili i ŭžo panieśli adkaznaść. U samim chołdynhu była stvoranaja adpaviednaja kamisija, jakaja vyśvietliła pryčyny hetaha zdareńnia. Taksama byŭ pryniaty zahad pa chołdynhu ab pryciahnieńni da adkaznaści peŭnych asobaŭ. Ale varta adznačyć, što da siońniašniaha dnia pakul niama kančatkovaha zaklučeńnia jak kamisii rady biaśpieki, jakaja tam pracavała dvojčy, tak i pravaachoŭnych orhanaŭ, pa pryciahnieńni da sudovaj adkaznaści vinavatych. Ale, tym nie mienš, nie majučy zaklučeńnia ni kamisii kamiteta biaśpieki, ni adpaviednych sudovych orhanaŭ, tym nie mienš, było pryniataje mienavita takoje rašeńnie ŭ cełym pa chołdynhu.
— I pieršaje, što było zroblena, — byŭ adpraŭleny ŭ adstaŭku hienieralny dyrektar chołdynhu i była raspuščanaja naziralnaja rada?
— Nie tolki. Tut ja razhladaju dźvie prablemy. Pieršaja prablema, biezumoŭna, — heta ŭkaz prezidenta, jaki daŭ kancernu «Biellespapierapram» nadzvyčajnyja paŭnamoctvy i nadzialiŭ jaho hetymi paŭnamoctvami. Druhaja prablema zaklučajecca ŭ vykarystańni hetych paŭnamoctvaŭ — nakolki ŭ adzin momant treba było prymać takija rašeńni, jakija pryniaŭ kancern svaim zahadam ad 5 studzienia 2011 h. ab spynieńni kantraktu z hienieralnym dyrektaram i pryznačeńni novaha dyrektara, choć heta źjaŭlajecca kampietencyjaj schodu akcyjanieraŭ. Łaran Arynič u svoj čas taksama abiraŭsia na pasadu hienieralnaha dyrektara schodam akcyjanieraŭ. Hetaja ŭmova prapisanaja ŭ Statucie akcyjaniernaha tavarystva. Čamu spatrebiłasia pryznačać novaha hienieralnaha dyrektara, pryčym terminova, kali možna było ŭskłaści abaviazki na adnaho z namieśnikaŭ ci, prynamsi, pryznačyć vykanalnika abaviazkaŭ da momantu abrańnia ŭ adpaviednaści sa Statutam novaha hienieralnaha dyrektara?
Upieršyniu ŭ suśvietnaj praktycy byli spynienyja paŭnamoctvy naziralnaj rady, što źjaŭlajecca prosta nonsensam, jaki ja navat nie mahu ni z čym paraŭnać. Zaŭvažu tolki, što naziralnaja rada taksama abirałasia schodam akcyjanieraŭ.
— Tak i zastajecca niezrazumiełym, čamu heta było zroblena?
— Absalutna niezrazumieła. Ja mahu tolki vykazać zdahadku, što kancern prapanavaŭ pravieści pazačarhovy schod akcyjanieraŭ. Zhodna sa statutam chołdynhu, pazačarhovy schod pravodzicca nie paźniej za 70 dzion z momantu abjavy. Kali zychodzić z taho, što Arynič padaŭ zajavu ab adstaŭcy, to naziralnaja rada musiła pryznačyć pazačarhovaje pasiedžańnie praz 70 dzion, prykładna ŭ pačatku sakavika. U hetym ža miesiacy musiŭ być i čarhovy schod, na jakim nieabchodna i davać spravazdaču, i vybirać.
Jak siabra naziralnaj rady, ja prapanavaŭ nie pravodzić dva schody, a razhledzieć usie pytańni na adnym, čarhovym schodzie. I inšyja siabry rady pahadzilisia z majoj prapanovaj. Ale, vidavočna, heta pasłužyła padstavaj dla taho, kab naziralnaja rada nie prysłuchoŭvałasia da rekamiendacyj kancerna, i tamu jana raptam zrabiłasia niazručnaj. I, jak mnie zdajecca, mienavita heta i pasłužyła padaplokaj.
— Sam pa sabie ŭkaz stvaraŭsia takim ža čynam, jak i ŭ časy dziejańnia «załatoj akcyi». Pa sutnaści, jakraz jana i była ŭviedzienaja. Namieśnik ministra ekanomiki Andrej Tur prytrymlivajecca inšaha mierkavańnia i ličyć, što nijakaha pieraraźmierkavańnia ŭłasnaści nie było i nijakaja «załataja akcyja» ŭ Pinsku nie ŭviedzienaja. Što vy možacie skazać pra heta?
— Farmalna «załataja akcyja» sapraŭdy nie była ŭviedzienaja, tamu što z 2008 hoda jaje niama ŭ našym zakanadaŭstvie. Ale nasamreč adbyłosia niešta bolš žudasnaje, čym «załataja akcyja». Ja pracavaŭ u časy praviadzieńnia hetaj akcyi, jakaja ŭžyvałasia ŭ tym liku i na minskim abutkovym AAT «Łuč». U svoj čas tam była ŭviedzienaja «załataja akcyja». Pradstaŭnik dziaržavy ŭdzielničaŭ u pracy naziralnaj rady i mieŭ prava błakavać jaje asobnyja stratehičnyja rašeńni. Bieź jaho zhody rada nie mahła pryniać kančatkovaha rašeńnia.
U dadzienym vypadku było ŭviedzienaje apieratyŭnaje kiravańnie chołdynhavaj kampanijaj. Nie stratehičnyja pytańni, nie asobnyja pytańni, a apieratyŭnaje kiravańnie. Što takoje apieratyŭnaje kiravańnie? Heta štodzionnaje žyćcio. Heta i haspadarčaja dziejnaść, ale tut niezrazumieła, chto budzie nieści adkaznaść za jakija apieratyŭnyja rašeńni, kali kiravańnie budzie niekvalifikavanym.
— Jak heta zrabić technična? Jakim čynam kancern moža ŭvieści apieratyŭnaje kiravańnie ŭsim chołdynham? Adkul byŭ pryznačany novy hienieralny dyrektar?
— Novy dyrektar byŭ pryznačany z boku Minska, choć kaliści jon pracavaŭ i na samim «Pinskdrevie», a apošnim časam nie pracavaŭ, ale byŭ źviazany z kancernam. Jak jany jaho znajšli, ja nie viedaju, ale ŭ zahadzie byŭ prapisany miechanizm uzhadnieńnia kožnaha rašeńnia z kancernam. Bolš u zahadzie pa hetym pytańni ničoha niama.
— Na «Pinskdrevie» vy byli niezaležnym dyrektaram pa prapanovie Jeŭrapiejskaha banka rekanstrukcyi i raźvićcia, kali toj daŭ chołdynhu kredyt u pamiery 15 miljonaŭ dalaraŭ terminam na piać hadoŭ. Jakaja ŭ hetaj situacyi reakcyja hetaha mižnarodnaha finansavaha instytuta?
— Tut ja vas trochi padkarektuju — JEBRR pahadziŭsia z prapanovaj akcyjanieraŭ «Pinskdreva». Bank patrabavaŭ tolki ŭviadzieńnia niezaležnaha siabra naziralnaj rady, jaki mieŭ by adpaviednuju kvalifikacyju i adpaviadaŭ by ich patrabavańniam. U svaju čarhu, «Pinskdreŭ» prapanavaŭ maju kandydaturu, i Bank pahadziŭsia. Tamu nielha skazać, što jany mianie pryznačyli, — jany pahadzilisia z majoj kandydaturaj.
Na siońniašni dzień JEBRR vyvučaje materyjały, i jakoj budzie reakcyja — nieviadoma. Ale prynamsi ja prainfarmavaŭ pradstaŭnikoŭ JEBRR u Minsku ab tym, što
— Jakaja reakcyja inšych biełaruskich biznesoŭcaŭ, jakich całkam moža spaścihnuć taki ž los, jak i «Pinskdreŭ»?
— Ich reakcyja mnie nieviadomaja. Ale da mianie ŭžo pačali pastupać zvanki ad padobnych biełaruskich akcyjaniernych tavarystvaŭ. Naprykład, učora byŭ zvanok z Hiermanii ad ludziej, jakija ŭkładvali svaje kapitały ŭ «Pinskdreŭ», jakija ŭschvalavanyja tym, što adbyvajecca, i pieražyvajuć za svaje hrošy.
Tak što zvanki jość, zaniepakojenaść jość, choć na siońniašni dzień toje, što adbyvajecca, jašče nie atrymała naležnaj ahałoski i abmierkavańnia.
Sa svajho boku, my źviarnulisia ź listom na imia prem'
— Jak byłyja siabry naziralnaj rady i akcyjaniery mohuć adreahavać u hetaj situacyi?
— Nie viedaju, jak jany mohuć adreahavać, ale viedaju, što byŭ padrychtavany i nakiravany zvarot u sud. Heta było svajho kštałtu reakcyjaj naziralnaj rady, ale razhladu ŭ Haspadarčym sudzie pakul jašče nie było.
— Jaki razumny vychad ź situacyi, jakaja skłałasia, vy bačycie dla akcyjanieraŭ i nakolki ich datyčyć usio toje, što ciapier adbyvajecca?
— Pa sutnaści, heta datyčyć usich akcyjanieraŭ «Pinskdreva», ale ŭ hetaj situacyi jany zusim biaspraŭnyja. A vychad ja baču tolki ŭ skasavańni zahadu i detalovym razhladzie ŭ adpaviednaści z zakanadaŭstvam. Kali dziaržava bačyć nieabchodnaść nacyjanalizacyi, značyć, u adpaviednaści z zakanadaŭstvam, jana pavinnaja pryniać takoje rašeńnie. Adnak nacyjanalizacyja ažyćciaŭlajecca z kampiensacyjaj strat, što tut nie było zroblena. Tamu budzie pravilniej skazać, što heta i nie nacyjanalizacyja, nie kanfiskacyja, a rejdarstva, zachop ułady i ŭsio.
Adnoj z padstavaŭ takoha zachopu bačycca pošuk achviarnaha kazła i vinavataha ŭ śmierci 14 čałaviek. Pradstaŭniki ŭłady śćviardžajuć, što da taho, jak adbyłosia nadzvyčajnaje zdareńnie, chołdynh byŭ samym zakrytym pradpryjemstvam, na terytoryju jakoha nie puskali ni MNS, ni pažarnikaŭ, ni
Ja nie prysutničaŭ tam pastajanna, tamu ničoha i nie viedaju, ale chutčej heta ŭsio nadumanaje, bo tych ža pravierak MNS tam było bolš čym dastatkova i tam nikoli nie było nijakaha zakrytaha tavarystva. Tak, heta zakrytaje akcyjaniernaje tavarystva, ale jano nie zakrytaje ad uładaŭ — tam byvali i hubiernatar, i miascovyja ŭłady, i ŭrad, a pradstaŭniki kancerna — ledź nie štodnia. I chto im zabaraniaŭ? Ich chiba nie prapuskali praz prachadnuju? Nie razumieju, chto takoje moh zajavić.
— Taksama było zaŭvažana, što takija ŭzharańni adbyvalisia tam nie adnojčy, i ab likvidacyi parušeńniaŭ MNS paviedamlała nie adzin raz, ale jany nie byli vykananyja…
— Pra heta ničoha skazać nie mahu, bo asabista da mianie takija źviestki nie dachodzili.
