— Я тры гады не ездзіў у Беларусь: спачатку былі кавідныя абмежаванні, потым адмена авіязносін, а потым — банальны страх. У мяне былі пэўныя рызыкі, што канкрэтна мяне могуць затрымаць. Зрэшты, нават калі б іх не было, я б без патрэбы ў Беларусь не паехаў, бо калі ты доўгі час жывеш у бяспецы, нават 1% адыгрывае вялікую ролю.
Я чытаў, як затрымлівалі людзей, якія вярнуліся з Літвы ці Польшчы, і не хацеў выпрабоўваць лёс. У рэшце рэшт занадта высокі кошт — мая бяспека і свабода.
Шчыра кажучы, я бачыў сваё вяртанне ў Мінск толькі ў страшных снах (у поўным сэнсе гэтага слова — думаю, многія, хто пераехаў, ведаюць гэтую зʼяву).
Але мы з жонкай вырашылі купляць кватэру ў Варшаве, і ў канцы 2023 года нам спатрэбіліся грошы. А для гэтага трэба было неяк паспрабаваць прадаць кватэру ў Мінску. Вырашылі рызыкнуць, але мінімізуючы ўсе магчымыя рызыкі.
Я выставіў адэкватную цану (крыху больш, чым кватэра абышлася мне), і пакупнік знайшоўся літаральна за дзень. Прадаваў праз агенцтва, таму ўсе дакументальныя пытанні мне дапамаглі вырашыць. Мне трэба было толькі прыехаць на момант здзелкі, таму што даверанасці ў нас не было.
Ехаць праз наземную мяжу з Польшчай я не рызыкнуў, бо да мяне відавочна былі б пытанні.
У выніку паехаў на аўтобусе з Гданьска ў Калінінград, а адтуль самалётам у Маскву. Я разумеў, што мяне наўрад ці стануць затрымліваць у Расіі, ды і дакументы там правяраюць толькі супрацоўнікі авіякампаніі. Вось ляцець з Калінінграда адразу ў Мінск я б дакладна не стаў.
На месцы высветлілася, што расійскія авіякампаніі не прымаюць польскія і нават беларускія банкаўскія карты. Прыйшлося шукаць знаёмых у Расіі, хто зможа купіць білет.
Пасля самалёта была нейкая напаўразваленая маршрутка да Мінска, на цягніку я не паехаў — трэба купляць квіток па сваім пашпарце.
Безумоўна, я не карыстаўся беларускай сімкай і старым тэлефонам, не паведамляў нікому пра свой прыезд. Нават маці не ведала, што я прыехаў.
Мае знаёмыя, якія праз некалькі гадоў эміграцыі ездзілі ў Беларусь, казалі прыкладна адно і тое ж: страшна, калі ты думаеш пра паездку, а калі знаходзішся ў Мінску — страх знікае.
Дык вось, нічога падобнага: некалькі дзён, што мне давялося пабыць у Беларусі, у мяне зашкальваў пульс (пра гэта добрасумленна паведамляў мой Apple Watch) і я баяўся нават выйсці з дому (ну як з дому — я начаваў у сяброў).
Маці я ў выніку таксама наведаў мімалётам, зладзіў ёй сюрпрыз. І, карыстаючыся выпадкам, мы вырашылі зрабіць даверанасць.
Для гэтага паехалі ў адзін з райцэнтраў і пайшлі да натарыуса, які знаходзіўся ў мясцовым будынку суда. Увайсці туды можна праз стандартную прахадную, на якой сядзіць супрацоўнік міліцыі і правярае ўсіх на ўваходзе. Ён папрасіў нашы пашпарты: маці аддаў хутка, а мой пашпарт узяў у рукі, нешта там праверыў і накіраваўся да выхаду са сваёй кабінкі.
Я гляджу на яго, а ён мэтанакіравана ідзе да мяне. Гэта быў самы страшны момант за ўсю паездку. І тут ён кажа: «Давайце праверым, што ў вас у заплечніку». Цяпер смешна, але тады я ледзь не памёр са страху.
Як толькі я закрыў здзелку з кватэрай, праз гадзіну ўжо ехаў маршруткай назад у Маскву, каб вылецець у Калінінград. Толькі калі прайшоў расійска-польскую мяжу, я нарэшце выдыхнуў — адчуў сябе ў бяспецы і пачаў шанаваць сваё жыццё ў Польшчы яшчэ больш.
Чытайце таксама:
«Камера ў Наваполацку менш камфортная за прылёты ракет». Як цяпер жывуць беларусы ва Украіне
N.R.M.