Kanflikt Lavona Volskaha z telekanałam ANT prymusiŭ čarhovy raz zadumacca pra aŭtarskaje prava ŭ Biełarusi.Jak napisaŭ Volski na svajoj staroncy ŭ sietcy facebook, telekanał ANT vykarystaŭ muzyku ź jaho pieśni «Sonca nam dapamoža» ŭ jakaści saŭndtreka da adnaho sa svaich siužetaŭ, pryśviečanaha biełaruskaj apazicyi.
Na žal, telekanał ANT — daloka nie pieršy i, vidavočna, nie apošni subjekt haspadarańnia ŭ Biełarusi, jaki parušaje aŭtarskija pravy. Viadoma, možna arhumientavać, što ich u Biełarusi parušajuć usie: adny zapampoŭvajuć ź internetu filmy i muzyku, inšyja biessaromna pieradrukoŭvajuć čužyja pracy, vydajučy ich za svaje, narešcie, praktyčna ŭsie vykarystoŭvajuć nielicenzijnaje prahramnaje zabiaśpiečańnie.
Adnak suprać takich arhumientaŭ znojducca i inšyja.
Prykładaŭ parušeńnia aŭtarskich pravoŭ možna pryvodzić nieźličonaje mnostva.
Rekłamnaje ahienctva raspracoŭvaje rekłamny rolik dla vykarystańnia jaho ŭ radyjoefiry. Stała vielmi papularnym vykarystać uryvak ź viadomaj pieśni, pierapisać tekst pad rekłamny — i rolik hatovy. Rekłamnaje ahienctva pradaje zamoŭcu rekłamny rolik jak novy tvorčy pradukt, pry hetym paprostu zabyvajučy, što vykarystoŭvać u rekłamie ŭryvak ź pieśni nielha biez zhody aŭtara i vypłaty jamu hanararu.
Taksama parušeńniem zakanadaŭstva ab aŭtarskich pravach źjaŭlajecca vykarystańnie ŭ rekłamie fotazdymkaŭ i malunkaŭ, zapampavanych ź internetu abo nabytych dla inšych metaŭ.
Tut nieabchodna pamiatać dva, na moj pohlad, asnoŭnych praviły Zakona Respubliki Biełaruś «Ab aŭtarskim pravie i sumiežnych pravach».
Praviła pieršaje: lubaja sastupka pravoŭ afarmlajecca piśmovaj damovaj. Pakul niama piśmovaj damovy na vykarystańnie tvora — navat nie dumajcie jaho vykarystoŭvać. Vypadki mahčymaha vykarystańnia tvoraŭ biez zhody aŭtara i biez zaklučeńnia damovy, praduhledžanyja artykułami 18–21 Zakona ab aŭtarskim pravie, tut nie ličacca. Hetyja vypadki ŭ absalutnaj bolšaści praduhledžvajuć vykarystańnie tvora dla asabistych i niekamiercyjnych metaŭ. Kali viadziecca pra vykarystańnie tvoraŭ u pradprymalnickaj dziejnaści — zaklučajcie damovu z pravaŭładalnikam.
Ale navat zaklučeńnie damovy z pravaŭładalnikam čaściakom nie daje prava vykarystoŭvać tvor dla lubych metaŭ.
Tut treba pamiatać praviła druhoje: sastuplenymi ličacca tolki tyja pravy, jakija jasna paznačanyja ŭ damovie. Naprykład, rekłamnaje ahienctva najmaje fatohrafa, jaki fatahrafuje i pieradaje pravy na fatahrafii dla vykarystańnia ŭ kankretnaj rekłamnaj kampanii. U hetaj situacyi rekłamnaje ahienctva nie maje prava vykarystoŭvać hetyja fatahrafii dla inšych metaŭ i ŭ inšych rekłamnych kampanijach.
Zakon ab aŭtarskim pravie padaje dosyć vialiki pieralik mahčymych sposabaŭ abarony: pryznańnie aŭtarskaha prava; spynieńnie dziejańniaŭ, jakija parušajuć aŭtarskaje prava; pakryćcio ŭłasnych strataŭ; spahnańnie dachodu, atrymanaha parušalnikam; vypłatu kampiensacyi ŭ pamiery ad 10 bazavych vieličyń da 50 tysiač bazavych vieličyń, a taksama šerah inšych sposabaŭ.
Adnak spravaŭ pra abaronu aŭtarskich pravoŭ na siońniašni dzień vielmi niašmat.
Z adnaho boku, heta źviazana z darahoŭlaj sudovaha pracesu. Pierad padačaj pozvy ab abaronie aŭtarskaha prava nieabchodna zapłacić pošlinu. Akramia hetaha, čaściej za ŭsio nieabchodna ŭličvać i vydatki na dapamohu advakata. Takim čynam, tolki padača pozvy budzie kaštavać bolš za miljon rubloŭ. Dziejnaje zakanadaŭstva praduhledžvaje kampiensacyju raschodaŭ boku, jaki vyjhraŭ spravu, uklučajučy vypłatu pošliny i jurydyčnych pasłuh. Ale spačatku treba ŭkłaści svajo, a prysudžanyja hrošy atrymać praź niejki čas. A sumy spahnanych z parušalnikaŭ štrafaŭ naŭrad ci pakryvajuć čas, vydatkavanyja na abaronu svaich pravoŭ.
Ź inšaha boku, šmat kaho pałochaje sama sudovaja pracedura. Sprečki pa aŭtarskim pravie razhladajucca ŭ śpiecyjalnaj sudovaj kalehii pa spravach intelektualnaj ułasnaści Viarchoŭnaha suda Respubliki Biełaruś. Sprava musić być razhledžanaja ciaham dvuch miesiacaŭ, jak praviła, heta zapatrabuje ŭdziełu ŭ niekalkich pasiedžańniach, a rašeńnie ŭstupaje ŭ siłu praz 10 dzion, kali nie budzie abskardžanaje.
Nieabchodnaść ciarpieć dadatkovyja vydatki, značnaja strata času, niapeŭnaść sudovaha pracesu, nievialikija kampiensacyi adpužvajuć šmatlikich aŭtaraŭ ad padavańnia pozvy ŭ sud.
Ale mahu z absalutnaj upeŭnienaściu skazać, što, niahledziačy na ŭsie ŭjaŭnyja składanaści, abaraniać svaje pravy treba.I abaraniać treba ŭ pieršuju čarhu nie dla siabie. Abaraniać pravy treba dla inšych. Kab narešcie pierałamać niepavahu da aŭtarskich pravoŭ.
Kali znojdziecca choć by dziasiatak aŭtaraŭ, jakija pryncypova buduć adstojvać svaje pravy ŭ kožnym vypadku ich parušeńnia, kali jany zmohuć pakazać inšym aŭtaram, što heta mahčyma, heta prymusić i inšych aŭtaraŭ abaraniać svaje pravy. A ŭ sukupnaści prymusić karystalnikaŭ z pavahaj stavicca da aŭtarskich pravoŭ.
Tolki tak, krok za krokam, pačynajučy z samoha siabie i pryncypova adstojvajučy i abaraniajučy svaje pravy, my zmožam pabudavać sistemu pavahi tvorčaj pracy i aŭtarskaha prava.
***
Siarhiej Zikracki — juryst. Vypusknik fakulteta prava Biełaruskaha dziaržaŭnaha ekanamičnaha ŭniviersiteta. Dadatkovuju jurydyčnuju adukacyju atrymlivaŭ u Rasii, Łatvii, Polščy, Vialikabrytanii (Oksfard). Pracavaŭ u bujnych chołdynhavych kampanijach. Ciapier uznačalvaje «Jurydyčnaje ahienctva Siarhieja Zikrackaha», jakoje śpiecyjalizujecca na pytańniach damoŭnaha i karparatyŭnaha prava, padatkaabkładańnia, pravavoha rehulavańnia infarmacyjnych technałohij, intelektualnaj ułasnaści, ŚMI, rekłamy, pradstaŭleńnia intaresaŭ u haspadarčych sudach.
