Pierapišam Bibliju pa-biełarusku! 9

Kali try hady tamu Ŭładzimier Padhoł prapanavaŭ ideju ahulnanacyjanalnaj dyktoŭki, jaho mała chto zrazumieŭ. Adnak, ź ciaham času ideja nabyvała ŭsio novych prychilnikaŭ, i siońnia dyktoŭki pa-biełarusku pišuć mastaki, piśmieńniki, palityki, śviatary, zamiežnyja dyplamaty… Da novaj idei viadomaha palitolaha staŭleńnie taksama pakul nie adnaznačnaje. Jon prapanavaŭ… pierapisać Bibliju i skansalidavać takim čynam raźjadnanych z roznych pryčynaŭ suajčyńnikaŭ.

Michaś Skobła: Uładzimier, jašče ŭ 1517 hodzie Francišak Skaryna Bibliju drukavaŭ — i hetuju datu my zasłužana adznačajem jak pačatak biełaruskaha knihadrukavańnia. Vy ž prapanujecie niby znoŭ viarnucca ŭ daskarynaŭskuju epochu i pierapisvać Bibliju ad ruki. U čym sens vašaj idei?

Uładzimier Padhoł: Pierapisvańnie Biblii, jakoje prapanuju ja, adroźnivajecca ad pracy pierapiščykaŭ u daskarynaŭskija časy. Tady siadzieli pierapiščyki-manachi, i kožny ź ich svajoj rukoj pierapisvaŭ usiu Bibliju. Pierapisvańnie Biblii naležała adnoj sobie. A ja prapanuju voś što. U adnu čystuju knihu (padkreślivaju — adnu!) kožny, chto choča, moža pierapisać radok, abzac, raździeł, niekalki staronak, jak atrymajecca, ź Biblii. Pierapisać, pastavić svajo proźvišča i sastupić miesca druhomu. Takim čynam, u vyniku maje atrymacca Biblija, pierapisanaja vialikaj kolkaściu ludziej — i viernikami, i ateistami, i tymi, chto nia vieryć, ale choča vieryć. Takaja rukapisnaja Biblija źjadnała b vialikuju častku narodu. Narod jadnaŭsia b nie la televizara ź idałam, jaki biaskonca pramaŭlaje, raspaviadaje, jak cudoŭna žyć u Biełarusi, a vakoł Słova Božaha. Pierapisvajučy Bibliju ad ruki, my atrymali b, pa-pieršaje, ludzkuju salidarnaść, pa-druhoje — salidarnaść biełarusaŭ sa Słovam Božym, a značyć — z Boham, z maralnymi kaštoŭnaściami chryścijanskimi.

Skobła: Redka ŭ jakich cerkvach i kaściołach jość Biblija na biełaruskaj movie. Prykładam, u pierakładzie Vasila Siomuchi. Pakolki ni pravasłaŭnaj carkvoj, ni katalickim kaściołam pierakład hety aficyjna nie zaćvierdžany. Dyk što ludzi pavinny pierapisvać?

Padhoł: Padkreślivaju, pierapisvać ja prapanuju tolki biełaruskamoŭnuju Bibliju. Tut jość svaje prablemy. Niahledziačy na toje, što Biblija ŭ pierakładzie Siomuchi nie zaćvierdžanaja ni carkvoj, ni kaściołam, ja, tym nia mienš, kali pryjdu pierapisvać Božaje Słova ŭ čystuju knihu, to pryjdu ź Siomuchavaj Biblijaj. Mahčyma, kaścioł, kali padklučycca da hetaj spravy, prapanuje Bibliju ŭ pierakładzie ksiandza Ŭładysłava Čarniaŭskaha, jakoju katoliki karystajucca. Dumaju, što ŭ pravasłaŭnych taksama znojdziecca biełaruskamoŭny tekst Biblii. Tut budzie ŭžo nie pryncypova — ci z adnoj i toj ža knihi pierapisvać. Pryncypovym źjaŭlajecca toje, kab u adnu i tuju ž knihu z čystymi staronkami pierapisvali ŭsie.

Skobła: Kab hetaja akcyja była efektyŭnaj u ahulnanacyjanalnym maštabie, patrebnyja zładžanyja dziejańni śviataroŭ roznych kanfesij. Jak hetaha damahčysia? Ci arhanizoŭvać hetuju spravu buduć nia tolki śviatary?

Padhoł: Ščyryja vierniki, viadoma ž, pojduć u chram i tam buduć pierapisvać. Ale, naprykład, kali chvory čałaviek nia moža pryjści ŭ chram, to čamu b da jaho nie pryvieźci Bibliju? U hetaj spravie, ja dumaju, moža być niekalki etapaŭ. Moža navat cełaja kamanda dobraachvotnikaŭ dapamahać. Naprykład, Biblija lažyć peŭny čas u chramie, a potym, pa prośbie čałavieka, jaje viazuć da niamohłaha, kab i jon paŭdzielničaŭ u pierapisvańni. Heta taksama paspryjaje kansalidacyi našaj nacyi. Pryznajusia, da hetaj idei z zachapleńniem adnieślisia niekalki biełaruskich ksiandzoŭ i vierniki, i sam pierakładčyk Biblii — Vasil Siomucha. I samy pieršy etap kansalidacyi — heta damova pamiž kanfesijami. Kali ŭdasca damovicca pra adnu čystuju knihu — heta budzie dobrym pačatkam. Padkreślu, pažadana, kab była tolki adna čystaja kniha, u jakuju i pravasłaŭny, i katolik, i evanhielski chryścijanin-baptyst upiša svaje radki. Bo kali kožnaja carkva, kožny kaścioł pačnuć rabić svaju knihu, jany kansalidujuć tolki svaju pastvu. Pavinna być estafieta, vandravańnie knihi. Skažam, kniha pralažała miesiac u mienskim Čyrvonym kaściole, nastupny miesiac — u Śviata-Duchavym katedralnym sabory, potym pierajechała ŭ malelny dom evanhielskich chryścijan-baptystaŭ, potym jaje pavieźli ŭ Viciebsk i h.d. Kniha musić vandravać pa ŭsioj Biełarusi, trapić u roznyja harady, miastečki i vioski. I ŭsia Biełaruś pačnie havaryć pra heta, abmiarkoŭvać heta. I adbudziecca jadnańnie, paŭtarusia, nie vakoł televizara ź idałam, a vakoł Biblii. Heta toje, što siońnia patrebna našym śviataram, patrebna našaj nacyi, patrebna našaj ahulnaj marali — jadnańnie vakoł Biblii.

Skobła: U luboj akcyi, u luboj dobraj spravy pavinna być kropka adliku. Kali vy miarkujecie dać start kampanii «Pierapišam Bibliju pa-biełarusku!»?

Padhoł: Ja pačuŭ u vašych słovach vodhuk savieckich časoŭ: davajcie zrobim plan na piacihodku, potym daterminova jaho vykanajem, pieravykanajem i h.d. Tut usio nia tak. Tut hałoŭnaje — ci ideja achoplivaje balšyniu ludziej, ci nie achoplivaje. Kali nie achoplivaje, to, moža, nia varta i raspačynać. Što atrymajecca z hetaj idei — ja i sam nia viedaju. Adnak liču, što treba pačać. Sam praces užo budzie kansalidavać ludziej. Ujavicie sabie dzicionka siami-dziesiaci hadoŭ, jaki ŭ Bibliju svajoju rukoj upisaŭ radok. Jon raście, svavolničaje, a jamu ŭ škole kažuć: nia treba padmanvać, ty ž Bibliju pierapisvaŭ! Heta moža stać najmahutniejšaj akcyjaj jadnańnia i ačyščeńnia dla ŭsich pakaleńniaŭ.

0

0

0

0

0

0

Radyjo «Svaboda»

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH