Dyrektar telekanała «Biełsat» Alaksiej Dzikavicki. Varšava, Polšča, 18 sakavika 2024 hoda. Fota: Alisa Hančar / Biełsat
— Alaksiej, niadoŭha biełaruskaja prapahanda piła šampanskaje: isnavańniu «Biełsata» pakul chiba ničoha nie pahražaje. Ale ci našmat skarocicca biudžet telekanała?
— Biudžet, kali brać pad uvahu naš płan na hod, chacia, kaniešnie, płany nie abaviazanyja byli ździejśnicca, značna źmienšycca — prykładna na tracinu. Jość pazicyi, na jakich my sapraŭdy možam aščadzić, a na niekatorych, jak techničnaje padtrymańnie, zarobki, zekanomić nielha. Nam daviadziecca zaniacca davoli radykalnymi reformami, niejkija prajekty zrabić tańniejšymi, a ad niekatorych, na žal, zusim admovicca.
— Z boku Ministerstva zamiežnych spraŭ Polščy akurat prahučała žadańnie źmienaŭ na «Biełsacie», mahčyma, hetaja patreba naśpieła i ŭ samoj kamandy. Što źmienicca i na čym vy budziecie aščadžać?
— Sapraŭdy, naš hałoŭny donar, Ministerstva zamiežnych spraŭ, maje žadańnie, kab, jak ja pačuŭ, sietka viaščańnia «Biełsatu» stała bolš pryvabnaj. Heta surjoznaja sprava, jakuju my pačali abmiarkoŭvać u tym liku z kamandaj.
Ale i niezaležna ad pažadańniaŭ tych, chto nas finansuje, «Biełsat», ja pierakanany, patrabuje pieramienaŭ.
Kali była biełaruskaja revalucyja, pačałasia vajna, my nadavali ŭvahu pieradusim žyvomu viaščańniu i było nie da pieramienaŭ. Bieručy pad uvahu, što situacyja ŭ peŭnym sensie stabilizavałasia i nam treba aščadžać, ja ŭsprymaju kryzisny momant jak šaniec razvarušyć našuju sietku viaščańnia.
Ad častki prahramaŭ treba admovicca, častku zrabić bolš śviežymi, ja maju namier pryciahnuć jak maha bolš tvorčych ludziej, jakija raniej nie mahli supracoŭničać z «Biełsatam», tamu što byli ŭ Biełarusi, a zaraz jany ŭ emihracyi.
Šmat chto ź ich mieŭ dačynieńnie da telebačańnia i razumieje, pra što idzie havorka. Bo nie raz nam prapanoŭvali rečy, absalutna nievykanalnyja, davajcie, maŭlaŭ, zrobim The Voice of Belarus. Ale nichto nam nie daść licenziju na spadarožnikavaje viaščańnie takoj prahramy, da taho ž jak my budziem vyvozić ludziej dla ŭdziełu. Dumaju, tvorčyja koły biełarusaŭ buduć u stanie zaprapanavać nam novyja idei i farmaty.
Žurnalisty Ihar Viniaŭski dy Irena Kaciałovič zapisvajuć intervju z dyrektaram telekanała «Biełsat» Alaksiejem Dzikavickim. Varšava, Polšča, 18 sakavika 2024 hoda. Fota: Alisa Hančar / Biełsat
— Kali my kažam pra supracoŭnikaŭ «Biełsata», časta heta ludzi, jakija ryzyknuli kali nie ŭsim, to šmat čym dziela taho, kab praciahvać pracu. Ci daviadziecca, prachodziačy praz hetuju zonu turbulentnaści, kahości zvolnić?
— Heta budzie samy apošni krok. Kali ŭ nas nie atrymajecca znajści dadatkovaje finansavańnie, a ŭsich aščadžeńniaŭ, jakimi my zaraz zajmajemsia, budzie niedastatkova, moža, da hetaha i dojdzie, ale ja zrablu ŭsio, što ad mianie zaležyć, kab hetaha nie dapuścić.
Ja liču, samaja vialikaja kaštoŭnaść «Biełsatu» — heta supracoŭniki.
Tyja ž palaki, amierykancy, ludzi ź inšych krain časta nie razumiejuć, što ŭ nas niama televizijnaha rynku. Kali niejki, naprykład, češski telekanał zvolnić 30 prafiesijanałaŭ, dyk jany pojduć na pracu ŭ inšaje miesca, a hety kanał atrymaje bolš finansavańnia na nastupny hod, daść abviestku i znojdzie novych supracoŭnikaŭ — u čym prablema?
My ž biarem na pracu pieravažna ludziej, jakija nie mieli dačynieńnia da telebačańnia, praces navučańnia takoha supracoŭnika zajmaje ad 3 da 6 miesiacaŭ, i nie abaviazkova jon zmoža vykonvać svaje abaviazki na adpaviednym uzroŭni. Pry hetym u nas vielmi prafiesijnyja infarmacyjnaja častka i ludzi, što zajmajucca prahramami.
Akramia hetaha «Biełsat» zaŭsiody staviŭ na prysutnaść na ŭsich mahčymych płatformach. My pavinny być padrychtavanyja — kali ŭ Rasii zabaranili fejsbuk, nu dyk nas možna hladzieć na jutubie ci čytać u telehramie. Kali, nie daj Boža, a my viedajem, što padrychtoŭka da hetaha viadziecca, u Biełarusi zabaroniać jutub — nas možna budzie hladzieć u instahramie, na fejsbuku, praz spadarožnik. Usio patrabuje ludziej i vysiłkaŭ, kab raspaŭsiudžvacca paŭsiul.
Taksama skarbam źjaŭlajecca šmatmoŭnaść našych ludziej. My robim televizijnyja prahramy prynamsi na čatyroch movach — pieradusim pa-biełarusku, taksama pa-rasiejsku, krychu pa-ŭkrainsku i dla našych partnioraŭ z TVP World pa-anhielsku. Nie dumaju, što šmat u jakich redakcyjach na śviecie ludzi mohuć tak spakojna pieraskokvać z movy na movu, zhubić taki skarb prosta niedaravalna.
— «Biełsat» chiba adziny stała ŭkładajecca ŭ biełaruskaje niezaležnaje kino, letaś pad kaniec hoda navat pradstaviŭ svoj pieršy ihravy sieryjał «Pracesy». Ci pacierpić praz skaračeńnie biudžetu vytvorčaść kino, dakumientalnaha i ihravoha?
— Niekalki hadoŭ tamu, pamiataju, źjaviłasia infarmacyja, što pavodle pakaźnika, jaki adlustroŭvaje, nakolki kraina abźniataja dakumientalnym kino, Biełaruś na adnoj z horšych pazicyjaŭ. Kali dziaržava daje hrošy na dakumientalnaje kino, my viedajem, heta albo prapahanda, albo jano nie zakranaje važnych, balučych, kanfliktnych momantaŭ.
My zaŭsiody ličyli patrebnym u heta ŭkładacca, kali była mahčymaść zdymać na terytoryi Biełarusi, rabili, byvała, pa 10 filmaŭ u hod. Ciapier, viadoma, stolki dakumientalnaha kino ŭ Biełarusi my nie zdymajem, ale možna praciahvać va Ukrainie, u miescach, dzie šmat biełarusaŭ — jość roznyja temy. I my pastarajemsia niekatoryja srodki ŭ sioletnim biudžecie na dakumientalnaje kino pakinuć.
Što tyčycca sieryjała, heta vializny ŭniosak u skarbonku biełaruskaha ihravoha kino. Spačatku ŭva mnie było krychu strachu, padavałasia, što pakazać teror, hora, masavaje niaščaście ŭ Biełarusi, kab heta nie było pieraboram, hrateskam, budzie ciažka. Ale tvorcy sieryjału spravilisia vydatna.
Ja liču, my pavinny rabić štości, što zastaniecca, jak kaliści zrabili «Narodny albom. 20 hod» u dobraj jakaści, znoŭ ža darahi prajekt. Infarmacyja, biahučyja publicystyčnyja prahramy važnyja, ale praź niekatory čas jany buduć cikavyja tolki daśledčykam, a kino buduć hladzieć.
Heta darahija rečy, chacia my adnosna niadoraha zrabili čatyry sieryi, i sioleta ŭ nas pakul niama takich hrošaj. Ale ja dumaju, treba maksimalna torhać donaraŭ ci dziaržaŭnyja ŭstanovy, kab mieć na heta asobnyja srodki. Donary pavinny dobra pryhledziecca — my pakazali, što heta mahčyma i mahčyma vielmi jakasna.
Dyrektar telekanała «Biełsat» Alaksiej Dzikavicki na zapisie intervju ŭ studyi. Varšava, Polšča, 18 sakavika 2024 hoda. Fota: Alisa Hančar / Biełsat
— Zaraz zaŭvažna skaračajecca padtrymka biełaruskich niezaležnych miedyja, u tym liku i «Biełsata». Tłumačeńni byvajuć roznymi, to niedastatkovaja kolkaść hledačoŭ-čytačoŭ, to Biełaruś byccam by «stračanaja». Jak vam padajecca, jakija ŭ hetaha sapraŭdnyja pryčyny?
— My bačym, što Ukrainie niedastatkova padtrymki ad Zachadu, i kali ŭzvažvać, dać srodki na biełaruskija niezaležnyja miedyja albo na Ukrainu, viadoma, pieršasnyja patreby va Ukrainy.
Ale heta nie zusim dalnabačna, stracić Biełaruś było b vialikaj pamyłkaj: z punktu hledžańnia jeŭrapiejskaj, i nie tolki, hieapalityki naša kraina maje vializnaje značeńnie.
Mnie taksama padajecca, što my, biełarusy za miažoj, musim farmavać pazityŭny vobraz Biełarusi, a nie tolki «dapamažycie, palitviaźni, represii», pra što, viadoma, treba havaryć uvieś čas. Ja sam luboje spatkańnie z zamiežnymi dypłamatami ci kimści jašče pačynaju z palitviaźniaŭ, u tym liku z našych žurnalistaŭ, jakija siadziać u turmie.
Ale što pa-za hetym — pa-za palitviaźniami, sankcyjami, represijami? Nam treba pradstavić pazityŭny paradak dnia: što Biełaruś u vypadku pieramienaŭ, jakija buduć źviazanyja z padzieńniem pieradusim kramloŭskaha režymu, zmoža chutka transfarmavacca ad dyktatury da demakratyi, prystasavacca da vymahańniaŭ ES i navat być łakamatyvam uva ŭsim rehijonie.
Heta kraina pracavitych, dyscyplinavanych ludziej, maje dobruju infrastrukturu.
Zaraz u Polščy, Litvie, Niamieččynie vializnaja kolkaść biełaruskich emihrantaŭ, i ja nikoli nie bačyŭ biełarusaŭ, jakija stajać u čerhach pa vypłaty pa biespracoŭi — pahladzicie, kolki aŭtaservisaŭ, kaviarniaŭ, sałonaŭ pryhažości jany adkryli. Heta pavinna pra štości kazać: našyja ludzi zdolnyja da pracy ŭ zusim inšych, rynkavych, umovach.
Padsumoŭvajučy, nam treba stvarać vobraz Biełarusi, jakaja nie tolki cierpić ad chunty, ale i zdolnaja da chutkich pieramien i da taho, kab chutka stać sajuźnikam i častkaj demakratyčnaha śvietu.
Čytajcie taksama:
Dyrektarka «Biełsata»: Mianie zvolnili pa dyscyplinarnym artykule
«Niapraŭda, što hrošy na «Biełsat» skaracili ŭdvaja» — MZS Polščy
