Padčas dyskusii. Fota: staronka ŭ fejsbuk Radyjo Ŭnet
Druhi biełaruska-ŭkrainski ekśpiertny forum z udziełam kala 60 ekśpiertaŭ, navukoŭcaŭ, pradstaŭnikoŭ demakratyčnych siłaŭ Biełarusi i ŭkrainskich uładaŭ prajšoŭ 4—5 listapada ŭ Lvovie.
Asnoŭnymi arhanizatarami ekśpiertnaj płatformy stali Instytut palityčnych daśledavańniaŭ «Palityčnaja śfiera», Rada zamiežnaj palityki «Ukrainskaja pryzma» i Ukrainski katalicki ŭniviersitet.
Na svajoj staroncy ŭ fejsbuku dyrektar Instytuta «Palityčnaja śfiera» Andrej Kazakievič padzialiŭsia karotkimi vynikami dyskusii.
Inicyjatyva pierajšła da Ukrainy
Ekśpierty schilajucca da dumki, što ŭ pytańniach miždziaržaŭnaj biaśpieki inicyjatyva kančatkova pierajšła na bok Ukrainy. Kali ŭ minułym hodzie surjozna abmiarkoŭvalisia mahčymyja pahrozy z boku Biełarusi i miechanizmy supraćdziejańnia im, to ŭ hetym hodzie pytańnie ŭžo straciła svaju aktualnaść. Miaža ŭmacavanaja i zaminiravanaja.
Jak minimum adna paśpiachovaja dyviersija Ukrainy na terytoryi Biełarusi, ataki pa pierymietry rasijska-ŭkrainskaj miažy i ŭ Krymie pakazvajuć, jak moža vyhladać situacyja ŭ vyniku eskałacyi.
Kali bieśpiłotniki dalatajuć da Kramla, to što im pieraškodzić dalacieć da Pałaca Niezaležnaści i biełaruskich abaronnych zavodaŭ. Pytańnie ŭ tym, ci majuć čym adkazać na heta biełaruskija ŭłady.
Asnoŭnaja pahroza dla ŭkrainskaj biaśpieki ciapier nie vojski, a biełaruski vajskova-pramysłovy kompleks, jaki pracuje na Rasiju, miarkujuć udzielniki forumu.
Łukašenka źnikaje jak subjekt hramadskaj dumki Ukrainy
Kazakievič adznačaje, što ŭ dyskusijach ukrainskich ekśpiertaŭ Łukašenka ŭsio bolš źnikaje jak subjekt, intaresy jakoha treba brać pad uvahu i nie pravakavać lišni raz. Pry hetym taki nastroj, jak pakazvajuć vyniki apytańnia, panuje navat u hramadstvie. Ekśpierty havorać ab tym, što pierastali być zaŭvažnymi navat upłyvy słaviesnych interviencyj ź biełaruskaha boku.
Kali havaryć pra infarmacyjnyja ŭpłyvy ŭ Biełarusi, to na hety momant vidavočnaja situacyja stabilizacyi infarmacyjnaha supraćstajańnia. Šerah daśledavańniaŭ u 2023 hodzie fiksavali rost rasijskaha infarmacyjnaha ŭpłyvu i jaho łakalnyja pośpiechi.
Ekśpierty adznačali, što biełaruskaja hramadskaja dumka padzielenaja, častka simpatyzuje Ukrainie, a častka — Rasii. Pry hetym biełaruskaje hramadstva adnaznačna admoŭna stavicca da vajny i ŭstupleńnia Biełarusi ŭ jaje.
Ukraincy stali horš stavicca da biełarusaŭ
Kazakievič adznačaje, što pa vynikach praviedzienaha niadaŭna admysłovaha daśledavańnia, vyniki jakoha buduć paźniej apublikavanyja, u hramadskaj dumcy Ukrainy nazirajecca źnižeńnie pazityŭnaha staŭleńnia da biełarusaŭ u paraŭnańni ź minułym hodam.
Całkam ci častkova niehatyŭna da hramadzian Biełarusi stavicca kožny druhi apytany, całkam ci pieravažna pazityŭna — kožny treci (34%). Letaś apošnich było 38%. Pry hetym ab svaim niehatyŭnym staŭleńni da Biełarusi jak dziaržavy zajavili čatyry čałavieka ź piaci (80%) apytanych.
Apytańnie pakazała, što va ŭkrainskim hramadstvie źnižajecca viadomaść biełaruskich palityčnych subjektaŭ. Pry hetym, kali adnosna Śviatłany Cichanoŭskaj padzieńnie skłała kala 4 pracentnych punktaŭ (z 76,5% da 72,6%), to adnosna Pałka Kalinoŭskaha hety pakazčyk źniziŭsia na 8 punktaŭ (z 70% da 62%). Pry hetym niehatyŭny rejtynh Łukašenki zastajecca rekordnym.
Ukraina ź ciažkaściu pierachodzić na jeŭrapiejskuju madel adnosin ź Biełaruśsiu
Ekśpiert adznačaje, što pierachod na jeŭrapiejskuju madel adnosin ź Biełaruśsiu, jakaja charaktaryzujecca roznymi padychodami i miechanizmami adnosna biełaruskaha hramadstva i biełaruskaj dziaržavy, adbyvajecca ŭ zamiežnaj palitycy Ukrainy ź vialikaj iniercyjaj. Taki pierachod pačaŭsia jašče ŭ 2020 hodzie, ale ŭzajemadziejańnie ź dziaržavaj zastajecca asnovaju, ad jakoj zaležać adnosiny z hramadskimi strukturami i palityčnymi arhanizacyjami, choć značeńnie apošnich pavialičvajecca.
U toj ža čas zamiežnaja palityka biełaruskich uładaŭ stanovicca ŭsio mienš aktyŭnaj ci, prynamsi, bačnaj va ŭkrainskim kirunku.
Mahčyma, heta zjaŭlajecca vynikam taho, što tradycyjnyja (davajennyja) miechanizmy ŭpłyvu (pahrozy, aŭtarytet, słaviesnyja interviencyi i ekanamičnyja adnosiny) stali małaefiektyŭnymi. Dla taho, kab viarnuć byłyja pazicyi, biełaruskim uładam treba znajści novyja miechanizmy, ale jany pakul što kiepska prahladajucca.
Biełaruskaja demakratyčnaja supolnaść stała bolš kansalidavanaj
Kazakievič adznačaje, što vyniki dyskusii biełaruskich i ŭkrainskich palitykaŭ pakazali cikavyja adroźnieńni ŭ intaresach. Ale ŭ hetym hodzie, ŭ paraŭnańni ź minułym, stała vidavočnaj tendencyja da źnižeńnia supiarečnaściej pamiž pradstaŭnikami biełaruskich demakratyčnych arhanizacyj.
Forum prademanstravaŭ bolš vyraznuju pazicyju ŭkrainskaha boku pa pytańni kansalidacyi biełaruskaha «subjektu». U minułym hodzie možna było naadvarot nazirać sproby hulać na supiarečnaściach.
U toj ža čas vialikaha prahresu ŭ vyrašeńni jurydyčnych i inšych prablem biełaruskaj dyjaspary va Ukrainie nie adbyłosia.
Čytajcie jašče:
Kazakievič: Madel, jakaja vybudoŭvałasia z 1996 hoda, raspadajecca, i hety praces niezvarotny
Biełaruskuju palityku va Ukrainie farmuje daradca biez palityčnaj adkaznaści — ukrainski palitołah
