Zboračnaja linija siedana Binray Cool na zavodzie Geely Auto. Fota: Tan Yunfeng / VCG via Getty Images
Pakul što hałoŭnaja ekspartnaja marka elektramabila z paznakaj «Zroblena ŭ Kitai» — Tesla. Ale pastupova nie tolki batarei, ale i mašyny ŭłasnaj kitajskaj raspracoŭki zavajoŭvajuć unutranaha spažyŭca i nakiroŭvajucca na suśvietny rynak.
Kitaj usiaho za dziesiacihodździe stvaryŭ aŭtapram budučyni i dabiŭsia lidarstva ŭ eksparcie. Jak u jaho heta atrymałasia?
Dziakuj partyi, Pucinu i kryzisu
Zapuścić halinu dapamahła padtrymka kitajskich uład i kantrol za resursami, nieabchodnymi dla vytvorčaści batarej. Kampartyja pastaviła aŭtapram na nohi, a dalej jon nie pajšoŭ, a pabieh.
Historyja pośpiechu tym bolš dziŭnaja na fonie prablem kitajskaj ekanomiki. Jaje lichamanić voś užo jaki hod.
Praciahły kryzis padarvaŭ vieru nasielnictva ŭ zdolnaść kampartyi pry Si Czińpinie zabiaśpiečyć raniejšyja tempy rostu dabrabytu. Ludzi nie śpiašajucca rasstavacca z hrašyma, čym addalajuć zajaŭlenuju metu ekanamičnaj palityki — ažyvić spažyvańnie.
Ale aŭtapramu heta akazałasia jakraz na ruku. Padzieńnie ŭnutranaha popytu pahłybiła kryzis pieravytvorčaści, i aŭtazavody rynulisia z padvojenaj enierhijaj šukać pakupnikoŭ za miažoj.
I tut, z adnaho boku, dapamahli «zialonyja» reformy ŭ Jeŭropie, dzie ŭsich źbirajucca pierasadzić na elektramabili ŭ najbližejšyja 10-15 hadoŭ.
A ź inšaha — zahad Uładzimira Pucina zavajavać Ukrainu, u vyniku jakoha zachodni aŭtapram pakinuŭ Rasiju, a Kitaj atrymaŭ jomisty i blizki rynak zbytu dla bienzinavych i dyzielnych mašyn, jakija ŭ raźvityja krainy ŭžo nie pradasi.
Kitajski aŭtaekspart u Rasiju vyras u siem razoŭ. Kali hod tamu kožnaja piataja mašyna, pradadzienaja na rasijskim rynku, była kitajskaj, to siońnia kožnaja druhaja.
Rasijanie zadavolenyja, a voś jeŭrapiejcam takaja chutkaja zamiežnaja ekspansija Kitaja pryjšłasia nie daspadoby.
Mienavita ŭ ES u asnoŭnym adpraŭlajucca handlovyja sudny, hružanyja sabranymi ŭ Kitai elektrakarami, bo 27 krain błoka z nasielnictvam 450 młn čałaviek — hihancki bahaty rynak, supastaŭny tolki z amierykanskim. Adnak z ZŠA ŭ Kitaja vielmi naciahnutyja adnosiny, a ŭ ES — spryjalny handlovy režym.
Ale chutka ŭsio moža pamianiacca.
Jeŭropa vyjšła na ściežku vajny
«Kitaj zavaliŭ suśvietny rynak tannymi elektramabilami. Ceny na ich štučna zanižanyja za košt vielizarnych dziaržsubsidyj», — skazała kiraŭnik Jeŭrakamisii Ursuła fon der Lajen na hetym tydni ŭ štohadovym zvarocie ab hałoŭnych pryjarytetach jeŭrapiejskaj palityki.
Sioleta aŭtaimpart z Kitaja padvoiŭsia, i ciapier 8% jeŭrapiejskaha rynku zajmajuć sabranyja ŭ Kitai elektramabili. Za paru hadoŭ padvoicca i hetaja dola, jak prahnazuje Jeŭrakamisija.
Ceny kitajskich madelaŭ u siarednim na 20% nižejšyja za jeŭrapiejskija anałahi.
Tamu Jeŭrakamisija vyrašyła pačać rasśledavańnie niadobrasumlennaj kankurencyi, vynikam jakoha, chutčej za ŭsio, stanuć dadatkovyja pošliny na sabranyja ŭ Kitai mašyny z elektrabatarejami.
Pad hetuju katehoryju traplajuć nie tolki kitajskija marki nakštałt BYD ci XPeng i nie tolki niekali jeŭrapiejskija marki, jakija ciapier naležać kitajskim kampanijam, nakštałt Volvo i MG, ale i mašyny z kitajskich zavodaŭ niamieckaj BMW, francuzskaj Renault ci amierykanskaj Tesla.
Ułady dźviuch hałoŭnych pramysłovych dziaržaŭ ES — Hiermanii i Francyi — uzradavalisia i adnadušna padtrymali rasśledavańnie Jeŭrakamisii.
Kitaj ža pakryŭdziŭsia i vykazaŭ pretenziju.
«Adkryty pratekcyjanizm z boku ES pryviadzie da destabilizacyi i pierakosu na suśvietnym aŭtarynku, u tym liku ŭ Jeŭrasajuzie, — zajaviła kitajskaje Minhandlu. — Abarona ŭłasnaha aŭtaprama pad markaj «sumlennaj kankurencyi» niespryjalna adabjecca na ekanamičnych i handlovych suviaziach ES i Kitaja».
Jeŭrapiejcy śćviardžajuć, što kitajskija aŭtazavody abyšli jeŭrapiejskich kankurentaŭ dziakujučy maštabnaj dziaržpadtrymcy, što ŭ ES zabaroniena. Kitajcy ž kažuć, što vyjhrajuć čysta — nie na dopinhu subsidyj, a za košt biznes-talentu i technałahičnaj pieravahi.
Chto maje racyju?
Jak Kitaj staŭ lidaram aŭtaprama budučyni
Kitajskija ŭłady apošnija dziesiacihodździ paśladoŭna padtrymlivali novy aŭtapram unutry krainy i zabiaśpiečvali dostup da lityju i inšych resursaŭ dla haliny za jaje miežami.
Kampartyja mieła try hałoŭnyja mety: čystaje pavietra ŭ haradach, impartazamiaščeńnie i staŭku na lidarstva ŭ technałohijach budučyni dziela pieramohi ŭ kankurencyi z Zachadam za ekanamičnaje panavańnie na płaniecie.
Z 2016 pa 2022 hady Kitaj vydzieliŭ na padtrymku popytu i vytvorčaści aŭtamabilaŭ z elektryčnymi i hibrydnymi ruchavikami 57 młrd dalaraŭ, pryvodzić Reuters acenku kansałtynhavaj firmy AlixPartners. A ŭ 2023 hodzie była abjaŭlenaja novaja čatyrochhadovaja prahrama padatkovych ilhot na 72 młrd dalaraŭ.
I heta tolki centralizavanyja subsidyi. Aproč ich, isnujuć jašče i rehijanalnyja.
Hrašyma padtrymka nie abmiažoŭvajecca. Dla papularyzacyi elektramabilaŭ Kitaj imkliva stvaryŭ samuju bujnuju ŭ śviecie sietku zaradak — bolš za 6 młn punktaŭ — i prymusiŭ vytvorcaŭ unifikavać standart zaradnych pryład.
Vynik dvuch dziesiacihodździaŭ dziaržpadtrymki pierasiahnuŭ usie čakańni.
Kitaj vybiŭsia ŭ lidary suśvietnaha rynku batarej dla elektramabilaŭ. Kampanija CATL ciapier kantraluje 37%, a BYD — amal 15%, pryvodzić statystyku dziełavaja hazieta FT.
Batarei CATL staviać na svaje mašyny Tesla, BMW i Volkswagen, a Ford pajšoŭ dalej i kupiŭ technałohiju i nou-chau, kab pabudavać zavod u Mičyhanie.
Za batarejami (zapčastkaj, chaj i samaj hałoŭnaj u elektramabili) u lidary vybiłasia i hatovaja pradukcyja — mašyny ŭłasnaj kitajskaj raspracoŭki.
Spačatku jany zavajavali ŭnutrany rynak. U hetym hodzie samaj papularnaj markaj u Kitai ŭpieršyniu za dziesiacihodździe staŭ nie Volkswagen, a BYD. Zaraz čarha suśvietnaha rynku.
Zachodni aŭtapram daŭno ŭśviadomiŭ, što pačynaje prajhravać kankurencyju kitajskamu. Da poŭnaha razhromu jašče daloka, ale biez maštabnych inviestycyj, nastrojki dziaržaŭnaj palityki abo technałahičnaha praryvu adstavańnie z kožnym hodam budzie bolš adčuvalnym.
Užo ciapier svabodnyja mahutnaści kitajskaha aŭtaprama aceńvajucca prykładna ŭ 10 młn mašyn u hod. Heta supastaŭna z vytvorčaściu lehkavych aŭtamabilaŭ u 27 krainach ES za ŭvieś minuły hod. Kali ŭsie aŭtazavody ŭ Jeŭropie raptam nieadkładna začyniacca, Kitaju navat nie treba budzie naroščvać vytvorčaść: jon achvotna zavalić rynak svaimi mašynami, jak heta zdaryłasia ŭ Rasii.
Tamu lidar rynku Tesla voś užo jaki raz źnižaje ceny. Tamu ŭłady ZŠA vydzielili 270 miljardaŭ dalaraŭ na padtrymku «zialonaj pierabudovy» ekanomiki, u tym liku subsidyi na kuplu amierykanskich elektramašyn.
I tamu Jeŭropa narešcie prysłuchałasia da aŭtaprama i źviarnuła ŭvahu na kitajskuju pahrozu.
Čytajcie taksama:
Novaja fotasiesija na čužym aŭto. Madelku šukajuć
Studenty razahnali elektramabil da 100 km/h chutčej za siekundu. Heta novy suśvietny rekord
