Rustem Umieraŭ, Kijeŭ, 5 vieraśnia 2023 h. Fota: Andrii Nesterenko / AFP / Getty Images
Adukacyja
Rustem Umieraŭ naradziŭsia ŭ 1982 hodzie ŭ departacyi va Uźbiekistanie (u toj čas — va Uźbiekskaj SSR). Va Ukrainu jaho siamja viarnułasia ŭ pačatku 1990-ch. Umieraŭ skončyŭ Krymskuju himnaziju-internat dla adoranych dziaciej u Bachčysarajskim rajonie. Byŭ stypiendyjatam amierykanskaj «Prahramy abmienu budučych lidaraŭ» (FLEX). Vyšejšuju adukacyju atrymaŭ u Nacyjanalnaj akademii kiravańnia — dypłom bakałaŭra pa śpiecyjalnaści «Ekanomika», i dypłom mahistra — pa śpiecyjalnaści «Finansy».
U studenckija hady ŭdzielničaŭ u Kanadska-ŭkrainskaj parłamienckaj prahramie, Amierykana-ŭkrainskaj prahramie lidarstva, dałučaŭsia da pracy Jeŭrapiejskaha moładzievaha parłamienta, Jeŭrapiejskaha studenckaha forumu AEGEE i Jeŭrapiejskaj asacyjacyi studentaŭ-jurystaŭ.
Palityka
U 2006-m Umieraŭ staŭ daradcam Mustafy Džamileva — pieršaha staršyni Miedžlisa krymskatatarskaha naroda. Kansultavaŭ Džamileva ŭ ekanamičnych, palityčnych pytańniach.
«U Rustema była pavažanaja ŭ Krymie siamja. Paśla akupacyi paŭvostrava jon byŭ vymušany vyvieści ich, bo była pramaja pahroza. Ich papiaredžvali, byli sihnały, što ich mohuć uziać u zakładniki», — raspaviadaje Džamileŭ.
Z 2014-ha Umieraŭ zajmaŭsia viartańniem ukrainskich palitviaźniaŭ z RF. Tak, u 2017 hodzie pry jaho ŭdziele vyzvalili dvuch palitviaźniaŭ — Achtema Čyjhoza i Ilmu Umierava. Tady jany z Rasii samalotam dabralisia da Ankary, a dalej da Ukrainy. Pa takim ža maršrucie, i z dapamohaj u tym liku i Umierava, 21 vieraśnia 2022-ha va Ukrainu viarnuli pałonnych «Azoŭstali».
U 2019-m Umieraŭ staŭ deputatam ad partyi «Hołas». U parłamiencie inicyjavaŭ niekalki zakonaprajektaŭ, źviazanych z pravami čałavieka. U pryvatnaści ŭdzielničaŭ u stvareńni dakumienta ab sacyjalnaj abaronie palitviaźniaŭ i ich siemjaŭ. U 2020 hodzie pačaŭ parłamienckija słuchańni pa deakupacyi i reintehracyi Kryma.
«99% parłamienckaj pracy Rustema Umierava tyčyłasia pravoŭ nacmienšaściaŭ, viartańnia akupavanych terytoryj i praviadzieńnia Krymskaj płatformy», — kaža Jarasłaŭ Žalaźniak, adnapartyjec Umierava.
U vieraśni 2022 hoda Umieraŭ staŭ staršynioj Fondu dziaržmajomaści. Hetuju pasadu jon zajmaŭ kala hoda. Za hety čas, pa danych Centra procidziejańnia karupcyi, dachod ad arendy dziaržmajomaści vyras bolš čym u 3,3 razu, a ad prodažaŭ abjektaŭ Fond prynios biudžetu kala 4 młrd hrn, što zjaŭlajecca rekordnym pakazčykam za 10 hadoŭ. Taksama siły abarony atrymali 600 tysiač kvadratnych mietraŭ nieruchomaści, a kanfiskavanyja rasijskija aktyvy pačali rychtavać da prodažu praz «Prozorro».
Kiraŭnik Fondu dziaržaŭnaj majomaści Ukrainy Rustem Umieraŭ, Kijeŭ, 14 žniŭnia 2023 h. Fota: Getty Images
Pieramovy
28 lutaha 2022-ha Rustem Umieraŭ razam ź ministram abarony Alaksiejem Reźnikavym, staršynioj frakcyi «Słuha naroda» Davidam Arachamijaj i daradcam ofisa prezidenta Michaiłam Padalakom adpraviŭsia ŭ Homiel na pieramovy pamiž Ukrainaj i RF.
Siarod asnoŭnych pieramoŭščykaŭ Umieraŭ byŭ adzinym, chto nie zajmaŭ pasadu ŭ Kabiniecie ministraŭ ci Ofisie prezidenta (OP). U intervju «Ukrainskaj praŭdzie» jon rastłumačyŭ, što kiraŭnik OP Andrej Jarmak «paraiŭ jaho ŭ delehacyju jak čałavieka, jaki maje tyja navyki, jakija byli patrebnyja ŭ toj čas».
«Hetyja ŭsie pieramovy pačynalisia ŭ 2014-m hodzie. Palitviaźni, jakija zjavilisia, — heta maja asnoŭnaja reč. Ja i byŭ tym čałaviekam, jaki hetym nieaficyjna kiravaŭ. Ja viedaŭ kolki ŭ nas palitviaźniaŭ, kolki nam treba advakataŭ, ź jakimi advakatami treba pracavać», — raspaviadaŭ Umieraŭ, čamu jaho dałučyli da delehacyi pierahavorščykaŭ.
Jon udzielničaŭ i ŭ inšych pieramovach z RF — u Stambule, 29 sakavika 2022-ha. Tam, u pryvatnaści, razhladali mahčymaść damovy ab harantyjach biaśpieki Ukrainy. Uładzimir Zialenski ŭkazam zaćvierdziŭ skład pieramoŭnaj hrupy, u jakuju ŭvajšoŭ i Umieraŭ.
«Umieraŭ — talerantny, nie zapalčyvy, jon nie byvaje na emocyjach, usich vysłuchaje. Adnak svaju pazicyju adstojvaje vyrazna. Ja ž taksama byŭ datyčny da hetych pieramovaŭ, asabliva da tych, što adbyvalisia ŭ Stambule. Jon dobry pierahavorščyk. Vydatna viedaje anhlijskuju, ukrainskuju, krymskatatarskuju, tureckuju, rasijskuju», — kaža Mustafa Džamileŭ.
Ukrainskaja i rasijskaja delehacyi padčas pieramovaŭ u pieršyja dni poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia RF. Pradstaŭniki abiedźviuch dziaržaŭ sustrelisia ŭ Homieli 28 lutaha 2022 hoda. Fota: MZS Biełarusi / Ahienctva Anadolu / Getty Images
Krynicy z atačeńnia Umierava raspaviadajuć, što jon maje ciesnyja suviazi ŭ Turcyi i krainach Blizkaha Uschodu. U pryvatnaści, jany dapamahli adbycca abmienu pałonnych abaroncaŭ «Azoŭstali». 22 vieraśnia prezident Zialenski ŭ videazvarocie padziakavaŭ kamandzie, jakaja viała pieramovy. Siarod ich byŭ i Umieraŭ.
Krytyka
Uładzimir Viatrovič — nardep ad «Jeŭrapiejskaj salidarnaści», ličyć vierahodnym upłyŭ Ofisa prezidenta na ministra abarony: «Jamu (Umieravu — red.) daviadziecca pracavać u dosyć składanych umovach, u abmiežavanaj niezaležnaści ŭ śfiery abarony. Bo ŭ nas skłałasia tradycyja, što vykanaŭčaja ŭłada vielmi zaležnaja ad Ofisa prezidenta».
Pradstaŭnik «Hołasa» Jarasłaŭ Žalaźniak kaža, što na jahonuju dumku, naadvarot — ułada bolš zacikaŭlenaja mieć dobryja stasunki z novaabranym ministram abarony:
«Rustem — pradstaŭnik krymskatatarskaha Miedžlisa. Heta dosyć mahutnaja struktura. Tam naŭrad ci možna mieć kamuści svajho čałavieka. Rustem napramuju maje znosiny sa mnohimi kiraŭnikami dziaržaŭ. Tamu nie dumaju, što jon maje patrebu ŭ patranažy ad ułady».
Čakańnie
Adna z funkcyj Ministerstva abarony — zabieśpiačeńnie vojska, uklučajučy i zbroju ad zachodnich partnioraŭ. Tak, pry kadencyi Reźnikava, u pryvatnaści, stvaryli tankavuju i avijacyjnuju kaalicyi. Krynicy ŭ asiarodździ Umierava kažuć, navat biez pasady ministra jon damaŭlaŭsia z krainami Blizkaha Uschodu pra pastaŭki zbroi. Heta paćviardžaje, nie kankretyzujučy nazvy krain, i Mustafa Džamileŭ.
Pra pieramovy pa pastaŭkach zbroi jak najvažniejšuju funkcyju ministra abarony kaža i deputatka ad «Słuh naroda» Jaŭhienija Kraŭčuk: «Ja ŭpeŭnienaja, jon zmoža naładzić suviazi ź mižnarodnymi partniorami».
Taksama ad Rustema Umierava čakajuć, u pryvatnaści, pieraadoleńnia karupcyi ŭ Minabarony.
Bo ŭ časy Reźnikava było niekalki hučnych skandałaŭ z zakupkami dla Sił abarony. Havorka idzie, u pryvatnaści, ab zakupcy praduktaŭ pa zavyšanych cenach — tak zvanyja «jajki pa 17», i pra nibyta zakupku zimovaj formy dla USU, jakaja padaražeła ŭtraja padčas dastaŭki.
Centr procidziejańniaŭ karupcyi ličyć, što Umieraŭ zmoh pakazać stanoŭčyja vyniki ŭ Fondzie dziaržmajomaści — orhanie, «jaki zaŭsiody byŭ adnoj z samych karumpavanych kłaak». Pa słovach staršyni CPK Vitala Šabunina, Umierava «nienavidzić častka deputataŭ, karupcyjnyja patoki jakich jon prystuknuŭ».
Narodny deputat ad jeŭrapiejskaj salidarnaści Mikałaj Kniažycki taksama čakaje ad Umierava pieraadoleńnia karupcyi ŭnutry ministerstva i prazrystaści zakupak: «Ale ci zmoža jon vystajać u sistemie ŭłady i nie pajści ŭ ich na pavadku — ja nie viedaju. U mianie vialikija sumnievy z hetaj nahody».
Na dumku byłoha ambasadara ZŠA ŭ Rasii Majkła Makfoła, pryznačeńnie Umierava maje i palityčny padtekst: Umieraŭ — pieršy ministr abarony Ukrainy krymskatatarskaha pachodžańnia, tamu pry im «pra Krym nikoli nie zabuduć».
