Vyjava: vecteezy
U luboj kamunikacyi my stvarajem mnostva prahnozaŭ adnosna taho, što my źbirajemsia pačuć. Heta jak hulnia, u jakoj my sprabujem pradkazać kankretnaje słova na asnovie tolki niekalkich litar. Kali ŭ nas jość tolki adna-dźvie litary, kolkaść patencyjnych słoŭ-kandydataŭ vielizarnaja. Čym bolš litar my majem, tym bolš zvužajecca nabor słoŭ-kandydataŭ, ažno pakul naš mozh nie pstryknie — i my nie znojdziem pravilnaha adkazu.
U naturalnych znosinach my redka čakajem, pakul pačujem usio słova, pierš čym pačniom płanavać, što adkazać. Jak tolki my čujem pieršyja huki słova, naš mozh vykarystoŭvaje hetuju infarmacyju i razam ź inšymi padkazkami — naprykład, častatoj, kantekstam i dośviedam — zapaŭniaje prabieły, vybirajučy z doŭhaha śpisa patencyjnych słoŭ-kandydataŭ, tłumačyć The Conversation.
Ale što, kali vy bilinhv, a movy, jakija vy viedajecie, majuć padobnyja hučańniem słovy? Tady śpis słoŭ-kandydataŭ značna bolšy. Heta moža zdacca niehatyŭnym, što ŭskładniaje dla mozha praces pradkazańnia. Movy ŭ mozhu bilinhva ŭzajemaźviazanyja. Taja ž sistema, jakaja apracoŭvaje našu pieršuju movu, apracoŭvaje i druhuju. Takim čynam, lohka zrazumieć, čamu, pačuŭšy pieršyja huki słova, aktyvujucca patencyjnyja słovy-kandydaty nie tolki z adnoj movy, ale i z druhoj.
Naprykład: pačuŭšy huki «k» i «l», ispana-anhlijskija bilinhvy aŭtamatyčna aktyvujuć i słovy «clock» (hadzińnik pa-anhlijsku) i «clavo» (ćvik pa-ispansku). Heta aznačaje, što mozhu bilinhva treba zrabić bolš składanuju pracu. Tamu niadziŭna, što bilinhvam zvyčajna patrabujecca bolš času, kab raspaznać słovy ŭ psichałahičnych i linhvistyčnych ekśpierymientach.
Ale novaje daśledavańnie, apublikavanaje ŭ Science Advances, pakazała, što heta sapraŭdy moža dać bilinhvam pieravahu, kali sprava dachodzić da pamiaci. Tak, pastajanny dostup da słoŭ z bolšaj kolkaściu patencyjnych kandydataŭ moža mieć doŭhaterminovyja kahnityŭnyja nastupstvy.
U hetym novym daśledavańni ŭdzielničali ispana-anhlijskija bilinhvy i anhlijskija monalinhvy. Udzielniki čuli słova i pavinny byli znajści pravilny abjekt siarod masivu malunkaŭ, u toj čas jak ruchi ich vačej zapisvalisia.
Usie abjekty ŭ masivie mieli padabienstva hučańniem z metavym abjektam (jaki i treba było znajści), majučy adpaviednyja padobnyja huki. Naprykład, kali metavym słovam było beaker (šklanka pa-anhlijsku), to siarod inšych byli malunki z vyjavami žuka (beetle, huki ŭ jakim častkova supadajuć z hukami metavaha słova) abo dynamika (speaker, jaki ryfmujecca z beaker). I ŭdzielniki, naturalna, daŭžej hladzieli na hetyja vyjavy, čym na tyja, jakija ŭvohule nie byli suhučnymi z metavym słovam (naprykład, vyjava karety — carriage).
Pavieličeńnie času prahladu malunkaŭ z suhučnymi słovami śviedčyć ab tym, što naziralniki aktyvavali bolšuju kolkaść varyjantaŭ, što adbyvajecca, kali słovy hučać padobna. Niadziŭna, što bilinhvy daŭžej hladzieli na vyjavy, jakija byli suhučnymi ŭ abiedźviuch movach — heta značyć, što jany hladzieli daŭžej i na bolšuju kolkaść abjektaŭ, čym monalinhvy.
Daśledčyki tym časam vyvučyli, ci spryjaje takoje mižmoŭnaje spabornictva lepšamu zapaminańniu pradmietaŭ, bo čym bolšuju kolkaść abjektaŭ vy bačycie, tym bolšaja imaviernaść uspomnić ich paźniej.
Takim čynam, udzielniki pavinny byli vyznačyć pravilnuju vyjavu paśla taho, jak pačuli słova-padkazku. Zatym ich praviarali na zapaminańnie: udzielniki pavinny byli nacisnuć na pole z nadpisam «stary», kali jany paznavali vyjavu, i na pole z nadpisam «novy», kali nie paznavali.
Atrymanyja danyja pakazali, što i ŭ mona-, i ŭ bilinhvaŭ pamiać była lepšaj pry raspaznavańni abjektaŭ z padobnym hučańniem (takich, jak beaker, beetle, speaker) u paraŭnańni z pradmietami ź nizkim padabienstvam (naprykład, carriage). Akramia taho, bilinhvy prademanstravali lepšy vynik i dla słoŭ z roznych moŭ (naprykład, clock i clavo), majučy takim čynam ahulnuju pieravahu ŭ pamiaci i zapaminańni.
Pry hetym uzrovień viedańnia druhoj movy adyhryvaŭ vyrašalnuju rolu. Tak, pieravaha pamiaci była najbolš značnaj u bilinhvaŭ z vysokim vałodańniem druhoj movaj, čym u bilinhvaŭ ź nizkim uzroŭniem druhoj movy i monalinhvaŭ.
Inšyja daśledavańni taksama pakazvajuć pieravahu bilinhvaŭ u zadačach kateharyzacyi, jakija patrabujuć padaŭleńnia infarmacyi, jakaja adciahvaje ŭvahu. Heta śviedčyć ab tym, što bilinhvy bolš efiektyŭnyja pry šmatzadačnaści i bolš zdolnyja zasiarodzicca na zadačy, asabliva kali taja patrabuje ihnaravańnia nieistotnaj infarmacyi (naprykład, kali vy sprabujecie pracavać u šumnym kafe).
Takim čynam, atrymanyja vyniki pakazvajuć, što bilinhvizm — heta kahnityŭny instrumient, jaki palapšaje asnoŭnyja kahnityŭnyja funkcyi, jak pamiać i kateharyzacyja.
Čytajcie taksama:
Kluč da lačeńnia depresii, artrytu i Alchiejmiera chavajecca ŭ błukajučym niervie
Narkotyki dazvalajuć adkryć užo zakrytyja vokny mahčymaściaŭ dla navučańnia
