Internet-krama Triostar raźmiaściła na staroncy z tavarami dla asudžanych markietynhavy tekst. Aŭtar zaŭvažaje, što rečy z hetaha raździeła pavinny stvarać «niepryvabny vyhlad», i adznačaje, što ciomnaje adzieńnie pryznačajecca dla ludziej z «ciomnym losam».
Skryn sajta triostar.by
Na dumku ŭładalnikaŭ kramy, takija rečy raspracavanyja, kab stvarać minimalny kamfort, akazvać psichałahičny ŭpłyŭ i źnižać inicyjatyvu.
Skryn sajta triostar.by
My paprasili byłoha źniavolenaha padzialicca svaim dośviedam vykarystańnia takoha adzieńnia, a psichołaha — raskazać, jak praciahłaje našeńnie formy ŭpłyvaje na psichiku.
«Ja adčuŭ, što mahu źmierznuć da śmierci»
U 2018 hodzie biznesmien Alaksandr Knyrovič, viadomy svajoj krytykaj ułady, byŭ asudžany za ŭchileńnie ad vypłaty padatkaŭ dy chabar i prabyŭ u niavoli 4,5 hoda. Bolš za 22 miesiaca z hetaha terminu mužčyna pravioŭ u SIZA, tamu psichałahičnaha šoku ad prybyćcia na miesca adbyćcia pakarańnia ŭ jaho nie było: umovy ŭtrymańnia tut zdavalisia značna miakčejšymi, čym u izalatary.
PK-3. Fota: «Biełsat»
Apynuŭšysia ŭ papraŭčaj kałonii №3 «Vićba», Alaksandr atrymaŭ kamplekt tak zvanaha «pałažniaka» — adzieńnia, jakoje vydajuć usim asudžanym. Zvyčajna ŭ taki nabor uvachodziać harnitur-dvojka (roba), ciomnaja kašula i fieska — hałaŭny ŭbor nakštałt kiepki.
Na dvare stajaŭ chałodny listapad, tempieratura pavietra vahałasia kala nula, i vydadzienaja ekipiroŭka nijak nie abaraniała ad ściužy:
«Sintetyčnaje adzieńnie mahło padyści na plus 20, ale ŭ im niemahčyma było vyžyć u minus 1. U dadatak da ŭsiaho jano było nie pa pamiery. Ja adčuŭ, što ŭsio — ja mahu źmierznuć da śmierci».
Da sintetyčnaj dvojki dadali ciełahrejku i čaraviki-«kazły», jakija kaliści byli zroblenyja rukami takich ža źniavolenych. Ich błohier nazyvaje «kandałami» i adznačaje, što nasić ich było niemahčyma — jany dastaŭlali fizičnyja pakuty.
Pastanova 8/9069 ad 2003 hoda «Ab zabieśpiačeńni rečavaj majomaściu asudžanych, jakija adbyvajuć pakarańnie ŭ papraŭčych ustanovach» rehłamientuje normy vydačy adzieńnia i terminy jaho vykarystańnia. Zhodna ź im, akramia inšaha, źniavolenym mužčynam pavinny vydavać try pary škarpetak, adnu majku i adny trusy na hod. Ratujuć asudžanych rečavyja pasyłki, jakija jany mohuć atrymlivać raz na šeść miesiacaŭ, «rynak» unutry kałonii i ŭłasnaja kiemlivaść.
«Unutry kałonii asudžanyja mianiajucca adzieńniem, a niejkija rečy možna kupić za cyharety. Akramia taho, u PK-3 jość šviejnaja vytvorčaść, tamu była mahčymaść niešta pierašyć. Naprykład, ušyć dadatkovy ŭciaplalnik u ciełahrejku, kab u ciabie byŭ nie adzin płast vaty, a try, i ty nie miorz na zimovych pravierkach. Možna było zrabić rukavicy. Ludzi niejak vychodzili ź situacyi».
Tym, u kaho niama svajakoŭ na voli, davodzicca raźličvać na svaje siły. Pavodle ŭspaminaŭ błohiera, pry naležnym sprycie čałaviek «z rukami» prykładna za miesiac moh zarabić na dastatkovuju kolkaść cyharet, kab potym abmianiać ich na ciopłaje adzieńnie.
U roznych kałonijach patrabavańni da ekipiroŭki mohuć adroźnivacca, ale asnova pravił dla ŭsich niaźmiennaja: rečy pavinny być ciomnaha koleru, nie prytalenyja, biez kłapanaŭ na kišeniach, kab praviaralščyku ŭ luby momant było zručna ich pravieryć.
Babrujskaja papraŭčaja kałonija № 2. Fota: Tut.by
I kali za vykanańniem hetych normaŭ u staŭleńni da novaprybyłych sačyli stroha, to daśviedčanyja siadzielcy PK-3 mahli atrymać pabłažki.
«Kali ty daŭno siadziš i zarekamiendavaŭ sabie jak adekvatny čałaviek, to ŭ ciabie jość pole dla manieŭru: na niejkija lohkija pamyłki mohuć zakryć vočy. Ale ŭsio ŭ peŭnych ramkach, kaniešnie».
«Ty chodziš va ŭbohich štanach, va ŭbohaj kurtcy»
Niahledziačy na luboŭ da pryhožaha i roznakalarovaha adzieńnia, Alaksandr biez asablivaj ciažkaści pryniaŭ nieabchodnaść nasić formu. Času pieražyvać ab biednym harderobie ŭ mužčyny nie było: usie volnyja chviliny jon zajmaŭ hramadskaj pracaj — staviŭ śpiektakli, arhanizoŭvaŭ «Što? Dzie? Kali?». Dy i ciomnyja kolery, jakija atačali jaho, nieŭzabavie stali zdavacca normaj.
«Čałaviek da ŭsiaho pryvykaje. Toje, što ŭsie ŭ adnolkavym adzieńni, šakuje tolki napačatku, a potym stanovicca štodzionnaściu».
Kali šmat hadoŭ chadzić u adnym i tym ža, vialikaja ryzyka zabycca, kim ty byŭ da momantu traplańnia ŭ kałoniju. Ci ad žadańnia prajavić svaju indyvidualnaść, ci ad nudy asudžanyja pačynali chitravać, kab zrabić svajo adzieńnie krychu lepšym: našyvali ŭnutranyja kišeni, pryšpilvali kurtki, chitra padšyvali stojku kaŭniara. Ale, biezumoŭna, navat takoj «palepšanaj» vopratki było niedastatkova.
«Nie chapała ŭsiaho. Ty chodziš va ŭbohich štanach, va ŭbohaj kurtcy. Usio heta chutka znošvajecca. Šalikaŭ nie chapała i narmalnych tuflaŭ».
Ale najbolš za ŭsio Alaksandr sumavaŭ pa jakasnych mužčynskich pinžakach, jakija nasiŭ da aryštu.
«Ja nie pakutavaŭ ad taho, što ŭ mianie drennaje adzieńnie, ale i zadavalnieńnia ad jaho taksama nie atrymlivaŭ. A kali ja nadziavaju pinžak, to mnie robicca pryjemna — hetaha pačućcia nie chapała».
Fota: instahram Alaksandra Knyroviča
Narmalnaje adzieńnie vyklikała strach
Amal za piać hadoŭ, praviedzienych u źniavoleńni, Alaksandr pryvyk da turemnaj roby, tamu viartańnie da zvyčajnaha adzieńnia było spałučana sa stresam.
«Narmalnaje adzieńnie vyklikała strach. Viartańnie da taho, ad čaho advyk, było spałučana sa złomam unutranaha barjera».
Pieršymi rečami, jakija błohier kupiŭ na voli, stali błakitnyja džynsy, jarka-žoŭtaja bajka i kalarovyja krasoŭki. Tak Alaksandr sprabavaŭ kampiensavać šmathadovuju adsutnaść koleru. Jon pryznajecca, što ciapier atrymlivaje asałodu ad roznych koleraŭ i da hetaha času addaje pieravahu jarkaj vopratcy.
Heta nie asablivaje staŭleńnie da źniavolenych. Heta ahulnyja adnosiny dziaržavy da čałavieka
Takaja situacyja z formaj asudžanych — vynik stylu pracy biełaruskich čynoŭnikaŭ i adsutnaści zakonaŭ, ličyć Alaksandr:
«Navat kali ŭ krainie isnavaŭ by zakon i normy prava vykonvalisia b, forma ŭ kałonijach usio roŭna isnavała b. Inšaje pytańnie, što heta adzieńnie było b jakasnym. Nichto nie prapanoŭvaŭ by zamiest abutku kałodki, jakija kalečać nohi, ci rečy, jakija niemahčyma nasić».
Razvažajučy ab jakaści rečaŭ, błohier pravodzić paralel pamiž robami źniavolenych i adnolkavymi šerymi kaściumami «słuh naroda».
«Pahladzicie na našych čynoŭnikaŭ: na ŭsich pasiadžeńniach jany i sami siadziać u hetych ciomnych ubohich strojach. Unutry kałonii adnolkavaja forma ściraje asobu, ale ž i za jaje miežami adbyvajecca toje samaje».
Alaksandr adznačyŭ, što historyi pra adzieńnie ŭ kožnaj kałonii buduć adroźnivacca — usiudy svaje praviły i mietady ich abychodu, ale forma drennaja ŭsiudy — tamu, što da jaje raspracoŭki padychodziać abyjakava.
«Nie dumaju, što turemnaje adzieńnie śpiecyjalna raspracavana tak, kab mučyć ludziej. Prosta ŭ našaj krainie ŭsio tak robicca: tak siejuć žyta i ŭbirajuć jaho, tak stvarajuć MAZy, jakija potym harać. I ŭsim naplavać — ptušačka pra vykananuju pracu staić».
Kamientar psichołaha: «Adnolkavaje ciomnaje adzieńnie padkreślivaje, što «tut ty nichto»
Psichołah, zasnavalnica instytuta psichaterapii ŭ Vilni Hanna Matulak raskazała, ci sapraŭdy našeńnie formy ŭpłyvaje na psichałahičnaje zdaroŭje źniavolenych.
Fota: instahram Hanny Matulak
«Adzieńnie — heta sposab raskazać śvietu pra siabie: pra svaje pačućci, svoj nastroj, svaju identyčnaść. U svaju čarhu, forma akcentuje ŭvahu nie na asobie, a na funkcyi čałavieka. Adnolkavaje ciomnaje adzieńnie biełaruskich źniavolenych padkreślivaje, što indyvidualnaść čałavieka ničoha nie značyć, što «tut ty nichto». Tak realizoŭvajecca sproba ścierci asobu i prymusić čałavieka adčuvać siabie nikim, razmazać jaho, źniščyć, — tłumačyć hieštalt-terapieŭt.
— Tamu ludziam, jakija apynajucca ŭ źniavoleńni, važna prykładać dadatkovyja namahańni, kab nie prosta vyžyć i zachavać zdaroŭje, ale jašče i nie stracić siabie. Treba zhadvać, kim čałaviek byŭ da aryštu, sprabavać zachoŭvać suviaź z saboj — jak by heta składana ni było».
Na žal, pakul u Biełarusi nie źmienicca staŭleńnie da asudžanych i čynoŭniki nie pačnuć bačyć u ich hramadzian z peŭnymi pravami, historyi pra karnaje adzieńnie zastanucca.
Čytajcie taksama:
