— U nas ź dziaŭčynaj byŭ płan pajechać na zimu kudy-niebudź na poŭdzień, kab źjechać z tych miescaŭ, dzie byvaje śnieh. U listapadzie 2021-ha my vybralisia ź Minska ŭ Turcyju: tam pažyli adzin miesiac, potym dva miesiacy ŭ Portu i miesiac na Madejry. A paśla była Hruzija, dzie my źbiralisia zastacca. Ale jakraz u toj čas pačałasia vajna i pajšli razmovy pra toje, što Rasija paśla Ukrainy pojdzie na Hruziju. My vyrašyli, što terminova treba adtul źjazdžać.
Vybar byŭ pamiž Partuhalijaj i Ispanijaj — heta najbolš znajomyja dla nas krainy. Tak atrymałasia, što ja dobra viedaju ispanskuju i anhlijskuju, a maja dziaŭčyna — anhlijskuju. Pakolki žychary Partuhalii krychu lepš viedajuć anhlijskuju, vyrašyli, što pajedziem tudy. Hetym razam my chacieli spynicca ŭ Lisabonie, ale niešta ŭ našym pierajeździe pajšło nie tak, i ŭ vyniku my trapili znoŭ u Portu — dy tam i zastalisia.
Pryjechali siudy ŭ krasaviku 2022-ha pa vizie PBH (Poland Business Harbor) — pajeździli ź joj pa Polščy, ale žadańnia tam zastacca nie sfarmavałasia. Choć časam byvajuć sumnievy ŭ našym rašeńni: ciapier tam žyvie značna bolš znajomych, čym u Partuhalii. Ale pakul tut.
Pra lehalizacyju: jość dva sposaby — usio zaležyć ad vašych dachodaŭ
U nas ź dziaŭčynaj pytańnie lehalizacyi ŭžo vyrašana — my aboje atrymali tut dazvoł na žycharstva. Napeŭna, vy čuli, što Partuhalija — adna z tych krain Jeŭrasajuza, dzie praściej za ŭsio vyrašyć hetaje pytańnie. I heta sapraŭdy tak. Ale pa časie taki praces vielmi niepradkazalny.
Usio, što treba dla taho, kab čałaviek moh lehalizavacca ŭ Partuhalii, — prosta mieć aktyŭnuju vizu abo dazvoł na žycharstva luboj krainy ŭ šenhien-zonie na momant ujezdu ŭ krainu. Heta samaje hałoŭnaje patrabavańnie.
Dalej jość dva varyjanty (na samaj spravie ich značna bolš, ale z hetymi ja znajomy bolš padrabiazna) atrymać DNŽ. Samy chutki — vysokakvalifikavany śpiecyjalist z dachodam u rajonie 2000 jeŭra ŭ miesiac (pa pracoŭnym kantrakcie abo pa IP). Viadoma, pažadana, kab u vas byŭ partuhalski pracadaŭca, ale tut jość vychad.
Šerah kampanij — BRIDGE IN, Deel — pracujuć pa takoj sistemie: IT-kampanija, vystupajučy niepasrednym zamoŭcam, zaklučaje damovu z adnoj ź ich, a jany, u svaju čarhu, najmajuć kankretnaha čałavieka da siabie ŭ štat. Tak u jaho źjaŭlajecca mahčymaść padać dakumienty (pakiet budzie prykmietna adroźnivacca ŭ zaležnaści ad situacyi; pra heta možna pačytać tut) na atrymańnie DNŽ. Usio heta ŭ vas zojmie kala paŭhoda.
Inšy varyjant — bolš demakratyčny dla ŭsich — atrymać DNŽ, adkryŭšy ŭ Partuhalii IP. U hetym vypadku dachod čałavieka pavinien składać minimalny zarobak pa krainie — heta ŭ rajonie 750-800 jeŭra ŭ miesiac. Dla taho, kab padać dakumienty, ich možna prosta zahruzić na partał. Paśla hetaha vy lehalna znachodziciesia ŭ krainie, pakul čakajecie rašeńnia. Ale tut jość niuans: apošnija niekalki hadoŭ hety praces zajmaje 2-2,5 hoda.
Praŭda, kažuć, što byccam by sioleta budzie praviedziena reforma mihracyjnaj słužby. Płanujecca, što ŭ pracesie čarha na atrymańnie DNŽ, jakaja isnuje ciapier, budzie rassartavanaja ŭ samyja karotkija terminy — za miesiac ci kvartał. Ale pakul bolš dakładnaj infarmacyi pra heta niama.
— A jak adkryć IP?
— Pieršaje, što vam treba, — zrabić NIF, padatkovy numar. Kali čałaviek znachodzicca ŭnutry krainy, źniaŭ kvateru i pasialiŭsia na doŭhi termin tam, to jaho možna zrabić i samomu ŭ padatkovaj.
Abo vy možacie znajści taho, chto vam u hetym dapamoža: pa sutnaści, jon padpisvajecca z vami tolki na toje, što budzie z vami trymać suviaź, pakolki mienavita na jaho pastajanny partuhalski adras u vypadku čaho buduć prychodzić listy ad padatkovaj. Servisaŭ, dzie možna znajści takija pasłuhi, vielmi šmat: hety adzin z takich — jon nie samy tanny, zatoje nadziejny. Heta abydziecca prykładna ŭ 100-200 jeŭra ŭ hod.
Druhoje, što vam spatrebicca, — rachunak u banku. I dobraja navina: hety rachunak nie abaviazkova pavinien być pryviazany da Partuhalii — jon moža być dzie zaŭhodna na terytoryi ES (u tym liku i virtualny).
Plus, pakul vy nie stali padatkovym rezidentam, ale chočacie adkryć IP, vam pryjdziecca źviarnucca pa pasłuhi ŭ padatkovaje pradstaŭnictva, jakoje budzie vyrašać peŭnyja pytańni pa vašym IP. I takich «pamočnikaŭ» znajści ŭžo składaniej, pakolki i adkaznaści na ich bolš. Adpaviedna, i ceny na takija pasłuhi buduć vyšejšyja: 200-300 jeŭra ŭ hod.
Darečy, kab stać padatkovym rezidentam, zusim nie abaviazkova žyć u krainie 180 dzion — heta možna zrabić i raniej. Dastatkova mieć damovu arendy i niejkaje paćviardžeńnie ź mihracyjnaj słužby, što vy chočacie tut zastacca. Prynamsi, možna pasprabavać prakrucić taki varyjant.
— Pakul čałaviek čakaje atrymańnia DNŽ, jon moža vyjazdžać za miežy Partuhałii?
— Pa hetym pytańni jość roznyja mierkavańni. Vyraznaj zabarony na toje, kab vyjazdžać z krainy, niama. Ja sprabavaŭ sam znajści hety punkt u dakumientach — i nie znajšoŭ. Adna situacyja, kali viza jašče dziejničaje, i inšaja — kali jana ŭžo skončyłasia. I voś tut u nas isnuje takaja šeraja zona.
Čutki chodziać roznyja: havorać, što nibyta niekatoryja vyjazdžajuć u inšyja krainy. Ale nieviadoma, jak dalej hetyja historyi raźvivajucca. Tamu tut nielha dać adnaznačny adkaz.
Pra adkryćcio rachunku ŭ banku: ciapier heta zojmie paru tydniaŭ ci miesiac
Praz toje, što ja pryjechaŭ u Partuhaliju ŭ toj čas, kali Biełaruś trapiła pad sankcyi (spačatku praź situacyju z «Boinham» z Ramanam Pratasievičam na borcie, potym — praz vajnu), praces adkryćcia rachunka ŭ banku moh zaniać nie 15 chvilin, a paŭhoda. Ale na toj momant u Partuhalii jašče nie było tak šmat mihrantaŭ. Kali ich stała značna bolš, situacyja ź niemahčymaściu adkryćcia rachunkaŭ aktyŭna aśviatlałasia miascovymi ŚMI, aktyvisty pisali pietycyi.
U vyniku bank Partuhalii stvaryŭ dakładnuju i zrazumiełuju instrukcyju ab tym, što ludziam rabić u takich situacyjach, a supracoŭnikam adździaleńniaŭ zrabiŭ zaŭvahi. Maŭlaŭ, havaryć čałavieku, što jon nie moža zavieści rachunak u banku z-za pašparta, — heta dyskryminacyja i złačynstva.
Viadoma, ciapier situacyja źmianiłasia ŭ lepšy bok: mahčyma, heta zojmie paru tydniaŭ ci miesiac. Ale adznaču, što i biez rachunka ŭ banku tut całkam možna kamfortna žyć (kali tolki vy nie padajaciesia na vizu D7 — dla hetaha vam dakładna spatrebicca rachunak).
— A ŭ jaki bank lepš iści i jakija dakumienty patrebnyja dla adkryćcia rachunka?
— Inšaziemcam praściej za ŭsio pracavać z Caixa Geral de Depósitos (CGD). A pakiet dakumientaŭ zaležyć ad kankretnaj situacyi, infarmacyju pra heta možna pašukać tut.
Pra padatki: u Partuhalii dla IP jany składajuć nie mienš za 20%
Mnohija pryzvyčailisia, što ŭ Biełarusi padatki płacić pracadaŭca, tamu jany asabliva i nie ŭ kursie, kolki tyja składajuć, — zarobak prychodzić užo paśla ich vyličeńnia. Tut ža ŭsio nie tak: ty płaciš padatki sam — i jany davoli prykmietnyja. Naprykład, kali ŭ Hruzii IP płacić 1%, to ŭ Partuhalii — nie mienš za 20%.
Pra departacyju: kali praterminavałasia viza, maksimalnaje pakarańnie — štraf
Cikava, što ŭ Partuhalii nie departujuć za overstay, u toj čas jak u inšych krainach Jeŭrasajuza mohuć jašče i zabaronu na ŭjezd u zonu Šenhiena ŭlapić. Heta historyja daŭniaja, i nijakich novaŭviadzieńniaŭ za apošni čas u krainie nie było. Pa čutkach, samaja vialikaja sankcyja za takoje parušeńnie tut — heta štraf u miežach 200 jeŭra.
Ale treba zrabić nievialikaje adstupleńnie: tak było da pandemii. Letaś praterminavanyja dakumienty aŭtamatyčna praciahvali na kožny nastupny kvartał, a sioleta — adrazu da kanca 2023-ha. Atrymlivajecca, u Partuhaliju možna pryjechać, majučy ŭ zapasie tolki adzin dzień dziejańnia vizy, i ŭ vas jana budzie lehalna dziejničać na terytoryi krainy da 31 śniežnia. Ale, viadoma ž, katacca z takimi dakumientami pa ŭsim Šenhienie vy ŭžo nie zmožacie.
Pra ceny ŭ Partuhalii: Lisabon — darahi horad, Partuhalija — tannaja kraina
Vielmi važna adździalać Lisabon ad Partuhalii. Ludzi z usiaho śvietu, pryjazdžajučy ŭ Partuhaliju, vyrašajuć, što im abaviazkova treba ŭ Lisabon, asabliva heta adčuvajecca paśla pandemii. Hety horad ciapier — adzin z samych darahich u Jeŭropie. Ale pry hetym bałans cany i jakaści tam vielmi pierakošany. Razam z tym, niahledziačy na toje, što situacyja z kavidam pryniesła vielmi šmat źmien (uziać navat pavyšeńnie cen), Partuhalija zastajecca adnoj z samych tannych krain Jeŭropy.
Tut sapraŭdy važna adšturchoŭvacca ad taho, nakolki čałaviek choča žyć u vialikim horadzie. Naprykład, u Portu prystojnaja kvatera nie ŭ samym centry budzie kaštavać nie mienš za 750 jeŭra, a ŭ Lisabonie za hetyja hrošy vy zdymiecie tolki pakoj. U horadzie, jaki jašče mienšy, košt arendy budzie bolš pryjemnym.
Ale, znoŭ ža, tut treba ŭličvać roznyja faktary, akramia raźmiaščeńnia: kolkaść pakojaŭ, najaŭnaść mebli (čaściej zdajuć bieź jaje), bałkona, kandycyjaniera, aciapleńnia. Darečy, niapraŭda, što ŭ Partuhalii ŭ kvaterach niama aciapleńnia: prosta dzieści takich kvater moža być bolš, a dzieści — mienš, u zaležnaści ad hieahrafičnaha raźmiaščeńnia horada.
Pra ryełtaraŭ: u Partuhalii ryełtary nie šukajuć dla vas žyllo pa ŭsim horadzie
Znoŭ ža, u biełarusaŭ inšaje razumieńnie taho, chto takija ryełtary. U nas heta śpiecyjalisty, jakija dapamahajuć vam u pošuku žylla, šukajuć varyjanty, jakija padyduć pa vašym zapycie. U Partuhalii ž ryełtary pracujuć na baku arendadaŭcy. Tamu, kali vy źviernieciesia da takoha śpiecyjalista, jon pakaža vam tolki tyja kvatery, jakija ŭ jaho na bałansie. Jon nie budzie šukać dla vas žyllo pa ŭsim horadzie.
Ale jość śpiecyjalnyja servisy (heta, chutčej za ŭsio, budzie nazyvacca «kanśjerž»), jakija jakraz zajmajucca padboram kvatery pa zapycie i jaje pošukami. Asabliva dobra źviartacca da takich śpiecyjalistaŭ, kali patrebna dapamoha ŭ kamunikacyi. Bo ŭ asnoŭnym arendadaŭcy raźličvajuć na toje, što zacikaŭlenyja ŭ kvatery buduć im telefanavać, a nie pisać paviedamleńni, — i voś tut čaściej za ŭsio pačynajucca prablemy.
A tak zvanyja kanśjeržy mohuć i pahavaryć za vas, zadać usie pytańni. U kožnym razie ludzi, jakija buduć hatovyja dapamahčy vam, znojducca — siońnia heta nie prablema.
A voś nakolki atrymlivajecca ŭ Partuhalii znajści žyllo samastojna, ja nie mahu skazać — nie sprabavaŭ. Pa-pieršaje, u mianie z movaj krychu inšaja situacyja, a pa-druhoje, jak tolki my pryjechali siudy, nam taksama dapamahali z pošukam.
Da čaho jašče być hatovym: kali ŭ vas niešta nie vyjšła zrabić u adnym miescy, pasprabujcie ŭ inšym
U Partuhalii dziaržaŭnyja słužby ŭładkavanyja nie zusim tak, jak my pryvykli ŭ Biełarusi. Praktyčna ŭ kožnym pracesie ŭ čałavieka, ź jakim vy majecie znosiny, jość svaboda pryniaćcia rašeńniaŭ. Atrymlivajecie vy DNŽ ci ŭzajemadziejničajecie ź luboj ustanovaj, supracoŭnik na miescy budzie prymać rašeńnie, jak zrabić, zychodziačy z vašaj kankretnaj situacyi (časta praviły napisanyja tak, što ich možna vytłumačyć pa-roznamu i vykarystoŭvać roznyja dakumienty dla adnoj i toj ža zadačy).
I mnohich biełarusaŭ heta stavić u tupik: jak tak, u adnym miescy im skazali adno, a ŭ inšym — inšaje. Moža być, vy pa-inšamu vykładali sutnaść prablemy; moža być, prynieśli trochi inšy pakiet dakumientaŭ; moža być, čałaviek, ź jakim vy ŭzajemadziejničajecie, saromiejecca svajoj anhlijskaj i nie choča albo nie moža z vami razmaŭlać. Kožnaja situacyja — heta asobnaja historyja.
Tut biełarusam važna pamiatać: kali ŭ vas niešta nie atrymałasia zrabić u adnym miescy, schadzicie ŭ inšaje (u inšy bank, inšaje adździaleńnie abo navat prosta da inšaha akienca).
Čytajcie taksama:
