Siarhiej Kozyraŭ. Fota: archiŭ hieroja publikacyi
— Ź jakoha hoda pačaŭ pierakładać komiksy na biełaruskuju movu?
— Ja pačaŭ pierakładać komiksy z 2012 hoda, to-bok zajmajusia hetym kala 10 hadoŭ. Čamu pačaŭ heta rabić? Pa-pieršaje, tamu što sam zachaplaŭsia komiksami ź dziacinstva. Pa-druhoje, pačałasia novaja chvala zacikaŭlenaści komiksami ŭ krainie.
Ja vypadkova paznajomiŭsia z čałaviekam z Astraŭca, jaki pakazaŭ mnie sajty, na jakich inšyja ludzi vykładvajuć pierakłady komiksaŭ, ale jany rabili heta pa-rusku. Ja zrazumieŭ, što ŭ mianie jość peŭnyja mahčymaści i zdolnaści, kab nie tolki afarmlać, ale i pierakładać. Ja padumaŭ, što nieabchodna pierakładać mienavita na biełaruskuju movu.
— A kolki komiksaŭ pierakłaŭ za hety čas?
— Usiaho apublikavana kala 470 komiksaŭ. Jość jašče nieapublikavanyja, ale pierakładzienyja. To-bok naša kampanija comicsby ahułam pierakłała kala 500 tekstaŭ.
— A ci zajmajecca jašče chtości padobnaj dziejnaściu ŭ Biełarusi?
— Kali nie pamylajusia, to metanakiravana komiksy pierakładaju tolki ja (pad našym brendam comicsby). Taksama pierakładali niekatoryja inšyja ludzi. Naprykład, dziaŭčyna z Mahilova Alena Vasilkova. Taksama Artur Baradačoŭ pierakładaŭ duža šmat…
Jość taksama ludzi, jakija pierakładajuć manha (japonskija komiksy, žanr paŭstaŭ paśla Druhoj suśvietnaj vajny). Jość prajekt anibel.net, udzielniki jakoha zajmajucca manha, ale nie kranajuć komiksy. My viedajem adzin pra adnaho, ale ŭ nas roznyja šlachi. Heta jašče raz kaža pra toje, što nie tolki ŭ adnaho mianie jość takaja ideja.
Ja b skazaŭ, što pierakład komiksaŭ — heta moj sacyjalny prajekt, toje, što ja rablu dla hramadstva. Ja nie chaču tolki spažyvać niejki kantent, ja nie mahu tak žyć, mnie treba niešta davać ludziam.
Pierakład našumiełaj sieryi komiksaŭ pra chadziačych mierćviakoŭ
— Nakolki zapatrabavanaja śfiera pierakładaŭ na biełaruskuju movu komiksaŭ? Ci možna pieravieści chobi na kamiercyjnyja rejki?
— Cikavaść u ludziej da biełaruskamoŭnych komiksaŭ jość. Bolš za toje, apošnim časam ja zaŭvažaju, što zapatrabavanaść raście razam z tym, jak pašyrajecca biełaruskamoŭny kantent u sacsietkach. Usio bolš ludziej pierachodzić na biełaruskuju movu, jany paviedamlajuć pra heta ŭ sacsietkach, u tvitary. Takim čynam, ludzi znachodziać adzin adnaho, ja znachodžu ich, jany — mianie.
Komiksy — heta, nasamreč, takaja litaratura, jakuju možna vielmi chutka pračytać. Ja sprabuju kožny tydzień publikavać novyja pierakłady, kab u ludziej była mahčymaść rehularnaha čytańnia, kab jany mahli čytać novaje i sučasnaje na biełaruskaj movie.
Što da kamiercyjanalizacyi, to na finansavyja rejki pakłaści majo zachapleńnie vielmi ciažka. Tvory stvarali inšyja ludzi, jakim naležać aŭtarskija pravy, tamu zarabić hrošy možna tolki tady, kali pačniom stvarać ułasny aŭtarski kantent, ułasnyja komiksy, sami budziem malavać… Ja nie maju takoha dośviedu ŭ takoj spravie. Ale ŭ mianie jość zadumy, navat u apošni čas ja pačaŭ hetym zajmacca.
Pakul što jość płany, jość idei, jość užo scenaryj adnaho komiksa, ale niama ni malunkaŭ, ni eskizaŭ. Tolki ideja i tekst scenaryja. Tamu dla publikacyi jašče vielmi daloka, ja tak liču. Mahčyma, ja jašče paŭhoda budu naradžać hety tekst.
Mastak jość adzin na prykmiecie, jaki maje apublikavany komiks. Ale jon maluje ŭ takim styli, jaki nie zusim padychodzić, bo ja padrychtavaŭ tekst u žanry chorar, a jon maluje jak dziciačyja ilustracyi. Napeŭna, ź im pačniom paźniej pracavać razam, kali jon budzie nie suprać. Mahčyma, pryjdziecca samomu malavać ci znajści inšaha čałavieka, jaki pahodzicca namalavać.
Ale ŭ lubym vypadku, ja b nie chacieŭ kahości prymušać pracavać biaspłatna. Jość niekalki madelaŭ, jak apłacić rabotu mastaka: možna padzialić aŭtarskija pravy, možna kikstartara zapuścić. Nie viedaju, jak lepš zrabić…
Siarhiej Kozyraŭ raspaviadaje pra svajo chobi na zaniatkach «Mova Nanova» ŭ Homieli
— Jaki tvoj ulubiony komiks ź pierakładzienych?
— Tut, chutčej, jość aŭtary, jakija padabajucca, za jakimi sočyš i chočaš čytać ich tvory. Mnie padabajecca Skot Snajdar (Scott Snyder), naprykład. Padabajecca Mark Miłar (Mark Millar), ale apošnim časam jon nie taki zachaplalny, bo pačynaješ razumieć, što jon, mahčyma, maje skandalny imidž, kab zarablać hrošy. Ale jon uzdymaje važnyja temy.
— A jakija temy cikavyja biełarusam?
— Ciažka niešta peŭnaje skazać. Tut tak adbyvajecca, što jaki-niebudź vypusk pra Kiejsi Džonsa chtości ściahnie tysiaču razoŭ, a pra jakoha-niebudź Mikiełandžeła mienš za sto razoŭ. Nie viedaju, ad čaho heta zaležyć. Kaniečnie, pieršyja numary ź sieryi ściahvajuć dobra, bo ludziam z čahości pačynać treba. Ale čym daŭžejšaja sieryja komiksaŭ, tym mienš ich čytajuć, i ŭžo vidać, što tolki fany zastajucca na hetaj sieryi. Ale akramia taho, što ja publikuju komiksy, my pišam cikavyja artykuły na takim uzroŭni, kab było zrazumieła ŭsim. I kali ich pračytaješ, vielmi šmat stanovicca zrazumieła nakont suśvietu komiksaŭ i čamu ludzi ŭvohule pišuć komiksy.
— Raniej funkcyjanavaŭ sajt comicsby, dzie vykładvalisia pierakłady. Ci isnuje sajt ciapier?
— Sajta ciapier niama, ja jaho zakryŭ. Ja pytaŭsia ŭ čytačoŭ, ci treba znoŭ adkryvać sajt. Jany adpisali, što heta minuły viek i što treba stvarać kantent u sacsietkach i telehramie.
Raniej hałoŭnaj placoŭkaj było ŭkantakcie, ale ciapier nijakaha ruchu tam nie adbyvajecca, biełaruskamoŭnych tam niama. I ciapier u tvitary chutka budzie bolš padpisčykaŭ. Tamu ŭ pryjarytecie na hety momant — tvitar i telehram.
Telehram — heta jak časopis, ludzi padpisvajucca na štości, a potym, kali jość čas, jany čytajuć. Tvitar — chutki, raźličany na emocyi. Ale hałoŭnaja staronka ŭ nas — na «Patreonie», dzie jość katałoh usich komiksaŭ, dzie možna pačynać znajomicca i atrymać ahulnyja ŭjaŭleńni.
Taksama praz «Patreon» jość mahčymaść pravieryć, kolki ludziej hatovyja fundavać našu spravu. Ja razumieju, što ŭ Biełarusi ciažka za štości płacić hrošy, za intelektualnuju ŭłasnaść ci za pierakłady, tamu nikoha nie prymušajem, usio pa žadańni i na dobraachvotnaj asnovie.
Usie komiksy možna ściahvać biaspłatna, ja nie źbirajusia ničoha ŭ hetym kirunku mianiać. Tyja ž teksty možna čytać jak u telehramie, tak i na «Patreonie». Adzinaje, što jość na «Patreonie», ale niama ŭ sacsietkach, — heta ŭłasny błoh, dzie ja ščyra pišu, z čym ja sutykajusia ŭ žyćci, infarmuju, kali buduć novyja komiksy…
Jašče fundatary majuć mahčymaść daterminovaha aznajamleńnia z novymi komiksami, jakija tolki ŭ nastupnym hodzie ŭsie pabačać. Takija voś pieravahi padpiski.
