Tolki Sidorski: da čarhovych sprobaŭ pošuku alternatyvy na vybary-2015 28

Heta ja da čarhovych sprobaŭ pošuku adzinaj alternatyvy na prezydenckija vybary 2015 hodu. Praces, jak kazaŭ niezabyŭny Michaił Siarhiejevič, pajšoŭ, naprykład, pałymianyja pilipiki Zianona Paźniaka — mienavita pra heta i da hetaha.

Ale, pakłaŭšy ruku na serca, skažycie, ci možna čakać ad samaha idealnaha vybaru ŭ apazycyjnym kole niečaha, adroznaha ad taho, što było ŭ 2006 hodzie? Nu byŭ adziny — kumir apazycyjnaj publiki. Ci mieŭ jon šancy pieramahčy? Nie.

Dy i dośvied usich udałych «kalarovych» revalucyj na postsavieckaj prastory pakazvaje, što jany byli ničym inšym, jak unutrynamenklaturnym pieravarotam, aformlenym pad elektaralnuju revalucyju.

Revalucyi taksama byli, ale biez raskołu elity nie było b ničoha i tam, byli b svaje žachlivyja 7,5 chvilinaŭ, jak u Miensku 19 śniežnia 2010 hodu. Što da vyznačeńniaŭ, to pad elitaj majucca na ŭvazie nia tyja, chto ličyć siabie joj, a tyja, chto źjaŭlajecca joj sacyjalahična — heta značyć, načalstva.

Chto takija byli Juščanka i Cimašenka? Byłyja premjer i vice-premjer Kučmy. Chto takija byli Saakašvili i Žvanija — byłyja ministar justycyi i były hieneralny sakratar partyi Ševarnadze.

Chto taki byŭ Bakijeŭ? Były premjer Akajeva. Tak i nijak inakš.

Kali ŭ 2011 hodzie ja braŭ interviju ŭ Vitala Rymašeŭskaha, jaki tolki vyjšaŭ z-za krataŭ, to spytaŭ u jaho, na što raźličvali lidery Płoščy-2010 — što AMAP raźbiažycca, a jaho kiraŭnik pryznaje ŭrad nacyjanalnaha vyratavańnia? Vy ličycie mianie durniem? — spytaŭ u adkaz Rymašeŭski. Nie chaciełasia kryŭdzić čałavieka, jaki tolki vyjšaŭ z zaścienku, ale ličyć durniami nie vypadała b jakraz ludziej, jakija mieli padstavy raźličvać mienavita na niešta padobnaje. Prynamsi va ŭsich «kalarovych» revalucyjach jano było dakładna tak. Ale heta mahčyma pry zusim inšych liderach Płoščy. Ci naahuł biaz Płoščy.

U elektaralnym sensie samymi ŭdałymi vybarami ŭ Biełarusi ŭ hetym stahodździ byli samyja pieršyja — u 2001 hodzie.

Moža, postać spadara Hančaryka mnohim padavałasia i padajecca małanatchnialnaj, ale vybary pravodziacca nie adno siarod naviednikaŭ prahresiŭnych sajtaŭ. A siarod nasielnictva, jak heta ni dziŭna dla niekatorych, Uładzimier Hančaryk pakazaŭ najlepšy vynik paraŭnalna nia tolki z kandydatami 2010 hodu, ale i z Kazulinym i Milinkievičam u 2006 hodzie. Pryčym, i pavodle aficyjnych źviestak CVK, i pavodle apytańniaŭ niezaležnych sacyjalahičnych centraŭ.

Čamu? Nu tamu. Tamu što klasyčny apazycyjny elektarat prahałasavaŭ za jaho, moža i skryhočučy zubami, ale prahałasavali i inšyja, tyja, dla kaho i Sańnikaŭ, i Niaklajeŭ, i Statkievič, i Milinkievič, i navat Kazulin — nia prosta nie svaje, a marsijanie. A Hančaryk — nie.

Ale zatoje tady nie było Płoščy — skaža krytyčny čytač. Tak, a potym była. I što pryniesła?

A čym kiepski Sidorski? Na čas jahonaha premjerstva prypali załatyja dziańki biełaruskaha prasperyci.

Dyk heta ž za košt padstupnaj «ščodraści» imperskaj Rasiei. A heta — iznoŭ ža dla naviednikaŭ nadta razumnych sajtaŭ. A dla elektaratu — pry im, značyć, dziakujučy jamu. I jašče — jak Sidorski syšoŭ, tak kryzis i abrynuŭsia. A pry im ža nie było. Jość jamu i što adkazać na pytańnie — a chto ty taki, čym ty zajmaŭsia, z čaho vynikaje, što zdoleješ kiravać? Dyk kiravaŭ užo. I niakiepska. Nu i ź siabie nie karuźlik niejki, nie intelihient u kapielušy.

I z Maskvoj stasunki kandydata buduć budavacca ŭ zusim inšym rakursie, dla Pucina Sidorski — zusim nia čorcik z tabakierki.

A samaje hałoŭnaje — dla naroda i načalstva heta niešta narmalnaje, nie katastrafičnaje. Sidorski ŭsio złamaje, usich pierareža, čynoŭnikaŭ na koł pasadzić, Zachadu ŭsio pradaść? Śmiešna, dy vy na jaho pahladzicie: jon i takija žachi — heta ž niesumiaščalna. Usio budzie dobra, jak pry «baćku», ale značna lepš. I pa spraviadlivaści.

Možna pryhadać i toje, što na Płošču-2010 apazycyjanery išli na pieramovy mienavita ź Sidorskim. Mo jon pra toje nia viedaŭ i ničoha takoha nia dumaŭ. A mo niešta viedaŭ i navat dumaŭ. I navat planavaŭ. Išli ž čamuści.

Nu i narešcie nielubimyja mnohimi zaraz ličbački apytańniaŭ: pavodle zakrytaha rejtynhu apošniaha apytańnia NISEPD hieroi minułaj kampanii Sańnikaŭ — 6,1%, Niaklajeŭ — 5,3%, naš hieroj Sidorski — 5%.

Suvymierna i jak startavaja pazycyja zusim niabłaha.

Inšaja sprava, što moža sam spadar Sidorski pra takoje — ni snom ni ducham. I dziakuj mnie za hety opus nia skaža. Jak u anekdocie — Saračka zhodnaja, zastałosia ŭhavaryć Rakfelera. I zusim nievidavočna, chto tut Saračka, a chto Rakfeler.

Chacia i nie pra Sidorskaha asabista nasamreč havorka. A moža Makiej, a moža Snapkoŭ, a moža…

Słovam, Sidorski ci chto inšy — ale kali źjavicca taki, postać takoha typu, jaki ryzyknie, ustupić u hulniu z samaj vyšejšaj staŭkaj, to heta i budzie aznačać, što burčeńnie elity (jašče raz paŭtaru — realnaj uładnaj elity isnaha biełaruskaha hramadztva) pieratvaryłasia, uvasobiłasia ŭ niešta peŭnaje, što biełaruskaje hramadztva hatovaje da pieramienaŭ. A kali ni jon i nichto inšy takoha kštałtu nie naśmielicca — značyć, nie hatovaje i ŭsie kambinacyi i pieramovy tytulnaj apazycyi buduć mieć toj ža vynik, što i raniej. Pry ŭsioj asabistaj pavazie da šanoŭnych udzielnikaŭ hetych pieramovaŭ.

Pater Braŭn, hieroj brytanskaha paradaksalista Čestertona, kazaŭ: «Značna naturalniej pavieryć u toje, što za miežami našaha rozumu, čym u toje, što nie pierachodzić hetych miežaŭ, a prosta supiarečyć jamu.

Kali vy skažacie mnie, što vialikaha Hładstona (premjer Vialikabrytanii ŭ časy karalevy Viktoryi. — Ju.D.) u jaho śmiarotnuju hadzinu pieraśledavaŭ pryvid Parneła (adzin ź lideraŭ zmahańnia za niezaležnaść Irlandyi. — Ju.D.), ja addam pieravahu tamu, kab być ahnostykam, i nie skažu ni tak, ni nie. Ale kali vy budziecie zapeŭnivać mianie, što Hładston na pryjomie ŭ karalevy Viktoryi nia źniaŭ kapialuš, palapaŭ karalevu pa śpinie i prapanavaŭ joj cyharu, ja budu rašuča piarečyć. Ja nie skažu, što heta niemahčyma, ja skažu, što heta nievierahodna. Ja ŭpeŭnieny ŭ tym, što hetaha nie było, bolš ćviorda, čym u tym, što nie było pryvidu, bo tut parušanyja zakony taho śvietu, jaki ja razumieju».

Pieramoha Sidorskaha nad Łukašenkam — niemahčymaja, heta cud. Chacia cudy časam zdarajucca.

Zadnim likam Viktar Juščanka ŭzoru 2004 hodu vyhladaje zusim nie tytanam, a patrebnym čałaviekam u patrebny čas i ŭ patrebnym miescy. Pieramoha zapisnoha apazycyjanera (luboha) nad Łukašenkam — źjava nievierahodnaja, bo jana, jak adznačaŭ mudry pater, «parušaje zakonu śvietu», u jakim my žyviem.

Tak što — tolki Sidorski!

Jury Drakachrust, Radyjo Svaboda

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH