Zaniapad usich cyvilizacyj pačynaŭsia z admieny ŭsieahulnaj vajskovaj pavinnaści, abo Adkul biarucca elity? dyskusijny artykuł: abmiarkoŭvajcie 42

Niadaŭna ŭ TV-kadry ŭ repartažy pra vajennyja dziejańni ZŠA ŭ adnym z «haračych punktach» na Siarednim Uschodzie nie zaŭvažyŭ nivodnaha «anhłasaksonskaha» tvaru: spres afraamierykancy, «łacinasy», kitajcy… Apošnija niadaŭna navat śviata pravodzili — kitajskich vieteranaŭ amierykanskaj armii. Uličvajučy, što Kitaj — adzin z najbolš imaviernych patencyjnych praciŭnikaŭ, vyhladała toje trochi iranična. Nie, ja nie rasist. I nie maju pad rukoj dakładnaj statystyki — vychadcy ź jakich etnasaŭ i sacyjalnych płastoŭ słužać u amierykanskim vojsku.

Heta čysta subjektyŭnaje ŭražańnie, padmacavanaje histaryčnaj erudycyjaj: rana ci pozna bahataja i ŭpłyvovaja elita luboj dziaržavy pačynaje «adkuplacca» ad vajskovaj słužby i inšych niepryjemnych dziaržaŭnych abaviazkaŭ, najmajučy dla ich vykanańnia ludziej z sacyjalnych nizoŭ, časta imihrantaŭ.

Pryhadałasia historyja doŭhaha hnijeńnia i raspadu Rymskaj Impieryi.

Dasiahnuŭšy najbolš mahčymaha dabrabytu (dla tahačasnaha ŭzroŭniu materyjalnych i sacyjalnych technałohij), rymskaja kirujučaja elita pačała traplać va ŭsio bolšuju i bolšuju zaležnaść ad lehijonaŭ, nabranych z «varvaraŭ». Nieabdymnaja prastora Impieryi vielmi tamu spryjała: kab rabić karjeru, vieści bujnyja haspadarčyja spravy, być u kursie ŭsich modnych i eratyčnych navinaŭ, treba stała žyć u stalicy, a vojska viadzie vojny na dalokaj pieryfieryi i navat vysokaja kamandnaja pasada — nie harantyja, što ciabie nie zabjuć.

«Aŭtsorsynh» moža być časovym rašeńniem, ale varvary pačynajuć rabić vajskovuju karjeru, ustaloŭvajuć suviazi sa spadčynnymi elitami, a kali dziaržava słabnie — jak praviła, tamu što nie moža vykanać abaviazkaŭ pierad usimi sacyjalnymi płastami, ustalavanych u «tłustyja» hady — kidajuć vyklik isteblišmientu i zachoplivajuć uładu.

Časta heta raspačynaje čaradu biaskoncych pieravarotaŭ i ŭzurpacyj, što pieramiažajucca restaŭracyjami.

Zrešty, tak raspałasia nie tolki Rymskaja impieryja.

Staražytnaja Ruś stałasia lohkaj zdabyčaj Ardy najpierš tamu, što ŭžo była asłablenaja praciahłymi kniaskimi mižusobicami, u jakich usio bolšuju rolu adyhryvali roznyja «nacmieny», — ad ciurkaŭ da litoŭcaŭ. Pa inšym scenary, ale z zachavańniem peŭnaj ahulnaj zakanamiernaści, zaniepadała i Reč Paspalitaja.

Tearetyčna, padstavaj dla biesprecedentnych pravavych i haspadarčych ilhotaŭ, jakija mieła šlachta Rečy Paspalitaj, byŭ abaviazak vajskovaj słužby. Ale na samoj spravie, užo ŭ XVI stahodździ najomnaje vojska, nabranaje pieravažna ŭ Centralnaj Jeŭropie, ale navat i z Šatłandyi i inšych častak Staroha Śvietu, adyhryvała ŭsio bolšuju rolu ŭ vajennych kampanijach, a ŭłasnaja elita ŭsio ŭ bolšaja stupieni zasiarodžvałasia na karystańni tymi samymi lhotami, a zbroju ŭžyvała najbolš, kab padzialić ich pamiž saboj.

I chacia varvary-najomniki ŭ Rečy Paspalitaj nikoli nie ŭzvodzili svaich staŭleńnikaŭ na karaleŭski tron, faktyčnaja abyjakavaść pryvilejavanych hramadzianaŭ da vajskovych i inšych hramadzianskich abaviazkaŭ ŭ vyniku pieradvyrašyła niepaźbiežnaść padziełaŭ Rečy Paspalitaj.

Padajecca, što nad sučasnymi hipierspažyvieckimi hramadstvami ŭžo navisła damokłavym miačom padobnaja pahroza.

Pakul što ciažka pradkazać tempy i miechanizm jaje realizacyi. Tym bolš što hramadskaja struktura i hieapalityčnaje stanovišča kožnaj z krain «Załatoha Miljardu», a taksama i postkamunistyčnych dziaržavaŭ byłoha ŭschodniaha błoku, što im naśledujuć, istotna adroźnivajucca.

Nieviadoma, dzie niehatyŭnyja trendy buduć raźvivacca chutčej.

A zvanki ŭžo źviniać: na minułym tydni ambicyjny rasijski vice-premjer ry Dźmitry Rahozin ahučyŭ płany «karšakoŭ» va ŭradzie, kab zabaranić usim, chto ŭchilajecca ad vajskovaj słužby, zajmać adkaznyja dziaržaŭnyja pasady.

Darečy, hetuju inicyjatyvu trochi raniej upieršyniu ahučyŭ ŭpłyvovy funkcyjanier «adzinarosaŭ», naš słavuty ziamlak Franc Klincevič. Zrešty, inšy vice-premjer, Uładzisłaŭ Surkoŭ, adrazu ž zapiarečyŭ kalehu-kankurentu, što takija zakanadaŭčyja inicyjatyvy supiarečać Kanstytucyi.

Ci ŭdasca Rahozinu, kaardynataru łobi rasijskaha VPK, realna padvysić prestyž vajskovaj słužby i zhurtavać elity našaha mahutnaha susieda vakoł instynktu bajavoha braterstva — pakaža čas.

Čysta pa-fiłasofsku — ciažka toje ŭjavić, uličvajučy, jak daloka zajšła evalucyja rasijskaha hramadstva: u toj čas kali bahatyja nie toje što ŭ vojsku nie słužać, ale i imknucca prystroić svaich dziaciej vučycca ŭ Łondanie, ale navat i pracavać u Sici, ledź nie ŭsiu niekvalifikavanuju pracu ŭ Maskvie, ad uborki vulic da absłuhoŭvańnia fastfudaŭ, robiać tadžyki i inšyja pracavityja nacmieny z adnoj šostaj častki sušy. Miž inšym, čakajecca, što dola biełarusaŭ siarod ich praz kryzis moža istotna vyraści — praŭda, nam śvieciać i trochi bolš pierśpiektyŭnyja, na ŭzroŭni mienedžeraŭ siaredniaha źviana, pasady. Ale kali rasijskaje hramadstva praciahnie raspaŭzacca pa švach z takoj samaj chutkaściu, jak heta adbyvałasia apošnija 20 hadoŭ — dyk sapraŭdy, minieralnymi bahaćciami Jeŭrazii jašče na praciahu našaha žyćcia pačnuć kiravać elity zusim nie ruskaha pachodžańnia.

Chto budzie dehradavać chutčej — rasijskija ci amierykanskija elity?

Tym časam, sumiesnaja pastanova Ministerstva abarony i Ministerstva achovy zdaroŭja Biełarusi ad 1 žniŭnia 2012 № 33/85 zabrała prava na adterminoŭku vajskovaj słužby ŭ hipiertonikaŭ i ludziej, jakija pakutujuć na skalijoz 2-j stupieni, a taksama «jaźvieńnikaŭ»,

kali niama pierfaracyi i kryvacioku, a abvastreńni zdarajucca nie čaściej za adzin raz u hod. Tak što ŭžo ŭ hetym kastryčniku hipiertoniki, jaźvieńniki i sutułyja stanuć «pad ružžo». Abhruntoŭvajecca heta «palapšeńniem stanu biełaruskaj miedycyny» (majmu niespraktykavanamu voku ŭ paliklinikach niezaŭvažnamu).

Što heta — toje samaje imknieńnie da doŭhaterminovaj kansalidacyi hramadstva, jakoj damahajecca i Rahozin? Ci strach biełaruskaha kiraŭnictva pierad siarednieterminovaj vajenna-palityčnaj situacyjaj u śviecie?

Vidać, u najbližejšy čas takija «mabilizacyjnyja» naviny buduć traplacca ŭ zvodkach usio čaściej.

Siryja, Iran-Izrail, Kitaj-Japonija…. Ahmiani najaŭnych i patencyjnych vajennych kanfliktaŭ praciahvajuć množycca, pryčym pakul što zachodniaj cyvilizacyi ŭdajecca ŭtrymlivać ich u rečyščy «kantralavanaha chaosu».

Utrymlivajučy kanflikty na pieryfieryi, anhłasaksy pakul što zachaplajucca vytančanaj pačućciovaściu: ŭsie rekordy papularnaści bje bestseler Eryki Leanard «50 adcieńniaŭ šeraha».

Pieramožnyja, pakul što, vojny, jak i BDSM-seks, — prykmiety daminacyi zachodniaj cyvilizacyi, najpierš, anhłasaksaŭ.

Ale ŭličvajučy što tvary jaje štatnych abaroncaŭ pastupova robiacca ŭsio mienš biełymi, naŭrad ci hetaja daminacyja budzie biaskoncaj. Usie cyvilizacyi rana ci pozna zaniepadajuć…

* * *

Aleś Bieły, viadomy taksama pad svaim internet-psieŭdanimam Gorliwy Litwin, — vydatny historyk, doktar histaryčnych navuk, aŭtar knihi «Chroniki Biełaj Rusi». Žyvie ŭ Vałožynskim rajonie.

Aleś Bieły

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH