Siońnia kala 250 miljonaŭ čałaviek u śviecie majuć zališniuju vahu cieła. I hetaja ličba pastajanna raście. Pryčym rost nazirajecca nie tolki ŭ darosłych, ale i ŭ dziaciej.
Samaja vialikaja kolkaść ludziej ź liškam masy cieła ŭ ZŠA: bolš za 60%. U Biełarusi hety pakazčyk składaje kala 30–35%, što taksama istotna. Ab prablemach atłuścieńnia i nastupstvach, da jakich moža pryvieści hetaja patałohija, my hutarym z dacentam, kandydatam miedycynskich navuk, hałoŭnym pazaštatnym endakrynołaham Ministerstva achovy zdaroŭja Respubliki Biełaruś Ałaj Šapialkievič.
— Atłuścieńnie — nie prosta niejki kaśmietyčny defiekt, heta surjoznaje chraničnaje zachvorvańnie, toj faktar ryzyki, jaki vielmi mocna pavyšaje raźvićcio mnohich sacyjalna značnych chvarob. Vyniki epidemijałahičnych daśledavańniaŭ vyjavili dakładnuju suviaź pamiž pavieličeńniem raspaŭsiudžanaści atłuścieńnia i rostam zachvaralnaści na cukrovy dyjabiet 2 typu,
— Jakija pryčyny najčaściej pryvodziać da atłuścieńnia?
— Pierš za ŭsio prablemy zališniaj vahi cieła, na žal, źviazanyja z ładam žyćcia čałavieka. Cyvilizacyja pryniesła nam rafinavanyja pradukty, dzie ŭtrymlivajecca vielmi šmat cukru i tłuščaŭ. Asabliva heta datyčycca schavanych tłuščaŭ, jakija jość u roznych sousach typu majanezu, kaŭbasach, sasiskach, sardelkach. Niebiaśpieku niasuć i mučnyja zdobnyja pradukty.
Raźvićciu atłuścieńnia spryjaje małaruchomy ład žyćcia, a taksama stresy. Apošnija mnohija ludzi imknucca «zajadać», u vyniku čaho parušajucca charčovyja pavodziny.
Na ŭsie hetyja faktary čałaviek moža i pavinien uździejničać sam.
— A spadčynnaść maje značeńnie?
— Jana adyhryvaje rolu nie bolš čym u 20–25 pracentach vypadkaŭ. U asnoŭnym, jak ja adznačyła, u lišnich kiłahramach vinavaty sam čałaviek. Tamu vielmi važna vyznačyć lišniuju masu cieła na pačatkovaj stadyi, a nie tady, kali ŭ najaŭnaści ŭžo surjoznaje atłuścieńnie, pry jakim razburajucca ŭsie orhany i sistemy arhanizma. Čałaviek pavinien naściarožycca, kali za apošnija 2–3 miesiacy jon nabraŭ 3–5 kiłahramaŭ. U hetym vypadku varta zadumacca nad tym, «što ja rablu nie tak, čym charčujusia, čamu idzie nabor masy cieła?»
— I jakija miery pavinien pryniać čałaviek, kali zaŭvažyŭ, što ŭ jaho raście vaha?
— Samaje hałoŭnaje — treba, kab čałaviek zrazumieŭ, što hetaja situacyja ŭžo nie norma, a šlach da surjoznych zachvorvańniaŭ. Psichałahičny faktar tut adyhryvaje vialikuju rolu. Važna chacieć źmianicca i być upeŭnienym, što žadanaha vyniku dasiahnuć možna.
Kali takoje razumieńnie jość, to dla pačatku treba vieści i analizavać dziońnik charčavańnia. Heta dapamoža zrabić
U dziońnik zapisvajecca ŭsio toje, što na praciahu tydnia čałaviek jeŭ. Niekatoryja ludzi ščyra ličać, što jany jaduć mała. A na samaj spravie, analizujučy kankretnuju situacyju, my bačym vielmi častyja pamyłki. Naprykład, čałaviek dumaje, što jon tolki krychu pierakusiŭ, ale hety «pierakus» uklučaŭ vielmi kałaryjnyja pradukty,
i pacyjent źjeŭ amal pałovu sutačnaj normy za adzin pryjom, adsiul idzie i pavyšeńnie vahi.
Važna taksama praanalizavać, jak kolkasna charčujecca čałaviek: heta byli śniadanak, abied, viačera ci nie. Bo časam intensiŭnaja praca prymušaje charčavacca ŭviečary. Heta vialikaja pamyłka. Viečaram čałaviek užo fizična nieaktyŭny, a pry hetym jašče pajeŭ na noč, i ŭ vyniku ŭsia vialikaja viačera adrazu pierachodzić u tłuščavuju tkanku. U dziońniku charčavańnia treba adlustravać i analizavać fizičnuju aktyŭnaść za dzień. I nie tolki śpiecyjalnyja fizičnyja treniroŭki, ale i štodzionnuju aktyŭnaść (prahułki, pracy ŭ sadzie, pryborka kvatery, padjom pa leśvicy i h.d.).
— Jak pravilna vyznačyć svaju vahu i stupień ryzyki dla zdaroŭja?
— Isnuje takoje paniaćcie jak indeks masy cieła. Jon raźličvajecca tak: vyznačcie svaju vahu ŭ kiłahramach i rost u mietrach. Pakazčyk masy cieła ŭ kiłahramach padzialicie na pakazčyk rostu ŭ mietrach, uźviedzieny ŭ kvadrat. Atrymanaja ličba i budzie vašym indeksam masy cieła. Dla prastaty raźlikaŭ va ŭračoŭ jość śpiecyjalnyja vyznačalniki indeksa masy cieła, jakija supastaŭlajuć rost i vahu. Narmalny indeks masy — heta ličba 25, 25–30 — lišak masy cieła, ale jašče nie atłuścieńnie, bolš za 30 — užo atłuścieńnie, jakoje dzielicca na
— Jak vy staviciesia da navamodnych «chutkich» dyjet dla pachudzieńnia?
— Lubaja dyjeta dobraja, kali jana hruntujecca na pryncypach zdarovaha charčavańnia. Hetyja pryncypy zrazumiełyja. Charčavańnie pavinna być nizkakałaryjnym. Zvyčajna čałavieku całkam dastatkova kala 2 tysiač kiłakałoryj udzień. U ježu varta ŭklučać bolš sadaviny i aharodniny. Charčavacca treba rehularna, nie hrebavać śniadankam i abiedam. Kali dyjeta ŭklučaje hetyja pryncypy, to jaje možna prytrymlivacca.
— Što b vy paraili pryhatavać da śviatočnaha stała, kab nie było ryzyki «najeści» lišnich kiłahramaŭ?
— Pierš za ŭsio ja b paraiła pravieści śviata z radaściu, bo ŭ lubym sacyjalnym zachvorvańni jość jašče taki faktar ryzyki jak stres. A śviata — heta radaść u žyćci, samaja mahutnaja antystresavaja prahrama. Kab nie «najeści» lišnich kiłahramaŭ, pabolš nalahajcie na harodninu i stravy ź jaje.
Nastupiŭ hod Biełaha Kata. A hetaja žyviolina lubić rybku. Tamu rybnyja stravy — kali łaska na stoł, jany nie takija tłustyja, jak miasa. Daspadoby pušyściku i małako. Ź niatłustych małočnych praduktaŭ taksama možna pryhatavać łasunki. Možna zrabić smačny, pryhožy i karysny stoł.
