Amierykanski historyk ličyć, što marapłaviec pachodziŭ z Hiedyminavičaŭ.
Mierkavany partret Kałumba z karciny «Maci Božaja Marapłaŭcaŭ» u pałacy Alkazar u Sievilji. Alecha Fiernandes, miž 1505 i 1536.
Našaha pałku prybyła. Amierykanski historyk Manueł da Siłva Roza davodzić, što Chrystafor Kałumb mieŭ karani ŭ Vialikim Kniastvie Litoŭskim. Pryčym u dobraj siamji. Jahonym dziedam byŭ vialiki kniaź Jahajła, a baćkam — toj samy avanturny karol Uładzisłaŭ III, jaki, ličyłasia, zahinuŭ u bitvie pad Varnaj.
Tradycyjna pišuć, što adkryvalnik Amieryki byŭ hienuezcam. Ale historyk partuhalskaha pachodžańnia ŭ svajoj knizie «Kałumb. Nieraskazanaja historyja» («Colon. La Historia Nunca Contada») davodzić inšaje.
Analizujučy staradaŭnija chroniki, jon pryjšoŭ da vysnovy, što Uładzisłaŭ Jahajłavič paśla razhromu turkami ŭ 1444 h. źbieh ad dalejšaha vykanańnia karaleŭskich abaviazkaŭ na partuhalski vostraŭ Madejra. Tam jon ažaniŭsia i staŭ baćkam Chrystafora.
Dzie dokazy? A čamu ž za Kałumba, čałavieka nibyta prostaha, addali zamuž partuhalskuju arystakratku i ich šlub zaćvierdziŭ sam karol? Da taho ž, ličyć historyk, hierb Kałumba padobny na hierb Uładzisłava. Praŭda, niama na tym hierbie «Pahoni» i biełaha arła. Ale jość ryby.
Jašče dokaz — vyhlad. Kałumb, pavodle sučaśnikaŭ, byŭ błakitnavoki i śvietłaskury — typovy ŭschodniejeŭrapiejec.
Darečy, proźvišča Kałumb u pierakładzie z partuhalskaj aznačaje «Hołub».
Na dumku historyka, Kałumb chavaŭ svajo pachodžańnie, kab nie vykryć baćku. Svaju tajamnicu Chrystafor Uładzisłavavič źnios u mahiłu.
Mahiła — adzinaje miesca dla pravierki hetaj fantasmaharyčnaj teoryi: Manueł Roza šukaje mahčymaści paraŭnać DNK synoŭ Kałumba z DNK Jahajły. Adpaviednyja zapyty ŭžo zroblenyja ŭ muziei Krakava i Sievilji.
Historyki staviacca da hipotezy Rozy pa-roznamu. U kožnym razie, zachodnija daśledčyki, jak koliś Kałumb Amieryku, adkryvajuć dla siabie Uschodniuju Jeŭropu. Nahadvajučy nam, što historyja łučyć Biełaruś z Zachadam, častkaj jakoha jana była doŭhija stahodździ.
