Narodny mastak Biełarusi spačyŭ na Uschodnich mohiłkach.

Raźvitańnie ź Michaiłam Savickim prajšło ŭ Domie aficeraŭ.

Raźvitańnie ź Michaiłam Savickim prajšło ŭ Domie aficeraŭ.

Raźvitańnie ź Michaiłam Savickim prajšło ŭ Domie aficeraŭ.

Raźvitańnie ź Michaiłam Savickim prajšło ŭ Domie aficeraŭ.

Raźvitańnie ź Michaiłam Savickim prajšło ŭ Domie aficeraŭ.

Raźvitańnie ź Michaiłam Savickim prajšło ŭ Domie aficeraŭ.

Ministr kultury Pavieł Łatuška i vice-premjer Uładzimir Patupčyk.

Ministr kultury Pavieł Łatuška i vice-premjer Uładzimir Patupčyk.

Raźvitańnie ź Michaiłam Savickim prajšło ŭ Domie aficeraŭ.

Raźvitańnie ź Michaiłam Savickim prajšło ŭ Domie aficeraŭ.

Raźvitańnie ź Michaiłam Savickim prajšło ŭ Domie aficeraŭ.

Raźvitańnie ź Michaiłam Savickim prajšło ŭ Domie aficeraŭ.

Pracesija pryjechała na Ŭschodnija mohiłki.

Pracesija pryjechała na Ŭschodnija mohiłki.

Raźvitalnaje słova ad hałoŭnaha ideołaha Minabarony hienierał-majora Alaksandra Hury.

Raźvitalnaje słova ad hałoŭnaha ideołaha Minabarony hienierał-majora Alaksandra Hury.

Pryjšoŭ na pachavańnie architektar Uładzimier Dzianisaŭ.

Pryjšoŭ na pachavańnie architektar Uładzimier Dzianisaŭ.

Pracesija pryjechała na Ŭschodnija mohiłki.

Pracesija pryjechała na Ŭschodnija mohiłki.

Rektar akademii mastactvaŭ Michaił Barazna (sprava) i Ryhor Sitnica.

Rektar akademii mastactvaŭ Michaił Barazna (sprava) i Ryhor Sitnica.

10 listapada ŭ Minsku na Uschodnich mohiłkach byŭ pachavany narodny mastak Biełarusi Michaił Savicki. Raźvitańnie z mastakom prajšło ŭ Domie aficeraŭ. Siarod inšych, da Doma aficeraŭ pryjšli ministr kultury Pavieł Łatuška, namieśnik staršyni Sajuza mastakoŭ Ryhor Sitnica. Kiravaŭ arhanizacyjaj pachavańnia vice-premjer Uładzimir Patupčyk.

Frantavika i viaźnia kancłahieraŭ Michaiła Savickaha pachavali z vajskovymi ŭračystaściami: udzieł u pachavańni prymała rota hanarovaj varty, raźvitalnaje słova skazaŭ načalnik Hałoŭnaha ŭpraŭleńnia ideałahičnaj pracy Minabarony hienierał-major Alaksandr Hura, trunu ź ciełam mastaka apuskali dołu pad huki dziaržaŭnaha himna i salut.

«Siońnia my raźvitvajemsia ź Michasiom Savickim. Ale my nie raźvitvajemsia z mastakom. Bo nadzielenym talentam ludziam Boh daŭ mahčymaść zastavacca z žyvymi i paśla śmierci, dziakujučy ich tvoram», — pramoviŭ kala truny Ryhor Sitnica.

Pachavali Michaiła Savickaha pobač z mahiłami Vasila Bykava i Uładzimira Mulavina.

Michaś Savicki byŭ supiarečlivaj asobaj. Jon kanfliktavaŭ z kalehami-tvorcami jašče ŭ savieckija časy.

Jašče adna supiarečnaść Savickaha — jahony antysiemityzm. Niekali jamu daviałosia vypraŭlać karciny, pryśviečanyja žacham fašysckich kancłahieraŭ. U sieryi «Ličby na sercy» byŭ piersanaž z zorkami Davyda na łahiernych robach. Na karcinach jon pasłuhoŭvaje karnikam. Tyja zorki mastaku daviałosia zamalavać. Viadoma taksama, što Savicki prykłaŭ niamała namahańniaŭ, kab nie dapuścić viartańnia ŭ Biełaruś tvoraŭ Marka Šahała. Jon niaredka admaŭlaŭ niezaležnym ŚMI ŭ intervju, kažučy, što jany «pradalisia habrejam».

A ŭ 1998 hodzie jon razam z staršynioj abjadnańnia «Histaryčnyja viedy» Adamam Zaleskim źviarnuŭsia da Hienprakuraturu z prośbaj pryciahnuć da kryminalnaj adkaznaści ŭdzielnikaŭ navukovaj kanfierencyi «Palityčnyja represii ŭ Biełarusi: 1917–1997 hady».

Złyja jazyki zakidajuć Savickamu ŭdzieł u reanimacyi nieasavieckaj simvoliki ŭ 1995-m. I, narešcie, partret Stalina, napisany ŭ 2002 hodzie, u časy, kali va ŭładnych kalidorach užo naradžałasia ideja biźnies-ekspłuatacyi imia savieckaha tyrana. Zrešty, toj partret pakidaje nieadnaznačnaje ŭražańnie. Ciomnaje pałatno, na jakim ledź prahladacca abrys fihury Stalina, schavanaj u hłybokim cieni. Nie daniesienaja da vusnaŭ lulka, abjedzieny paŭzmrokam tvar… Apałahietyka ci ździek?

Michaś Savicki byŭ siarod samych šanavanych siońniašniaj uładaj dziejačoŭ kultury. Možna mierkavać navat pa paśmiarotnych znakach uvahi: vice-premjer pryznačany kiraŭnikom kamisii pa arhanizacyi pachavańnia, raźvitańnie ŭ staličnym Domie aficeraŭ, pachavańnie na Alei hanarovych hramadzianaŭ na Uschodnich mohiłkach. Nie paraŭnać z raźvitańniem z narodnym piśmieńnikam Jankam Brylom, jakoje ŭłady faktyčna praihnaravali.

Mnohija kalehi mastaka pachavańnie praihnaravali. U liku padpisantaŭ niekrałoha akazalisia Alaksandr Łukašenka i najvyšejšyja dziaržčynoŭniki. Siarod mastakoŭ padpisali rektar Akademii mastactvaŭ Michał Barazna i čatyry narodnyja mastaki Biełarusi: Haŭryła Vaščanka, Leŭ Humileŭski, Hieorhij Papłaŭski, Uładzimir Stalmašonak.

U toj ža čas inšyja narodnyja mastaki Biełarusi — Leanid Ščamialoŭ, Arlen Kaškurevič, Vasil Šaranhovič, Maj Dancyh, Viktar Hramyka — svaich podpisaŭ nie pastavili.

Niahledziačy na supiarečlivaść asoby, Savicki byŭ biassprečnym lidaram savieckaha mastackaha realizmu. «U najlepšych svaich tvorach, jon byŭ praŭdzivym i mocnym. Savicki byŭ zachavalnikam akademičnaj škoły. I ŭ hetym jahonaja značnaść. Jon byŭ adzin taki», — kaža Ryhor Sitnica.

Śmierć mastaka zdymaje ideałahičnyja roznahałośsi. Zastanucca jahonyja tvory. Partrety kłasikaŭ biełaruskaj litaratury ŭpryhožyli školnyja padručniki. Na jaho «Chlabach» uzhadujecca nie adno pakaleńnie biełarusaŭ.

***

Michaś Savicki (nar. 18.02.1922, v. Źvianiačy Tałačynskaha rajona), narodny mastak Biełarusi (1972), narodny mastak SSSR (1983), pravadziejny člen AM Rasii, akademik Nacyjanalnaj AN Biełarusi, łaŭreat Dziaržaŭnaj premii SSSR (1973). Uznaharodžany ordenam Francyska Skaryny, u 2006 h. prysvojena zvańnie Hieroj Biełarusi. Kiraŭnik dziaržaŭnaj ustanovy kultury «Tvorčyja akademičnyja majsterni žyvapisu, hrafiki i skulptury».

Клас
0
Панылы сорам
0
Ха-ха
0
Ого
0
Сумна
0
Абуральна
0

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna?