Milinkievič: «Ja admaŭlaju ideju, što luby paśla Łukašenki budzie lepšy za jaho» 58

Lider Ruchu za Svabodu Alaksandr Milinkievič raskazaŭ, čamu nie pavioŭ ludziej na šturm u dzień vybaraŭ 2006 hoda, jakoj pavinna być Płošča zaraz i čamu jon nie admoviŭsia iści kandydatam.

Paśla intervju Alaksandr Milinkievič pryznaŭsia mnie, što kiepska śpić načami, bo dumaje pra toje, jak buduć raźvivacca padziei na Płoščy paśla 19 śniežnia. Ryzyknu śćviardžać, što nie tak šmat u biełaruskaj palitycy ludziej, jakija žyvuć nie tolki siońniašnim dniom i nie tolki svaimi intaresami. Milinkievič — strateh, stajer, i, mahčyma, tamu jon vyłučajecca na fonie mnohich biełaruskich palitykaŭ, što praktykujuć vyklučna bieh na karotkija dystancyi.

Vital Cyhankoŭ: U adroźnieńnie ad mnohich inšych hierojaŭ majoj rubryki, miarkuju, tut nam niama nieabchodnaści pačynać z vašaj bijahrafii, bo pra jaje Vy ŭžo raspaviadali ŭ šmatlikich intervju. Tamu dumaju, što my zasiarodzimsia na apošnich čatyroch hadach.

Niaredka Vam (darečy ci nie vielmi) uzhadvajuć padziei vybaraŭ 2006 hoda. I kankretna dzień hałasavańnia 19 sakavika, i paźniej, padčas Płoščy. Pytajucca, čamu Vy 19 sakavika nie paviali ludziej na niejkija bolš rašučyja dziejańni. Uvohule, ci byŭ tady niejki płan, što rabić z tymi ludźmi, jakija pryjduć na Kastryčnickuju płošču, ci ŭsio vyrašałasia davoli spantanna?

Alaksandr Milinkievič: Pierš za ŭsio — ja ćviordy prychilnik mirnych akcyjaŭ. I tady i siońnia ja liču, što kali pa vinie palitykaŭ pralivajecca kroŭ i hinuć ludzi — heta vielizarnaja trahiedyja. Ja viernik i dla mianie žyćcio čałavieka nie maje cany.

Druhoje. Jakuju metu my tady stavili? Na ŭsich schodach padčas kampanii ja zaklikaŭ ludziej na Płošču, kab pratestavać suprać niedemakratyčnych vybaraŭ, suprać taho, što vola ludziej nie ŭličvajecca. Ale pytańnie, ci varta ludziej u takim vypadku vieści na niejki šturm. Davajcie zadumajemsia,

čaho my tady mahli damahacca šturmam? My vydatna viedali, što nie nabrali 50 pracentaŭ navat razam z Kazulinym. I kab iści na šturm prezidenckaha pałaca, dla hetaha treba być pierakananym, što ty vyjhraŭ vybary.

Tady ty patrabuješ vyzvalić hetaje miesca. Darečy, i viadomyja kalarovyja revalucyi adbyvalisia paśla taho, jak apazicyja atrymlivała elektaralnuju pieramohu.

Pa-druhoje, kolkaść ludziej dla takich akcyjaŭ pavinna być jaŭna bolšaja. Chacia ja hanarusia, što na Płošču vyjšła bolš za 30 tysiač hramadzian. Kali aceńvać tyja padziei, to i siońnia ja zrabiŭ by toje samaje — nie pavioŭ by ludziej na šturm. My ž zmahajemsia nie tolki za ŭładu, ale i za sercy ludziej. A ludzi rascanili b takija dziejańni jak radykalizm, jak zmahańnie vyklučna za toje, kab vykinuć z kresła adnaho i sieści samim. Płošča pavinna mieć padtrymku bolšaści hramadstva. I toje, što my zaprapanavali ludziam paśla pieršaha viečara pratestu viarnucca nazaŭtra iznoŭ sa svaimi siabrami, z novymi siłami — nie liču pamyłkaj. Namioty ŭ pieršy dzień pastavić nie ŭdałosia, absalutnaja bolšaść nie vytrymała b šmathadzinnaha načnoha stajańnia.

Uvohule siońnia ja całkam pierakanany, što

ŭ krainie, žorstka aŭtarytarnaj jak naša, u krainie, dzie ŭ hramadstvie panuje strach, zrabić kalarovuju revalucyju niemahčyma.

Bo Sierbija, Ukraina, Hruzija — heta nie byli dyktatury, heta byli kiepskija demakratyi. Va Ukrainie, kali vychodzili na Majdan, tam nichto nie bajaŭsia, tam milicyja ich apiakała, kijeŭskija ŭłady dapamahali im hukaŭzmacnieńnie pastavić.

Ja skažu i pra Płošču, jakaja moža być na hetych vybarach. Nielha dapuścić, kab jana była radykalnaj.

Kali praljecca kroŭ, kali buduć achviary — tady, ja dumaju, bolšaść hramadstva zhubić vieru ŭ nacyjanalna-demakratyčnyja siły, u tych, chto vyjdzie na Płošču pad bieł-čyrvona-biełymi ściahami. I na vybarach, jakija buduć paśla Łukašenki, my budziem mieć značna mienš šancaŭ.

Vital Cyhankoŭ: Ci možna skazać, što ź pierakanańnia ŭ tym, što kalarovaja revalucyja niemahčyma, Vy pryjšli da pazicyi ab nieabchodnaści dyjałohu z uładaj? Jak Vy ciapier staviciesia da hetaj idei, ci ŭsio tam było pravilna?

Alaksandr Milinkievič: Ja i siońnia liču, što dyjałoh z aŭtarytarnaj uładaj patrebny. Što palepšała ŭ Biełarusi za hady samaizalacyi? Bolš palitviaźniaŭ, represijaŭ, chłuśni, strachu, ekanomika była na miažy straty suvierenitetu. Kali ŭłada ŭ stanie vybaru, to z dapamohaj dyjałohu možna ŭpłyvać, pakazvajučy, što demakratyzacyja na karyść — u tym liku toj častcy ŭłady, jakaja vystupaje za reformy. Niekatoryja kažuć — dyjałoh nie daŭ vynikaŭ. Ale ja adkažu, što jon daŭ tuju mahčymaść, što Biełaruś zaraz maje šancy na hieapalityčny vybar.

Toje, što Łukašenka pavodzić siabie adnosna niezaležna — heta taksama vynik dyjałohu. Kali b nie dyjałoh, my byli b užo ŭ značnaj stupieni inkarparavanyja ŭ Rasieju.

Ale ja zaŭsiody kazaŭ, čaho nie chapaje dyjałohu. Jamu patrebna «darožnaja mapa» — kankretny, padpisany płan reformaŭ z boku Biełarusi, i płan dapamohi z boku Zachadu.

Vital Cyhankoŭ: Paśla vybaraŭ 2006 hodu Vas pačali, što nazyvajecca, «mačyć», pry hetym, pieravažna svaje. Spačatku vas pazbavili «zvańnia» lidera demakratyčnych siłaŭ, potym źjavilisia artykuły kštałtu «Otbielivatiel», dzie Vas abvinavačvali, što Vy hulajecie na ŭładu. Ci Vy zaraz možacie skazać, chto stajaŭ za hetaj kampanijaj i dla čaho jany była razhornutaja?

Alaksandr Milinkievič: Viadoma, u palitycy jość naturalnaja kankurencyja. Uvohule heta narmalnaja źjava, ale kankurencyja brudnymi mietadami — heta amaralna i razburalna. Moj rejtynh siońnia 12 pracentaŭ, značna mienšy, čym u čas vybaraŭ, ale ŭ tych apazicyjanieraŭ, što zajmalisia čornym pijaram, jon uvohule na ŭzroŭni statystyčnaj pamyłki. My ŭsie prajhrali. Paśla 2006 hoda biełaruskaja apazicyja zrabiła histaryčnuju pamyłku. U 2006 hodzie byŭ vobraz mocnaj, abjadnanaj apazicyi, i heta vielmi dobra ŭździejničała na naša hramadstva i na našych zamiežnych partnioraŭ. Heta była inviestycyja nie piersanalna ŭ Milinkieviča, a ŭ biełaruskuju demakratyju. Kali na Kanhresie praz hod vyrašyli, što ŭžo adziny lider nie patrebny, — heta była pamyłka. Nie byvaje idealnych lideraŭ, heta moh być i nie ja, moh być inšy čałaviek.

Nu, a potym, viadoma,

jość siły, jakija pracujuć suprać našaj intehracyi ŭ Jeŭropu.

I dla ich ja ŭ peŭnym sensie ŭvasablaju prajeŭrapiejskuju aryjentacyju. Adtul i ŭsia heta sproba dyskredytacyi.

Vital Cyhankoŭ: Miarkuju, usio ž samaje hałoŭnaje pytańnie našaha intervju, prynamsi, dla mianie — čamu Vy admovilisia udzielničać u hetych vybarach? Apošnija sacyjałahičnyja apytańni pakazali, što ŭ vas samy vialiki rejtynh — 12 pracentaŭ. Infarmacyjnaja vajna rasiejskich ŚMI naradžaje peŭnaje natchnieńnie ŭ apazicyjnych palitykaŭ. Raście jeŭrapiejskaja aryjentacyja biełarusaŭ. Usie hetyja faktary ci nie prymušajuć Vas škadavać pra svajo rašeńnie?

Alaksandr Milinkievič: Ja nie pajšoŭ na vybary nie ad taho, što ja ŭ adčai ci źbirajusia sychodzić z palityki. Na hetych vybarach, jakija Łukašenka robić čysta techničnymi, jon prosta sam siabie pryznačyć. Damahčysia elektaralnaj pieramohi zaraz niemahčyma.

Tamu ja staŭlu sabie stratehiju bolš doŭhaterminovuju, bo hetymi vybarami tolki pačynajecca sapraŭdnaja baraćba za Biełaruś. Ja spadziajusia, što ŭ najbližejšyja hady šmat u čym vyrašycca cyvilizacyjny los Biełarusi.

Ja rychtujusia da pieršych demakratyčnych vybaraŭ paśla Łukašenki.

Tam treba budzie pieramahać, i heta budzie samaje hałoŭnaje zmahańnie.

Vital Cyhankoŭ: Značyć, Vy adrazu stavicie kryž na hetaj kampanii, što idzie ciapier? Kandydaty pracujuć, tysiačy ludziej źbirajuć podpisy, a Vvy im kažacie, što ničoha nie budzie?

Alaksandr Milinkievič: Heta vielmi važna, što ludzi ŭdzielničajuć u vybarach. Ja i siońnia byŭ na pikiecie, i zaŭtra, ja svoj palityčny patencyjał vykarystoŭvaju ŭ hetaj kampanii. Adzinaje, ja liču, što

dla mianie nie maje sensu iści 18-m kandydatam

i zmahacca sa svaimi partniorami pa apazicyi, chto nabiare bolš pracentaŭ: try ci paŭtara. Dla majoj stratehii siońniašni pracent Jarmošynaj nie važny. Chaj źjaŭlajucca novyja tvary ŭ biełaruskaj palitycy, heta karysna. Ale — niemahčyma pieramahčy ŭ vybarach, jakich niama, dzie nie padličvajucca hałasy.

Vital Cyhankoŭ: Ale ž Vy rychtavalisia iści na vybary. U listapadzie 2009 Vy praviali Jeŭrapiejski forum, potym była stvorana kaalicyja Biełaruski Niezaležnicki błok, — na dumku mnohich, «pad Vas». Potym u hateli «Jeŭropa» Vy abjaŭlajecie pra svoj namier iści na prezidenckija vybary. I raptam — takoje rašeńnie. Čamu b Vam nie skazać ščyra, što vas padviali partniory pa Błoku, taja ž Biełaruskaja Chryścijanskaja Demakratyja, jakija vyrašyli, što buduć pracavać nie na Vas, a na svajho kandydata Rymašeŭskaha?

Alaksandr Milinkievič: Adna z pryčyn majho niaŭdziełu — sapraŭdy, u tym, što mnie nie ŭdałosia abjadnać usie palityčnyja siły, što stajać na pazicyjach svabody, niezaležnaści, biełaruskaha adradžeńnia, jeŭrapiejskaha šlachu raźvićcia. Historyja zrobić svoj vyrak, chto ŭ hetym vinavaty, ale byŭ stračany vielizarny šaniec, kab užo na hetych vybarach prademanstravać, što biełaruskaja nacyjanalnaja demakratyja moža pracavać razam, što jaje lidery — adkaznyja palityki. Ja vieru, što

hetyja vybary stanuć peŭnym urokam dla mnohich demakrataŭ.

Vital Cyhankoŭ: A da jakoha kandydata piarojdzie Vaš elektarat? Voś hetyja 12 pracentaŭ, za kaho jany buduć hałasavać? Kandydat ź jakimi jakaściami zabiare ich siabie?

Alaksandr Milinkievič: Maje vybarščyki — heta ludzi demakratyčnyja, jany pamiarkoŭnyja i lubiać Biełaruś, razumiejuć, što važna mirnym šlacham prajści praz vyprabavańni, što nas čakajuć. Vobraz Milinkieviča — heta čałaviek, jaki choča spraviadlivaści i svabody, jaki vystupaje za biełaruskaje adradžeńnie i jeŭrapiejskuju budučyniu. Ale jon nie budzie machać šaškami, heta čałaviek, jaki vystupaje za evalucyju. Toj, chto budzie bližejšy da hetych kaštoŭnaściej, za taho i prahałasuje «moj» elektarat.

Vital Cyhankoŭ: Vy kazali, što siońnia ŭ biełaruskaj apazicyi sfarmavalisia dva błoki z roznaj hieapalityčnaj aryjentacyjaj. Ale ci Vy sapraŭdy ličycie, što, naprykład, Sańnikava, Niaklajeva ci Ramančuka možna nazvać prarasiejskimi kandydatami?

Alaksandr Milinkievič: Ja nie amatar raźviešvać jarłyki. Ale liču, što navat adzin łozunh moža prademanstravać šmat čaho. Naprykład,

Uładzimier Niaklajeŭ kaža, što jon za intehracyju z Rasijaj i za partniorstva ź Jeŭropaj. Ja kažu, što ja za partniorstva z Rasijaj i za intehracyju ź Jeŭropaj. Heta vielizarnaja roźnica, heta vybar šlachu raźvićcia.

Paśla intehracyi z Rasijaj šaniec na jeŭraintehracyju, na žyćcio pa jeŭrapiejskich standartach, robicca dla nas niedasiahalna dalokim. Viartacca ŭ jeŭrapiejskuju siamju praz Maskvu nie ŭdasca.

Toje, što siońnia Rasija sprabuje zamianić Łukašenku na inšaha čałavieka — heta jašče nie značyć, što my stratehična možam mieć adnolkavyja intaresy.

Taktyčna — možam, stratehična — nie. U Rasii svaje stratehičnyja intaresy, u Biełarusi — svaje. Rasija chacieła b pakinuć nas u zonie svajho daminujučaha ŭpłyvu, jana choča zachavacca jak centr abjadnańnia postsavieckich respublik i być raŭnapraŭnym kankurentam Jeŭrasajuza. Ci treba nam supraćstajać Jeŭrasajuzu, my musim być u ciesnym partniorstvie, a ŭ pierśpiektyvie i siabram Jeŭrasajuza. Biełaruskija palityki pavinny pierš za ŭsio adstojvać biełaruskija intaresy.

Vital Cyhankoŭ: Ale ci ličycie Vy, što vyšejnazvanyja mnoj palityki sapraŭdy prarasijskija? Moža, jany prosta vykarystoŭvajuć peŭnyja łozunhi ŭ taktyčnych metach, kab atrymać resursy, źjaŭleńnie ŭ presie? A potym, kali pryjduć da ŭłady, zabuduć pra svaich sponsaraŭ i buduć pravodzić narmalnuju prabiełaruskuju palityku?

Alaksandr Milinkievič: Ja nie zhodny z takim padychodam. Jość roznyja mety ŭ tych, chto finansuje palityčnyja kampanii.

Heta peŭny palityčny infantylizm abo dvudušša kazać, što hrošy nie pachnuć. Jość hrošy, za jakija, kali nie vykanaješ zadańnia, i hałavu adarvuć, a nas krainy pazbavić. Nie lubyja srodki mohuć pajści dla demakratyzacyi Biełarusi. Zaŭsiody treba dumać: tyja ludzi, što ciabie padtrymlivajuć — ci ich cikavić toje samaje, što i ciabie?

Ja liču, što taja zaležnaść, u jakuju traplajuć ludzi, jakija biaruć srodki ad aktyŭnych hulcoŭ u vyznačeńni biełaruskaha losu, pavinny zadumacca, a što budzie potym. Adkaznaja palityka nie maje prava žyć tolki siońniašnim dniom.

Vital Cyhankoŭ: Ciapier časam źjaŭlajucca takija mierkavańni, što Łukašenka ci nie mienšaje zło, čym zhuba suvierenitetu. Niekatoryja ščyryja patryjatyčnyja ludzi navat zaklikać abjadnacca vakoł ułady. Jak Vy staviciesia da takoj dylemy?

Alaksandr Milinkievič:

Ja kateharyčna admaŭlaju ideju, što luby paśla Łukašenki budzie lepšy za jaho.

Kali pryjdzie čałaviek, jaki budzie abaviazany zdać biełaruskuju ekanomiku, pryvatyzavać jaje na karyść adnoj dziaržavy-to hety čałaviek budzie horšy za Łukašenku.

Ja ćviordy apanient isnujučaha režymu. Ja chaču žyć u niezaležnaj krainie, u demakratyi i svabodzie, ale ja nie žadaju stracić šaniec na viartańnie ŭ jeŭrapiejskuju siamju. I voś tut isnuje niaprostaja dylema. Nie źbirajusia abjadnoŭvacca vakoł ułady, ale ja baču, što jość momanty, dzie možna supracoŭničać z uładaj dziela zachavańnia niezaležnaści i jeŭrapiejskaha vybaru, uvieś čas adstojvajučy našy nacyjanalnyja intaresy.

Vital Cyhankoŭ: Vy kažacie — «Kali pryjdzie čałaviek, jaki budzie abaviazany zdać biełaruskuju ekanomiku, pryvatyzavać jaje na karyść adnoj dziaržavy-to hety čałaviek budzie horšy za Łukašenku». Vy bačycie takich ludziej siarod siońniašnich kandydataŭ?

Milinkievič: Ludziej, jakija b žadali heta zrabić, napeŭna, niama. Ale ludziej, jakija, pryjšoŭšy da ŭłady, buduć vymušanyja heta rabić, ja baču.

Jany mohuć paspryjać źmienie ŭłady praz pryncyp — «čym horš, tym lepiej», i mohuć pazbavicca instrumientaŭ, kab abaranić suvierenitet Biełarusi.

Kali budzie choładna i hoładna, kali budzie vialiki kryzis, rašeńni ab našym losie mohuć prymacca nie ŭ Biełarusi.

Ja narmalna staŭlusia da tych ludziej, jakija siońnia ŭdzielničajuć u vybarach. Ale prosta chaču zapytacca, ci ŭsie jany razumiejuć tuju adkaznaść, jakuju jany biaruć na siabie, kali sprabujuć zmahacca vyklučna z dyktaturaj, zabyvajučy pra niezaležnaść. Kali heta budzie niezaležnaść, jakaja budzie źviazvacca ź intehracyjaj z Rasijaj, to ja nie baču pierśpiektyŭ dla našaha suvierenitetu. Ja b vielmi chacieŭ, kab Rasija mieła tut intares demakratyi i našaj niezaležnaści. Ale ciapier u jaje napeŭna inšyja intaresy na pieršym miescy.

Vital Cyhankoŭ: U samym pačatku intervju Vy skazali, što nie sychodzicie z palityki. My jašče ŭbačym kandydata ŭ prezidenty Alaksandra Milinkieviča i kali heta moža być?

Alaksandr Milinkievič: Kali na momant čarhovych vybaraŭ (i vielmi vierahodna, pazačarhovych) ja budu zapatrabavanym, kali ja budu mieć vysokuju paznavalnaść u hramadstvie, kali vakoł mianie buduć zhodnyja abjadnacca inšyja nacyjanalna-demakratyčnyja siły — viadoma, ja budu startavać. Ale

kali na toj momant budzie inšy čałaviek ź lepšymi pierśpiektyvami, ja stanu pobač ź im

. Hałoŭnaja zaraz zadača — maksimalnaje jadnańnie nacyjanalna-demakratyčnych siłaŭ. Biez hetaha nia budzie ŭ Biełarusi demakratyčnaj jeŭrapiejskaj budučyni.

Vital Cyhankoŭ, Svobodnyje novosti plus

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH