Novy kiraŭnik abłasnoj vykanaŭčaj ułady pakul nie śpiašajecca davać abiacańni. Jość prablemy: šmat stratnych pradpryjemstvaŭ, pa tempach rostu vytvorčaści vobłaść tolki na čaćviortym miescy ŭ krainie, mała inviestycyj – ich navat mienš, čym u minułym, kryzisnym hodzie. Uvohule, usio heta možna nazvać adnym słovam – zastoj. A voś vychodzić ź jaho Siamion Šapira płanuje, robiačy staŭku na jeŭrapiejskija inviestycyi i druhoje dychańnie. Svajo i hrodziencaŭ. Pra heta stała viadoma na pres-kanfierencyi ŭ minułuju sieradu.
Siamiona Šapiru sustrakajuć u Hrodnie chlebam i sollu. Fota Julii Daraškievič.
Pra ziamlu i ludziej
Zadača dadać u ekanomicy vobłaści na 50% całkam vykanalnaja, miarkuje Siamion Šapira.
— Hrodzienščyna zaŭsiody zajmała najlepšyja miescy ŭ respublicy pa tempach rostu vytvorčaści, choć ciapier trochi zdała pazicyi. Hety rehijon vyłučajecca vysokaj kulturaj ludziej. U Minsku bytuje mierkavańnie pra hrodziencaŭ: heta vietlivyja, pracavityja ludzi. Choć u sielhaspradpryjemstvach vialikaja palarnaść pa ŭzroŭni raźvićcia. Byŭ niadaŭna ŭ vioscy Hančary, zajšoŭ na fiermu i ŭraziŭsia: stan fiermy krytyčny, žyvioły stajać biez vady. Niama elemientarnaj pracoŭnaj i technałahičnaj dyscypliny. Ale dobra, što jość ludzi, na jakich možna raźličvać.
Pra jeŭrapiejskija inviestycyi
— Pieršyja 20 dzion prapracavaŭ — baču, što mianie aścierahajucca. Jość niejkaja ŭnutranaja napruha. Ale moj pryncyp — pavažlivaje staŭleńnie. Pacichu sielskaja haspadarka budzie raźvivacca. U mianie ciapier adkryłasia druhoje dychańnie, jak u maładości. Šmat jezdžu pa vobłaści, pracuju pa načach.
U paŭtara-dva razy pavialičyć abjomy vytvorčaści — heta realna. A voś nadoi małaka ŭ 15 litraŭ — heta soramna. Haradzienskaja vobłaść pavinna davać pa 25, u Jeŭropie atrymlivajuć i pa 40 litraŭ. Patencyjał siońnia vielizarny, jość prajekty budaŭnictva bujnoj ptuškafabryki, łahistyčnych centraŭ, bujnoha drevaapracoŭčaha pradpryjemstva ŭ Smarhonskim rajonie. Niadaŭna pryjazdžaŭ Uładzimir Dražyn, pryvioz niekalki litoŭskich inviestaraŭ. Ambasadary taksama atrymali našy prapanovy. Alaksandr Paŭłoŭski, ambasadar u Francyi, Alaksandr Michnievič, ambasadar u Vialikabrytanii, šukajuć u Jeŭropie inviestaraŭ. Kali ŭ nas buduć budavacca pradpryjemstvy, ludzi atrymajuć dobry zarobak.
Praŭda, ja jašče z kompasam jezdžu pa vobłaści. Ale baču, jak haradziency pieražyvajuć za histaryčnyja kaštoŭnaści. Razmaŭlaŭ ź ministram kultury Paŭłam Łatuškam, chaču zrabić šmat u hetym kirunku, treba dumać ab adnaŭleńni zamkaŭ u Krevie, Navahradku.
Pra kamandu i «pachody z šaškaj»
— Z adnym čałaviekam možna być spačatku voraham, a potym — najlepšym siabram. Pierakonvaŭsia ŭ hetym nie raz. Tut ja ni da kaho nie maju pretenzij. Saŭčanka — narmalny, uraŭnavažany čałaviek, chacieŭ zrabić horad lepšym. Jon vybiraŭ hodnych ludziej. Kamanda jość, jana zdolnaja efiektyŭna pracavać. U nas narmalnyja, intelihientnyja ludzi. Nikoha nie źbirajusia za saboj ciahnuć.
Nijakich «pachodaŭ z šaškaj» nie budzie. Chtości stamiŭsia i sychodzić, niechta prychodzić. Heta naturalny praces. Prakopik skazaŭ: ja stamiŭsia. Ale za čas jaho pracy, 10 hadoŭ, pakazčyki vytvorčaści ŭ Iŭjeŭskim rajonie pavialičylisia ŭdvaja. Ja skazaŭ, što jon atrymaje hodnuju pracu ŭ Hrodnie.
Pra toje, što daražejšaje
— Ja pracavaŭ i šeptam, i takim hołasam, što škło dryžała. U Hrodnie čujuć vielmi dobra, tut možna razmaŭlać šeptam. Dubko kiravaŭ spakojna, technałahična. Vielmi pavažliva staviŭsia da ludziej. Pamiataju, Uładzimir Harkun, kali sychodziŭ na pavyšeńnie, skazaŭ: «Ja vam dušy nie rvaŭ». Heta praŭda. Budzie vielmi dobra, kali ja, kali budu sychodzić, skažu toje ž. Heta sychodzicca sa stylem i pryncypami Dubko. Možna zrabić šmat małaka i miasa i atrymać infarkty i insulty. Treba dumać, što daražejšaje.
Jak znajści hrošy dla sportu?
— Zajmaŭsia ŭ maładości štanhaj i futbołam, dla mianie sport — heta važna. Treba znachodzić krynicy dla jaho finansavańnia. Ale nie sportu vysokich dasiahnieńniaŭ, a masavych vidaŭ. Ja ŭnios prapanovu dla abmierkavańnia: uvieści niešta nakštałt miascovaha dobraachvotnaha padatku, adličvać 4-5% ad prybytku pradpryjemstvaŭ na finansavańnie sportu. Zdaroŭje — samaje hałoŭnaje bahaćcie. Časam adzin spartoviec robić bolš, čym uvieś MZS. Maju zadumku: treba stvaryć jakuju-niebudź spartyŭnuju kamandu sa svaimi namieśnikami.
Što i jak budziem budavać
— Hrošy treba šukać i znachodzić. Razmaŭlaju z haradžanami: kažuć, kali byŭ Saŭčanka, budavałasia bolš. Musić, tak i jość. Ciapier nastupiŭ pieryjad raźliku, treba addavać kredyty i pracenty pa ich, hetyja vydatki hruzam kładucca na biudžet. Ja spakojna da hetaha staŭlusia. Ale budziem dumać, jak praciahnuć budaŭnictva. Paprasiŭ 50 miljardaŭ kredytu na zaviaršeńnie rekanstrukcyi Doma dziciaci, dziciačaj abłasnoj balnicy, kardyjałahičnaha centra. Budaŭniki ŭ stanie zdać ich u hetym hodzie. Takich niezavieršanych abjektaŭ u vobłaści — na 260 miljardaŭ.
Pra našyja bahaćci
— Maje dzieci pastajanna siadziać u internecie i raskazvajuć, jak hrodziency pieražyvajuć za histaryčnyja kaštoŭnaści, jakija znachodziacca na hetaj ziamli. Heta kaža pra ŭzrovień raźvićcia ludziej. Uvieś čas układać hrošy ŭ miasa i małako taksama nielha. My płanujem paprasić Prezidenta pryniać śpiecyjalnaje rašeńnie ab zachavańni pomnikaŭ Haradzienščyny.
Pra Aŭhustoŭski kanał
— Treba dać mahčymaść lubomu biznesoŭcu ź luboj častki śvietu, nie tolki ź Biełarusi, pracavać na Aŭhustoŭskim kanale. Treba budavać hateli, restarany, usiu infrastrukturu. Kanał u budučyni moža stać kuźniaj valuty dla krainy. Darečy, Nacbank płanuje finansavać rekanstrukcyju pałaca ŭ Śviacku, zakłaści tam sad. Ale heta pakul płany.
Dumki ŭsłych
• Prablemy biudžetu musiać cikavić abłvykankam, a nie prostych ludziej.
• U mianie ŭ žyćci vyrazna vyznačana: ź siabrami razam nie pracuju, tym bolš sa svajakami.
• Budzie vielmi dobra, kali, sychodziačy, skažu: «Ja vam dušy nie rvaŭ».
• U Hrodnie možna razmaŭlać šeptam — ciabie pačujuć.
• Kali jedu pa vobłaści — mima babulek nie prajedu.
Daviedka
Siamion Barysavič Šapira naradziŭsia 17 červienia 1961 h. u vioscy Rečań Lubanskaha rajonu Minskaj vobłaści. Skončyŭ Biełaruski dziaržaŭny instytut narodnaj haspadarki. Doktar ekanamičnych navuk, prafiesar. Pracavaŭ hałoŭnym ekanamistam saŭhasa «Kamsamolec» (Dziaržynski rajon), staršynioj SKP «Majak» (Dziaržynski rajon), dyrektaram Biełaruskaha navukova-daśledčaha instytuta ekanomiki i infarmacyi ahrapramysłovaha kompleksu, hiendyrektaram AAT «Ahrakambinat «Dziaržynski». U 1999—2002 byŭ načalnikam Hałoŭnaha ŭpraŭleńnia ekanomiki Ministerstva sielskaj haspadarki i charčavańnia Biełarusi, u 2002—2004 — dyrektaram Departamienta ekanomiki Ministerstva sielskaj haspadarki i charčavańnia. Na pasadzie ministra sielskaj haspadarki i charčavańnia prapracavaŭ z krasavika 2008. 7 červienia pryznačany čalcom Savieta Respubliki Nacyjanalnaha Schodu Respubliki Biełaruś čaćviortaha sklikańnia.
Krychu pra asabistaje
Siamion Šapira ŭ maładości chacieŭ stać žurnalistam. Navat chadziŭ u śpiecyjalny hurtok. Ale paśla publikacyi ŭ haziecie «Čyrvonaja źmiena», jakaja vyjšła nie zusim u aŭtarskim varyjancie, pieradumaŭ.
U moładzievym asiarodku napiaredadni fiestyvalu nacyjanalnych kultur źjavilisia čutki, što novy kiraŭnik vobłaści zaprašaŭ na śviata polskich rokieraŭ — hurt «Łedzi pank». Akazałasia, što heta niapraŭda. Jak vyśvietliłasia, Siamion Barysavič addaje pieravahu miełodyjam savieckaj estrady — pieśniam Kłaŭdzii Šulženka, Valanciny Tałkunovaj, Hanny Hierman.
Staršynia abłvykankama pakul pierajechaŭ ź Minsku ŭ Hrodna adzin, siamja zastałasia ŭ stalicy. Ale raskazaŭ pra toje, što, jak tolki małodšaja dačka daviedałasia ab pryznačeńni baćki ŭ Hrodna, adrazu pahadziłasia na pierajezd. Jak tolki syn, jaki ŭ hetym hodzie skončyŭ škołu, zdaść usie ekzamieny, siamja pierajedzie.
Pytańnie «Viačorki»
U Hrodzienskim rehijonie była pabudavanaja pieršaja ŭ Biełarusi vietka čyhunki. U 1862 hodzie jana źviazała Hrodna ź miastečkam Parečča, zatym ź litoŭskimi Druskienikami. Ciapier z Hrodna ŭ Litvu nie źjechać. Čamu čyhunka ŭ nas u vobłaści słaba raźvivajecca? Na siońniašni dzień heta adzinaja vobłaść, dzie niama nivodnaha adździaleńnia Biełaruskaj čyhunki. Raniej ciahniki chadzili ŭ Varšavu, Bierlin, Sankt-Pieciarburh. Ciapier hetaha niama. Što płanujecca zrabić u hetym kirunku?
— Heta niaprostaje pytańnie, jano nie vyrašajecca tolki maim žadańniem. Pahutaryŭ ź ministrami, budziem vypracoŭvać płany. «Hulaje» pakul i naš aeraport, tam adzin samalot lotaje i para kukuruźnikaŭ. Rasijcy prapanujuć zrabić na im stajanku samalotaŭ, u Šaramiećjeva heta vielmi doraha. Treba reanimavać i čyhunku, i avijacyju. Abiacać — samaje prostaje, ale potym budzie soramna, kali zrabić ničoha nie atrymajecca.
Naprykancy...
Novy hubiernatar byŭ adkryty dla roznych pytańniaŭ, nie abychodziŭ vostrych temaŭ, ščyra dzialiŭsia svaimi nazirańniami, dziakavaŭ žurnalistam i zaklikaŭ da abjektyŭnaści, niekatoryja pytańni ŭsprymaŭ z humaram. Miakka paŭščuvaŭ tych redaktaraŭ haziet, jakija staviać jaho partrety na pieršyja pałosy... nahadaŭšy im pra toje, što jašče i zrabić ničoha nie paśpieŭ, za što možna było b uschvalać.
