Słoŭnik suchi: «Hienacyd — metaskiravanaja sproba fizična źniščyć pradstaŭnikoj adnaho naroda». Hałakost, Katastrofa jeŭrapiejskaha habrejstva padčas Druhoj suśvietnaj vajny, heta paśpiachovaja sproba zabić bolš za 6 miljonaŭ čałaviek, nasielnictva cełaj jeŭrapiejskaj krainy. Siońnia śviet paminaje hetych ludziej.
U Savieckaj Biełarusi ŭžo na piaty dzień vajny ŭ vyniku karnaj akcyi zonderkamandaj SS ŭ Biareści było rasstralana 5 tysiač čałaviek, kožny piaty bieraściejski habrej. Potym taki «akcyjaŭ» budzie šmat: abłavy na vułkach, načnyja ŭvarvańni ŭ kvatery, streły pa vypadkovych minakach. A jašče 110 hieta (dzie žycharstva ad niekalkich sotniaŭ, jak u Miry, da sta tysiačaŭ, jak u Minsku, druhim pavodle pamieraŭ hieta na terytoryi SSSR), hetkich haradoŭ śmierci, dzie žyvieš haradskim žyćciom vyračanaha na śmiarotnaje pakarańnie. Pa prybliznych acenkach u hieta Biełarusi było źniščana bolš za 500 tysiačaŭ habrejaŭ, u tym liku kala 50 tysiačaŭ habrejaŭ ź inšych krainaŭ (ich pryvozili pieravažna z Zachodniaj Jeŭropy i taksama zasialali ŭ hetyja aharodžanyja muram i kalučym drotam niekalkich kvartałaŭ).
Dla biełaruskaha habrejstva Katastrofa — heta jašče kančatkovaja strata miastečka — važkaj padvaliny tutejšaj habrejskaj tojesnaści, dzie da apošniaha pieściłasia svaja atmaśfiera, judaizm, relihija, jakaja vymahaje admietnaha ładu žyćcia, a taksama mova idyš, jakoj biełaruskija habrei trymalisia ci nie apošnija ŭ Jeŭropie.
Pieršymi ŭ Jeŭropie 27 studzienia, pad nazvaj Dzień Pamiaci achviaraŭ fašyzmu pačali adznačać u Niamieččynie ŭ 1995 hodzie, jak napamin ab tym dni ŭ 1945 hodzie, kali cavieckaje vojska asłabaniła najvialikšy łahier śmierci, Aśviencim-Birkienau. Potym da niemcaŭ dałučylisia Italija i Polšča. U 2005 hodzie ŭ vyniku rezalucyi asamblei AAN da adznačeńnia hetaha žałobnaha dnia dałučajucca ŭsio novyja krainy. Sioleta ŭ Biełarusi Dzień Pamiaci achviaraŭ Hałakostu aficyjna adznačać imprezaj, jakaja projdzie u minskim domie Vieteranaŭ (Kupały, 21). Viečar pamiaci habrejskich achviaraŭ nacyzmu ładzić pradstaŭnictva AAN u Biełarusi, Fond «Hałakost» i Sajuza biełaruskich habrejskich hramadskich abjadnańniaŭ i abščyn. Pačatak a 16.
