Ludmiła Arastovič. Fota: «Miedyjazona»
Zabarona na vyjezd
Minčanka Ludmiła Arastovič da padziejaŭ 2020 hoda pracavała administratarkaj i pieravučvałasia za teściroŭščycu prahram. Jana pryznajecca, što asabliva aktyvizmam nie zajmałasia, ale chadziła na niekatoryja akcyi. Pry hetym jaje nikoli nie zatrymlivali, nie vypisvali štrafy, chacia vierahodnaść, što takoje moža adbycca, była:
— Była na 15 listapada 2020 hoda na «płoščy Pieramien», kali zabrali vialikuju kolkaść udzielnikaŭ, žurnalistaŭ. Ja pryjšła ŭ čas, kali nichto ničoha asabliva aktyŭnaha nie rabiŭ. Na dziciačaj placoŭcy pastavili harbatu i piečyva, pakłali kvietki. Pastupova stali ściahvacca siłaviki — ich stanaviłasia ŭsio bolš i bolš, jany abstupili hetu dziciačuju placoŭku z usich bakoŭ.
Taksama dziaŭčyna była na dopycie ŭ Śledčym kamitecie — siłaviki prasili jaje dać śviedčańni pa spravie brata, jakoha ŭ 2020 hodzie zatrymlivali na maršy i jon źjechaŭ u Polšču. Suprać blizkaha jana havaryć admoviłasia i syšła.
Praz hod, u listapadzie 2021 hoda, Ludmiła zrabiła polskuju vizu, kab vyjechać na niekalki dzion u susiedniuju krainu pa spravach. Biełaruskija pamiežniki nie prapuścili jaje na polski bok i pastavili ŭ pašpart štamp, što dziaŭčynie ŭ vyjeździe admoŭlena.
— Pryčynu mnie nie rastłumačyli, skazali: «Źviartajciesia ŭ MUS». Viarnułasia ŭ Minsk. Kaniešnie, była šakavana ŭsim hetym i sapraŭdy pajšła ŭ mihracyjny adździeł MUS. Tam mnie dali daviedku, što ja abvinavačanaja ci padazravanaja pa kryminalnaj spravie. Tam nie było napisana, pa jakoj. I nakiravali mianie ŭ SK.
Sproby daviedacca, što adbyvajecca
U Biełarusi dziaŭčyna nie zaŭvažała ničoha niezvyčajnaha da siabie, ale pryhadvaje adzin dziŭny, na jaje dumku, vypadak. Dalokaja znajomaja napisała i zapytała, jak u Ludmiły spravy, dzie jana znachodzicca. Ale admoviłasia tady stelefanavacca, skazaŭšy, što heta niebiaśpiečna. «Ja zrazumieła, što hołasam mnie nie mohuć adkazać, i heta niejak naściarožyła», — kaža jana.
— Tak ja žyła niekalki miesiacaŭ, absalutna nie razumiejučy, jak heta moža być, dumajučy, što heta pamyłka. Paśla taho jak ja atrymała hetuju daviedku, da mianie nichto nie pryjšoŭ — miesiac, druhi. Mnie chaciełasia razumieć, što adbyvajecca. Ja vyrašyła napisać zvarot u SK, spytacca, što heta takoje. Čamu mianie nie puskajuć, čamu mianie nie papiaredzili, i, mahčyma, heta ŭvohule pamyłka? Paprasiła, kali heta pamyłka, cicha-mirna prybrać mianie z bazy nievyjaznych.
U lutym 2022 hoda Ludmiła atrymała adkaz ad kamitetu — suprać jaje sapraŭdy jość kryminalnaja sprava. Ale znoŭ padrabiaznaściaŭ nie było. Tady jana vyrašyła, što jość dva varyjanty: zastavacca ŭ Biełarusi «na miłaści tych, chto tam uładaryć», ci źjechać z krainy.
Rosšuk i śpiecvytvorčaść
U Litvie jaje padtrymała arhanizacyja «Dapamoha», dziaŭčyna padałasia na mižnarodnuju abaronu i pačała naładžvać novaje žyćcio. Užo ŭ 2024 hodzie ŭ bazie rasijskaha rosšuku, apublikavanaha na «Miedyjazonie», jana ŭbačyła svajo proźvišča.
— A praź niekalki dzion byŭ apublikavany moj fotazdymak i była navina, što raspačata śpiecvytvorčaść. Ja, kaniešnie, była ździŭlenaja hetamu, ale jany chacia b napisali, pa jakim artykule mianie vinavaciać.
Čamu mienavita jaje dadali ŭ, jak kaža Ludmiła, «top-9», u jaje niama nijakich zdahadak. Astatnich fihurantaŭ, suprać jakich 22 lutaha pačali śpiecvytvorčaść, jana nie viedaje.
— Viadoma, kali bačyš svoj fotazdymak i štości pra śpiecvytvorčaść, pieršaja samaja reakcyja — niepryjemnaja. Ale ja i da hetaha viedała, što nie viarnusia ŭ Biełaruś, pakul tam nie źmienicca [palityčnaja situacyja]. Dla mianie samy šok byŭ — heta kali štamp pastavili ŭ pašpart. Paśla byli roznyja z tym źviazanyja vyprabavańni, tamu z časam reakcyja stała nie takaja mocnaja. Ja spakojna da hetaha staŭlusia. Čaho niervavacca, kali ŭžo ničoha nie parobiš.
«Top-9»
Pracedura «śpiecyjalnaj vytvorčaści» źjaviłasia ŭ 2022 hodzie i dazvalaje pravodzić sudy biez abvinavačanaha. Jaje mohuć pryznačyć, kali biełarusa abvinavačvajuć u złačynstvach suprać dziaržavy, masavych biesparadkach, aktach teraryzmu, pryviadzieńni ŭ nieprydatnaść šlachoŭ znosin i jašče pa niekalkich artykułach.
Kab pačać «śpiecvytvorčaść», biełaruskija ŭłady pavinny źviarnucca da zamiežnaj dziaržavy z prośbaj ab vydačy abvinavačanaha. Kali na zvarot nie budzie adkazu 6 miesiacaŭ ci budzie admova, pracedura moža być pačataja. Adna z metaŭ zavočnych sudoŭ — stvaryć padstavy dla kanfiskacyi majomaści palitemihrantaŭ, kab «pakryć škodu, jakuju jany nanieśli krainie», raspaviadaŭ kiraŭnik SK Dźmitryj Hora.
Raniej «śpiecyjalnaja vytvorčaść» była raspačataja suprać miedyjnych ludziej pa bolš prykmietnych «złačynstvach», čym udzieł u pratestach: Śviatłany Cichanoŭskaj, Alaksandry Hierasimieni, redaktara Nexta Ściapana Puciły, błohiera Jana Rudzika, palityka Vadzima Prakopjeva, byłych administrataraŭ «Čornaj knihi Biełarusi» i inšych.
22 lutaha ŭ śpis dadali dzieviać čałaviek: Vitala Pachomčyka, Viktara Puzana, Hienadzia Hutara, Irynu Stałoku, Alaksandra Ciarluka, Anatola Astroŭskaha, Ludmiłu Arastovič, Volhu i Jaŭhiena Prudnikavych. Suprać usich raspačaty spravy pa hrubym parušeńni paradku, ale ŭ Pachomčyka jeść jašče adzin artykuł — pa abrazie pradstaŭnika ŭłady.
Viadoma, što Pachomčyk žyŭ u Pastavach, dzie kiravaŭ spartovaj załaj «RieŽim». Hienadź Hutar pracavaŭ na mytni.
Na praciahu 1-13 sakavika śpiecvytvorčaść raspačali suprać jašče vaśmi čałaviek: pravaabaroncy Leanida Sudalenki, siabra pamierłaha va Ukrainie biełarusa Juryja Ščučko, byłoj dyrektarki haradzienskaha chośpisu Volhi Vialički, salihorskaj aktyvistki Iłony Rudeni, pradprymalnika Siarhieja Vieramiejenki, žurnalistaŭ Ihara Kaźmierčaka i Uładzimira Chilmanoviča, piensijanierki Ludmiły Barejka.
SK nie ŭdakładniŭ, jakija dziejańni biełarusaŭ stali pryčynaj dla kvalifikacyi ich pa kryminalnych artykułach i čamu pracu nad spravami vynieśli ŭ śpiecyjalnuju vytvorčaść, paśla jakoj sud možna budzie pravodzić zavočna.
Čytajcie taksama:
Zavočna buduć sudzić Laŭčuk, Pavukoŭ, Vieraniku Capkału
Zavočna buduć sudzić aŭtarku miema «Stop tarakan»
Zavočna buduć sudzić haradziencaŭ Uładzimira Chilmanoviča i Siarhieja Vieramiejenku
