Juryj Fialšcinski ŭ čas intervju radyjo «Racyja». Skryn videa Racyja_Belarus / YouTube
Biełaruś — klučavaja kraina
«U mianie stvaryłasia ŭražańnie, što apieracyja «Małarosija» [ŭ 2014 hodzie] pravaliłasia mienavita z-za taho, što stratehična była spłanavana rasijskim kiraŭnictvam niapravilna. Pačynać vajennyja dziejańni treba było nie z uschodu Ukrainy, a z poŭnačy, u napramku Kijeva. A dla hetaha treba było spačatku zachapić Biełaruś», — kaža Juryj Fialšcinski.
Historyk nahadvaje, što paśla zaviaršeńnia kampanii 2014 hoda jon pisaŭ ab tym, što treba sačyć za rasijskimi vojskami na Biełarusi: «Kali my pabačym vialikuju kolkaść rasijskich vojskaŭ u Biełarusi, značyć Rasija rychtuje napad na Ukrainu. Tak i atrymałasia».
Druhi aśpiekt — hieapalityčny. Biełaruś vyvodzić Rasiju na miežy adrazu niekalkich jeŭrapiejskich krain, a heta ŭ płanavańni suchaziemnaj ataki — hałoŭny momant.
Čamu Rasija nie anieksuje Biełarusi?
Fialšcinski źviartaje ŭvahu, što da siońnia nichto ŭ Rasii nie havoryć pra anieksiju Biełarusi. Čamu tak? Tut jon prapanuje źviarnuć uvahu na raźmiaščeńnie stratehičnaj jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi.
Heta było zroblena, na pohlad Fialšcinskaha, nie z metaj nabližeńnia jadziernaj zbroi da miežaŭ Jeŭropy i pahrozy niejkim krainam tam. Dla hetaha, zaŭvažaje historyk, možna było pierakinuć jadziernuju zbroju ŭ Kalininhradskuju vobłaść.
Na samoj spravie za hetym schavany namier Kramla paźbiehnuć jadziernaha ŭdaru ŭ adkaz pa terytoryi Rasijskaj Fiederacyi.
Sa strataj Biełarusi Rasija prajhraje vajnu
Raźmiaščeńnie jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi stvaraje dla Jeŭropy vielmi mocny faktar ryzyki. Tamu, ličyć historyk, Jeŭropie treba było b zrabić zachady pa vyzvaleńni Biełarusi ad rasijskich vojskaŭ.
«Ja havaryŭ, što dla Ukrainy było b vielmi važnym z punktu hledžańnia zadač, jakija pierad joju stajać, stvaryć na bazie pałku Kalinoŭskaha biełaruskuju dyviziju i takim čynam vyzvalić Biełaruś ad rasijskaj akupacyi».
Z punktu hledžańnia intaresaŭ Ukrainy, padkreślivaje Fialšcinski, najbolš važnaj u płanie kantrolu zjaŭlajecca nie Krym ci Danbas, a Biełaruś. Vučony ličyć, što sa strataj Biełarusi Rasija prajhraje vajnu:
«Nie kantralujučy Biełarusi, zadača zachopu Ukrainy z poŭdnia i ŭschodu biessensoŭnaja. Heta niemahčyma zrabić z vajennaha punktu hledžańnia».
Historyk nahadvaje, što padobnyja prykłady ŭ historyi jość: «Vyzvaleńnie Hiermanii ad nacyzmu pačynałasia nie z vysadki sajuźnikaŭ u Hiermanii, a z vysadki na ŭsich astatnich terytoryjach. Spačatku ŭ Italii, Francyi, Uschodniaj Jeŭropie — kali mieć na ŭvazie savieckuju armiju.
Tamu niama ničoha niapravilnaha ŭ tym, kab arhanizoŭvać pieramohu nad Rasijskaj Fiederacyjaj, nie ŭstupajučy ŭ supraćstajańnie z rasijskimi vojskami na terytoryi Rasii <…>
Najlepšy sposab zabiaśpiečyć biaśpieku Ukrainy — heta adnavić kanstytucyjny paradak u Biełarusi. Dla hetaha tudy treba zajści vojskami. I nie važna jakimi — biełaruskimi, ukrainskimi, NATA.
Pry tym, što Biełaruś — nievialikaja dziaržava. I tam, jak mnie zdajecca, vidavočnaja dyktatura. Ułada Łukašenki trymajecca zusim nie na padtrymcy narodu. Mnie nie zdajecca, što heta zadača nierealnaja i składanaja», — zaŭvažaje historyk.
Na pohlad Fialšcinskaha, sa strataj Biełarusi Rasija hublaje mahčymaść pravodzić suchaziemnyja apieracyi, i ŭvohule jakija b ni było vajennyja apieracyi suprać Jeŭropy. A mahčymaść takoha varyjantu ciapier vielmi chvaluje susiednija ź Biełaruśsiu krainy.
Vajenny kanflikt pamiž Rasijaj i Jeŭropaj niepaźbiežny
Fialšcinski źviartaje ŭvahu, što ŭsie zajavy, jakija ciapier robić vyšejšaje kiraŭnictva Rasii, śviedčać ab tym, što hetaja kraina «źbirajecca vajavać viečna, da pieramožnaha kanca». I heta aznačaje niepaźbiežnaje sutyknieńnie ci z NATA, ci, u vypadku, kali Tramp vyviedzie svaju krainu z hetaha błoka, ź Jeŭropaj.
Historyk ličyć, što sutyknieńnie Rasii ź Jeŭropaj niepaźbiežnaje. Jon padkreślivaje, što nie bačyć «mahčymaściej hetamu kanfliktu razyścisia».
«Ja baču tolki, što Rasija pajšła ŭ boj svoj astatni ŭ nadziei na toje, što śviet spužajecca i kapituluje. Ale jon nie spužajecca. <…> Tamu nas čakaje doŭhaja bitva, kaniec jakoj vidavočny. Ale čas jaje praciahu i košt pieramohi nievidavočnyja».
Na pohlad historyka, 2024 hod budzie dla Rasii pazicyjnym. Pucin budzie čakać vynikaŭ vybaraŭ u ZŠA. U vypadku pieramohi na ich Trampa, prahnazuje Fialšcinski, u Pucina adkryvajucca novyja stratehičnyja mahčymaści dla vajny ŭ Jeŭropie.
Jon tłumačyć: «Kali Tramp vyviedzie ZŠA z NATA, to Jeŭropa pazbavicca jadziernaha parasonu Złučanych Štataŭ. Budzie parušany jadzierny bałans sił u Jeŭropie. I ŭ takim vypadku faktar najaŭnaści jadziernaj zbroi ŭ Biełarusi stanovicca surjoznym. U Jeŭropie takaja zbroja jość tolki ŭ Francyi i Vialikabrytanii. Francyja, jak jana zvyčajna robić u krytyčnaj situacyi (my heta viedajem z historyi Druhoj suśvietnaj vajny), adrazu zajavić, što ni ŭ čym nie ŭdzielničaje.
I hetaje supraćstajańnie budzie pamiž Vialikabrytanijaj i Biełaruśsiu. Spakusa zadziejničać jadziernuju zbroju dla ŭdaraŭ pa Uschodniaj Jeŭropie, jak mnie zdajecca, u Pucina budzie dastatkova surjoznaja. Pahrozu ŭdaru ź Biełarusi treba razhladać jak realnuju».
Ale pa Biełarusi, ličyć historyk, nichto nie budzie nanosić jadziernyja ŭdary, bo heta stvaraje surjoznyja ryzyki raspaŭsiudžańnia radyjacyi na susiednija dziaržavy. Tamu ŭdary buduć nanosić zvyčajnaj zbrojaj i ŭ pieršuju čarhu pa Biełarusi. Adkazvać za heta pavinien Łukašenka.
«Toje, što robić Łukašenka ŭ Biełarusi — heta nacyjanalnaja zdrada. U luboj narmalnaj krainie vajskoŭcy, jakija znachodziacca vakoł, pavinny byli jaho [adchilić]», — zaŭvažaje Fialšcinski.
Čytajcie jašče:
Historyk Fialšcinski: Rasiju rychtujuć da vajny
Kamandzir Pałka Kalinoŭskaha raskazaŭ, kolki ŭ im ciapier ludziej
Jakija nasielenyja punkty Rasija pasprabuje zachapić paśla Aŭdziejeŭki?
