Jak piša The Wall Street Journal, novyja daśledavańni pakazvajuć, što ultraapracavanyja pradukty mohuć upłyvać nie tolki na naša cieła, ale i na mozh.
Ciaha da ultraapracavanych praduktaŭ
Mnohija ultraapracavanyja pradukty chutka ŭździejničajuć na mozh, kali my ich jamo, i akazvajuć mocny ŭpłyŭ na sistemu ŭznaharodžańnia, jakaja źviazanaja z zadavalnieńniem, matyvacyjaj i navučańniem. Hetyja efiekty padobnyja da tych, jakija ŭźnikajuć pry ŭžyvańni nikacinu, ałkaholu i inšych rečyvaŭ, jakija vyklikajuć pryvykańnie.
«Ludzi intensiŭna prahnuć ultraapracavanych praduktaŭ, spažyvajuć ich kampulsiŭna i vyjaŭlajuć, što nie mohuć pierastać ich jeści», — cytuje vydańnie słovy prafiesara psichałohii Univiersiteta Mičyhana Ašli Hirchard (Ashley Gearhardt).
Častkova, pa słovach prafiesara, heta možna rastłumačyć sposabam vytvorčaści praduktaŭ. Dla stvareńnia takich tavaraŭ, jak čypsy, šmatki dla śniadankaŭ i batončyki dla pierakusaŭ, vytvorcy časta razburajuć strukturu kletak inhredyjentaŭ, pazbaŭlajučy ich vady i klatčatki, što robić pradukty lohkimi dla ŭžyvańnia i chutkaha pieratraŭlivańnia.
Pažyŭnyja rečyvy chutka dasiahajuć našaha mozhu, što robić pradukty zdolnymi vyklikać chutkaje pryvykańnie. Kambinacyja vysokich uzroŭniaŭ tłuščaŭ i vuhlavodaŭ u šmatlikich ultraapracavanych praduktach, vierahodna, źjaŭlajecca jašče adnoj pryčynaj, pa jakoj my prahniem ich i adčuvajem ciažkaści z prypynieńniem ich spažyvańnia.
Pavodle daśledavańniaŭ Hirchard, ludzi čaściej za ŭsio ŭžyvajuć takija pradukty charčavańnia, jakija vyklikajuć zaležnaść, jak šakaład, marožanaje, bulba fry, pica i čypsy. Mnohija ź ich źmiaščajuć jak rafinavanyja vuhlavody, tak i tłuščy. Takaja kambinacyja zvyčajna redka sustrakajecca ŭ pryrodzie. Naturalnyja pradukty časta bahatyja tłuščami ci vuhlavodami, ale nie abodvuma rečyvami adnačasova.
«Banany naturalna bahatyja cukram, ale zjasi adzin, i tabie chopić», — zaŭvažaje Hirchard.
Daśledavańnie snekaŭ
Daśledavańnie, apublikavanaje ŭ časopisie Cell Metabolism, pakazała, što ŭžyvańnie ultraapracavanych snekaŭ, bahatych na tłušč i cukar, moža ŭpłyvać na pracu mozhu.
Va ŭdzielnikaŭ daśledavańnia, jakija na praciahu vaśmi tydniaŭ užyvali takija pradukty, była adznačanaja pavyšanaja aktyŭnaść u tych častkach mozhu, jakija adkazvajuć za vypracoŭku dafaminu — niejramiedyjatara, źviazanaha z matyvacyjaj, navučańniem i čakańniem uznaharodžańnia.
Kali ŭdzielniki bačyli sihnały, jakija pradkazvajuć mahčymaść atrymańnia jašče adnoj porcyi bahatych na tłušč i cukar snekaŭ, ich mozh reahavaŭ bolš aktyŭna. U realnym žyćci, vierahodna, nazirajecca padobny efiekt, kali ludzi bačać znak svajho lubimaha miesca chutkaha charčavańnia abo pakunak svaich ulubionych snekaŭ.
Daśledčyki taksama vyjavili, što častaje ŭžyvańnie takich praduktaŭ moža źmianić asnoŭnyja pracesy navučańnia ŭ mozhu. Padčas skanavańnia mozhu ŭdzielnikam prapanavali vykanać prostuju zadaču na navučańnie, jakaja patrabavała naciskańnia knopki, źviazanaj z vyjavaju, kali jany čuli peŭnyja hukavyja sihnały.
U tych udzielnikaŭ, jakija ŭžyvali bahatyja na tłušč i cukar sneki, była zafiksavanaja vialikaja aktyŭnaść u častkach mozhu, jakija adkazvajuć za acenku situacyj, kali jany nie atrymlivali čakanaha malunka. Ich mozh pa-inšamu reahavaŭ na pamyłki i sprabavaŭ zrazumieć, što adbyłosia.
Heta śviedčyć pra toje, što dyjeta z vysokim utrymańniem cukru i tłuščaŭ moža mianiać bazavyja miechanizmy navučańnia.
Vyniki inšaha daśledavańnia prademanstravali, što ŭsiaho čatyry dni śniadanku z vysokim utrymańniem praduktaŭ, bahatych na tłušč i cukar, pryvodziać da źnižeńnia vynikaŭ testaŭ na navučańnie i pamiać. Ludzi, jakija ŭžyvali bolš zdarovy śniadanak, takich źmien u pradukcyjnaści nie demanstravali.
Fota: Christian Dauphin / Getty Images
Ultraapracavanyja pradukty i psichičnaje zdaroŭje
Psichičnaje zdaroŭje taksama zaležyć ad našaha charčavańnia. Niadaŭnija daśledavańni pakazali suviaź pamiž dyjetami, bahatymi ultraapracavanymi praduktami, i pavyšanaj ryzykaj depresii.
Mietaanaliz daśledavańniaŭ pakazaŭ, što dyjety, bahatyja na ultraapracavanyja pradukty, pavyšajuć ryzyku depresii, tryvožnaści i prablem sa snom.
Hirchard i jaje kalehi prapanujuć novaje psichičnaje rasstrojstva, jakoje jany płanujuć nazvać «rasstrojstva, źviazanaje z užyvańniem ultraapracavanych praduktaŭ charčavańnia» dla ŭklučeńnia ŭ aficyjnuju instrukcyju, jakuju psichijatry i psichołahi vykarystoŭvajuć dla dyjahnostyki pacyjentaŭ.
Jaho simptomy ŭklučajuć intensiŭnuju ciahu, ciažkaści sa skaračeńniem spažyvańnia i simptomy abstynientnaha sindromu, takija jak razdražnialnaść i tryvoha, kali ludzi sprabujuć skaracić ich spažyvańnie.
Adnym z asnoŭnych sposabaŭ uździejańnia dyjety na psichičnaje zdaroŭje, vierahodna, zjaŭlajecca kišačny mikrabijom. Jon upłyvaje na imunitet, sistemu reahavańnia na stres i vypracoŭku niejratranśmitaraŭ, takich jak sieratanin, jakija ŭpłyvajuć na psichičnaje zdaroŭje.
Na dumku navukoŭcaŭ, užyvańnie typovaj amierykanskaj dyjety, napoŭnienaj ultraapracavanymi praduktami, moža źmianić naš mikrabijom tak, što jon stanie mienš raznastajnym i budzie źmiaščać mienš vidaŭ karysnych bakteryj.
Psichičnym prablemam taksama mohuć spryjać źmieny ŭ sistemie ŭznaharodžańnia mozhu, vyklikanyja praduktami z vysokim utrymańniem tłuščaŭ i cukru.
Pakul daśledavańni znachodziacca na rańniaj stadyi, i navukoŭcy havorać, što jość šmat taho, čaho jany jašče nie viedajuć. Pry hetym jany adznačajuć, što nie ŭsie ŭltraapracavanyja pradukty adnolkavyja. Niekatoryja ź ich mohuć być karysnymi.
Čytajcie jašče:
Vučonyja: praźmiernaje spažyvańnie ultraapracavanych praduktaŭ moža vyklikać psichičnyja razłady
Ličycie hetyja pradukty zdarovymi? Heta mif
Jak miljardy mikraarhanizmaŭ u kišečniku mohuć umacavać vaša psichičnaje zdaroŭje
Jarkija cukierki, marožanaje i sałodkija johurty. Kali vy ich jaście, vaźmiciesia za hałavu
