Fota: Radyjo Svaboda
Były palitviazień Siarhiej paśla vyzvaleńnia viarnuŭsia ŭ rodny horad. Jon kaža, što heta nie viartańnie ŭ byłoje žyćcio, a novyja vyprabavańni. Pavodle słoŭ Siarhieja, maralna jamu nie mienš ciažka, čym materyjalna, piša Radyjo Svaboda.
«Na pracu nie mahu ŭładkavacca praz moj «ekstremiscki« artykuł. Pracadaŭcy ciapier robiać zapyt u orhany, pytajucca tam, dazvolena čałavieka brać na pracu ci nie dazvolena. A ŭ palityčnych amal uva ŭsich «ekstremisckija« artykuły, i dazvołu nie dajuć», — kaža Siarhiej.
Jon skardzicca taksama, što z toj ža pryčyny nie moža viartać kredyt, nie moža aformić zarobkavuju kartu. Navat kupić simku dla jaho vialikaja prablema. A jašče eks-palitviaźnia prymušajuć štodnia chadzić u milicyju.
«Zahadali chadzić da inśpiektara i adznačacca kožny dzień. Skazali, što kali ŭładkujusia na pracu, dyk možna budzie adznačacca raz na miesiac, a jak uładkavacca? Voś takoje zamknionaje koła — prosta ŭ adčai», — pryznajecca Siarhiej.
Svaje sapraŭdnyja imia i proźvišča małady čałaviek prosić nie ahałošvać, jany jość u redakcyi.
Byłyja palitviaźni, jakija źjechali ź Biełarusi i nie bajacca siabie nazyvać, słovy Siarhieja paćviardžajuć. Leŭ Antaniuk adbyŭ za kratami 1,5 hoda pavodle palityčnaha 342 artykułu. Jon kaža, što taksama viedaje vypadki, kali paśla vyzvaleńnia eks-palitźniavolenyja musiać adznačacca nie toje što kožny tydzień, a štodnia.
«Tak robiać, kali pierapynak u pracy. A byvaje, što i adrazu pryznačajuć — adznačacca štodnia, pakul nie znojdzie pracu. Adzinaha padychodu niama. U kahości štomiesiac, u kahości štotydzień, u kahości štodzień. Zaležyć ad padychodu kiraŭnictva adpaviednaha RAUS», — raskazaŭ Leŭ Antaniuk.
Sam jon adznačaŭsia ŭ inśpiekcyi raz na tydzień. Ale ličyć, što i heta pryznačyli niezakonna.
«Pavodle zakonu, previentyŭny nahlad — dla tych, u kaho ciažkaje złačynstva. Im dajuć šerah abmiežavańniaŭ: adznačacca ŭ inśpiekcyi, być doma ŭ peŭny čas, nie naviedvać masavych mierapryjemstvaŭ.
A dla takich, jak ja, jany prydumali inšaje — prafiłaktyčny nahlad schilnaha da hetak zvanaj «ekstremisckaj dziejnaści», jaki paviesili na mianie jašče da suda, u SIZA, choć heta byŭ unutrany «prafiłaktyčny ŭlik» i jon nie pavinien byŭ raspaŭsiudžvacca ni na kałoniju, ni na žyćcio na svabodzie. Ale ž u nas «nie da zakonaŭ», — kaža Leŭ Antaniuk.
Były palitviazień miarkuje, što pad prafiłaktyčny nahlad jaho pastavili niezakonna, bo 342-i artykuł, jaki jamu inkryminavali, — pra «mienš ciažkaje złačynstva», i paśla adbyćcia pakarańnia nijakaha nahladu nia musić być uvohule.
Uciakač Alaksiej Hajšun taksama ličyć, što milicyjanty, pryznačajučy byłomu viaźniu adznačeńnie ŭ pastarunkach, kirujucca nia normami zakonu, a ŭłasnymi intaresami i mierkavańniami.
«Ja chadziŭ adznačacca raz na tydzień — mnie taki paradak vyznačyli, jak zarehistravaŭsia ŭ milicyi paśla vyzvaleńnia. Vybraŭ subotu. Tam milicyjanty nie śpiašajucca, tamu davodzicca čakać doŭha. Byŭ tam adzin major, dyk toj zahadvaŭ inšym chadzić kožny dzień. Šarahovym milicyjantam heta dadaje pracy, ale jany hatovyja jaje vykonvać. Nie dziŭlusia, što takich, jak toj major, nie adna sotnia ŭ krainie», — miarkuje Alaksiej.
Pavodle byłoha palitviaźnia, z svavolstvam milicejskich načalnikaŭ byłyja zeki nie zmahajucca, bo «sabie daražej».
«Pieryjadyčnaść adznačeńnia moža zaležać i ad učastkovaha inśpiektara. Jon u svaich spravazdačach napiša, jak treba pavodle zakonu, ale nasamreč zrobić što zachoča. A byłyja viaźni milicyjantaŭ usio ž bajacca, tamu nie piarečać», — raskazaŭ Alaksiej Hajšun.
«Prafiłaktyčny ŭlik u adnosinach da hramadzianki»
U pravaabarončym centry «Viasna» patłumačyli, što previentyŭny nahlad za byłym viaźniem uvodziać pavodle 80 artykułu Kryminalnaha kodeksu. Ale heta robicca tolki dla asobaŭ, jakija ździejśnili ciažkaje ci asabliva ciažkaje złačynstva, i dla recydyvistaŭ. Zhodna z častkaj 7, punktam 3 hetaha artykułu asoba, jakoj sud pryznačyŭ previentyŭny nahlad, abaviazana zjaŭlacca ŭ orhan unutranych spravaŭ dla rehistracyi ad adnaho da čatyroch razoŭ na miesiac.
Što da prafiłaktyčnaha nahladu, jon abumoŭleny 81 artykułam Kryminalnaha kodeksu, a bolš detalova raśpisany ŭ zakonie «Ab asnovach dziejnaści pa prafiłaktycy pravaparušeńniaŭ», pryniatym u 2014 i adredahavanym u 2022 hodzie. Pavodle artykułu 29 hetaha zakonu, prafiłaktyčnyja zachady pravodziać adzin raz na miesiac, adnak kiraŭnik adpaviednaha orhanu ci jahony namieśnik majuć prava pryznačyć inšuju pieryjadyčnaść.
Byłaja palitźniavolenaja Julija, jakaja praciahvaje žyć u Biełarusi i pa vyzvaleńni peŭny čas zastavałasia pad prafiłaktyčnym nahladam, śćviardžaje, što daskanała vyvučyła zakony što da previentyŭnaha i prafiłaktyčnaha nahladu.
Pavodle słoŭ Julii, asoba, nad jakoj uviedzieny nahlad, maje prava aznajomicca z rašeńniem u inśpiektara — u tym liku i kab mieć mahčymaść jaho abskardzić. Adnak asabista joj damahčysia hetaha nivodnaha razu nie ŭdałosia.
«Viedaju, što pra mianie była farmuloŭka «ažyćciaŭlać prafiłaktyčny ŭlik u adnosinach da hramadzianki…». Heta aznačaje, što supracoŭniki majuć naviedvać mianie doma i ja maju prychodzić u RAUS adzin raz na miesiac. Ale mianie vyklikali kožny tydzień i da mianie pryjazdžali raz albo i dva razy na tydzień. A na ŭsie maje skarhi i zapyty adkaz byŭ taki: «Dla vas namieśnik načalnika RAUS vyznačyŭ pieryjadyčnaść raz na tydzień». Adnak dakumienta, jakim heta vyznačyli, nivodnaha razu nie pakazali», — raskazała Julija.
Čytajcie taksama:
Bunt u 2020-m, ucioki źniavolenych. Čym viadoma kałonija ŭ Babrujsku — samaja vialikaja ŭ Biełarusi
Vošy, błochi, prusaki, pacuki. Chto žyvie ŭ biełaruskich turmach razam ź viaźniami
