Adrazu dźvie pamyłki pasadki kaściuma Łukašenki: niapravilnaja daŭžynia štanoŭ i Ch-padobnyja składki na pinžaku — jak praviła, takija załomy śviedčać, što pinžak staŭ vuzki haspadaru ŭ vobłaści talii
U pryncypie, klučavoje nakont taho, jak apranacca, skazana jašče mnohija stahodździ tamu Šekśpiram: šyj sukienku pa mahčymaści daražejšuju, ale biez zadum — bahata, ale nie kidka: pa vyhladzie časta sudziać čałavieka.
Heta ŭniviersalnaja parada amal na ŭsie dypłamatyčnyja vypadki žyćcia, ale jość niuansy, i «amal» — usio ž nie aznačaje ŭsio.
Kidkija štany
Praviłaŭ u dačynieńni da źniešniaha vyhladu mnostva, ale ahulny sens možna źvieści da taho, što adzieńnie pavinna adpaviadać času, miescu i charaktaru padziei.
Lubaja nieadpaviednaść abo hrebavańnie mohuć być pračytanyja jak znak niepavahi. I navat kali ničoha padobnaha nie mierkavałasia navat u dumkach.
Na majoj pamiaci byŭ niejak vizit u Šviejcaryju delehacyi aficyjnych asob ź Biełarusi. U kiraŭnika delehacyi tolki ŭ samalocie znajšoŭsia čas (abo žadańnie) paznajomicca z prahramaj. Pra što jon adrazu čystasardečna pryznaŭsia prosta la trapa, vierahodna, pračytaŭšy ŭ maich vačach niamoje pytańnie, čamu jon u džynsach i švedry, kali pieršaje mierapryjemstva pa prahramie — adrazu pa prylocie, a zajezd u hatel dla adpačynku i pieraapranańnia nie praduhledžvajecca da viečara.
Daviałosia jamu ekstrana pieraapranacca ŭ prybiralni VIP-zały Ženieŭskaha aeraporta, kab nie parušyć pratakoł u adzieńni, značeńnie jakoha hety delehat, na ščaście, dobra razumieŭ.
Amal chrestamatyjny prykład na temu hrubaha parušeńnia dres-koda datujecca letam 1997 hoda i źviazany ź biełymi štanami i kłubnym pinžakom. Jany byli na pieršym vice-premjeru Rasii Barysie Niamcovie, kali toj sustrakaŭ va Unukavie prezidenta Azierbajdžana Hiejdara Alijeva, jaki prybyŭ u RF z aficyjnym vizitam.
Taki łuk kryčaŭ pra niepavahu da hościa i krainy, jakuju jon pradstaŭlaje.
Niamcoŭ, zrazumieła, nijakaha sensu ŭ svoj harderob nie ŭkładvaŭ, ale tak ci inakš pahrebavaŭ pratakołam. Alijeŭ nie staŭ ładzić scen, choć mieŭ na toje ŭsie padstavy. Pavodle lehiendy, prezident Azierbajdžana skazaŭ Niamcovu, što kali b jany nie byli siabrami, to byŭ by mižnarodny skandał. A tak byŭ tolki ŭnutryrasijski: apanienty Niamcova i presa nie mahli nie skarystacca takim prakołam Barysa Jafimaviča i jašče doŭha zhadvali jaho biełyja štany.
Varta taksama śpiecyjalna abmovicca, što ŭ vizitaŭ jość svaja hradacyja. Biełaruskaja pratakolnaja praktyka dzielić ich na aficyjnyja, rabočyja, prajezdam. Naprykład, u Rasii, Kitai i inšych krainach jość jašče i dziaržaŭny vizit, jaki maje najvyšejšuju katehoryju.
Roźnica ŭ statusach vizitu adlustroŭvajecca na prahramie, nabory ŭšanavańniaŭ i ŭvazie, što akazvajucca hościu. Skažam, supravadžeńnie kartežu hanarovym eskortam matacyklistaŭ — opcyja, dastupnaja tolki dla dziaržaŭnych i aficyjnych vizitaŭ. U cełym, u vypadku aficyjnaha, a tym bolš dziaržaŭnaha — nabor ušanavańniaŭ i cyrymonij maksimalny. Adpaviedna, i nabor pratakolnych patrabavańniaŭ taksama.
Inšymi słovami, kali b Alijeŭ byŭ u Maskvie prajezdam, a nie z aficyjnym vizitam, to ŭ biełych štanoŭ Niamcova, chutčej za ŭsio, nie było b šancu trapić u hety «Puls» i ŭ historyju taksama.
Jašče adzin elemient harderobu, jaki maje patencyjał sapsavać «śviata», — heta nieachajny źniešni vyhlad.
Zdajecca, što dla vysokapastaŭlenych słužbovych asob takoje niedapuščalna. Pa ciapierašnim stanie možna ličyć, što hetuju chvarobu ŭ biełaruskich viarchach užo pieramahli — prykładna jak masavaja vakcynacyja adoleła vospu. Adnak na śvitanku niezaležnaści Biełarusi, kali kraina i jaje pradstaŭniki rabili pieršyja mižnarodnyja kroki, prablema pakamiečanych aficyjnych asob i ich kaściumaŭ taksama była.
U miemuarach Stanisłava Šuškieviča «Majo žyćcio. Krušeńnie i ŭvaskrašeńnie SSSR» jość uražańni žonki pastajannaha pradstaŭnika Biełarusi pry AAN u Ńju-Jorku Julii Buraŭkinaj pra pieršy vizit biełaruskaj delehacyi ŭ ZŠA ŭ lipieni 1993-ha. Jana razam z mužam sustrakała delehacyju ŭ aeraporcie i apisvała heta tak: adčyniajucca dźviery samalota i adtul «vyvalvajucca našy. Jany nie halilisia dvoje sutak, tvary apuchłyja. A štany jakija! Nieprasavanyja, abvisłyja».
Takim čynam, štany i aficyjnyja asoby z tych časoŭ bolš-mienš razhładzilisia. Z čym pa-raniejšamu jość składanaści, dyk heta z pamierami adzieńnia.
Zahałoŭny pryz u hetaj naminacyi addajecca pa-za konkursam Uładzimiru Siamašku za płašč i štany navyrast, u jakich jon u 2008 hodzie ŭ bytnaść vice-premjeram supravadžaŭ lidara Livii Muamara Kadafi padčas vizitu ŭ Biełaruś. Siamaška, praŭda, užo na piensii, ale prablemy z pamierami zdarajucca navat u pravadyra kirujučych elitaŭ našaj krainy. Padčas vizitu ŭ Iran na pačatku minułaha hoda Łukašenka byŭ złoŭleny na zališnie doŭhich štanach i ciesnavatym pinžaku.
Uładzimir Siamaška i Muamar Kadafi
Fraki i fryki
Dla aficyjnych mižnarodnych mierapryjemstvaŭ u Biełarusi — cyrymonii ŭručeńnia davierčych hramat, inaŭhuracyi, aŭdyjencyj u kiraŭnika dziaržavy — dastatkova kłasičnaha kaściuma. Tut my nazirajem, chutčej za ŭsio, savieckija tradycyi. Choć, u adroźnieńnie ad savieckich elitaŭ, ciapierašnija postsavieckija ŭvohule pasłuchmiana vykonvajuć patrabavańni zamiežnaha dres-kodu.
U Jelcyna byŭ smokinh, a Pucin, była sprava, nadzieŭ frak na pryjomie ŭ Bukinhiemskim pałacy. U 1995-m na pryjom ad imia pary Klintanaŭ Łukašenka apranuŭsia ŭ babačku i smokinh, choć usio heta ciapier zdajecca pieršym dziaržaŭnym fotašopam.
Alaksandr Łukašenka na pryjomie ŭ Klintanaŭ
Lidary SSSR, uklučna z Harbačovym, takich pieratvareńniaŭ sabie nie dazvalali. Pierakładčyk i dypłamat Viktar Suchadreŭ u svaich miemuarach «Jazyk moj — siabar moj» zhadvaje, jak u pieršy viečar vizitu Chruščova ŭ ZŠA Ejzienchaŭer daŭ aficyjny abied. Forma adzieńnia praduhledžvałasia adpaviednaja: frak, bieły halštuk-babačka.
«Heta, viadoma, vyšejšy kłas pratakolnaha adzieńnia, — piša Suchadreŭ, — usie amierykancy mienavita tak i byli apranutyja. Nu a našy nie toje, što biełych, naohuł nijakich halštukaŭ-babačak nie pryznavali, a tym bolš frakaŭ. U smokinh, pamiataju, apranuŭsia tolki pasoł. Tak i vyznačalisia na abiedzie: kali pry zvyčajnym halštuku, u ciomnym kaściumie, značyć — ruski, kali ŭ fraku ź biełaj babačkaj, značyć — amierykaniec, a kali z čornaj babačkaj — heta aficyjant».
Tut jakraz kryjecca tłumačeńnie tych situacyj, kali navat adna niapravilnaja detal u harderobie moža pryvieści da prykrych nieparazumieńniaŭ. U miemuarach Piatra Kraŭčanki «Biełaruś na rostaniach, abo praŭda pra Biełaviežskaje pahadnieńnie. Zapiski dypłamata i palityka» jość apovied pra toje, jak paeta Andreja Vaźniasienskaha ŭ 1962 hodzie zaprasili na pryjom ad imia prezidenta ZŠA Džona Kenedzi. U zaprašeńni havaryłasia, što pryjści treba ŭ fraku. Jaho Vaźniasienski ŭziaŭ naprakat, ale ŭvieś viečar hości źviartalisia da jaho jak da lokaja.
Čamu? Pamyliŭsia z koleram babački.
Mnohija ŭspaminy Suchadreva datyčacca našaha ziemlaka Andreja Hramyki, vonkavaje abličča jakoha nielha sabie ŭjavić nie dziełavym.
Pierachodzim na Kubu. Fidel Kastra vyrašyŭ zładzić niefarmalnuju viačeru dla savieckaj delehacyi. Kubincy padkreślivajuć, što viačera budzie zusim nieaficyjnaj, čysta siabroŭskaj. Kastra śpiecyjalna ahavorvaje, što nijakich halštukaŭ i kaściumaŭ, a tolki karotkija kašuli i letnija štany.
Mocnaja śpiakota, ale Hramyka ŭsio roŭna apranajecca ŭ ciomny kaścium i halštuk. Suchadreŭ uhavorvaje jaho nadzieć niešta lahčejšaje, i ŭ rešcie rešt toj zhadžajecca na «kampramis»: zdymaje pinžak, kašula i halštuk zastajucca, a na ich jon apranaje karotkuju kurtku (!), zašpilvajučy jaje da vuzła halštuka.
Pavodle słoŭ Suchadreva, dla Hramyki heta była najvyšejšaja stupień volnaści ŭ adzieńni.
Pradstaŭniki zachodnich elitaŭ taho času padavali inšy prykład. «Baćka sučasnaj Kanady» i ciapierašniaha kanadskaha premjer-ministra Džaścina Trudo, viadomaha svajoj «škarpetkavaj dypłamatyjaj», Pjer Trudo taksama adroźnivaŭsia nieardynarnaściu ŭ adzieńni. Budučy premjer-ministram Kanady ŭ 1971 hodzie, jon pryjechaŭ u SSSR, dzie na paru z žonkaj navioŭ modny šołach.
Vizity ŭ tuju paru byli šmatdzionnymi, uklučali zajezdy ŭ savieckija respubliki. Mienavita tak, naprykład, prezident ZŠA Ryčard Niksan pabyvaŭ u BSSR.
Trudo ŭ paradku, tak by mović, kulturnaj prahramy naviedvaŭ Uźbiekistan. Byŭ maj, tam užo było horača. Kanadziec nadzieŭ lohkija śvietłyja štany, sandali na bosuju nahu, kviacistuju kašulu z karotkimi rukavami, a na šyju paviazaŭ šaŭkovuju chustku.
Pjer Trudo ŭ Samarkandzie
Samalot sadzicca ŭ Samarkandzie. «La trapa źjaŭlajecca šarenha ludziej — usio jak adzin u čornych kaściumach, biełych kašulach sa zmročna-ciomnymi halštukami, a na hałavie ŭ kožnaha — kapialuš, — piša Suchadreŭ. — Heta byli baćki horada. Adčyniŭsia luk samalota, i Trudo adnym ź pieršych litaralna źbieh pa trapie. A ludzi ŭ čornym praciahvali hladzieć u adčynieny luk u čakańni, kali ž źjavicca premjer-ministr Kanady».
Časam padobnaha rodu niespadziavanki, jakija vyklikajuć uśmiešku, zadajuć dobry ton adnosinam.
Bić čałom i adychodzić
Na hetuju temu jość praktyčna lehiendarnaja historyja pieršaj aŭdyjencyi pieršaha ambasadara ZŠA ŭ Saudaŭskaj Aravii Džejmsa Čajłdza ŭ zasnavalnika karaleŭstva — karala Abdel Aziza. Heta kaniec 1940-ch.
Da aŭdyjencyi Čajłdz atrymaŭ u padarunak ad karala tradycyjnaje arabskaje adzieńnie, u jakim jaho čakali ŭ pałacy ŭ Er-Ryjadzie. Napiaredadni karaleŭski kraviec źniaŭ z pasła mierku i sšyŭ dla jaho biełuju kašulu da padłohi, jakaja apranajecca jak sukienka praz hałavu (toba), chustku dla pakryćcia hałavy (kufija) i šnur, jakim hetaja chustka ŭtrymlivajecca (ikal).
Zhodna z praviłami, da manarcha nielha pavaročvacca śpinaj. Sychodzić naprykancy sustrečy varta, adstupajučy nazad. Takija ž rekamiendacyi, darečy, i ŭ Bukinhiemskaha pałaca. Z Čajłdzam hetaje praviła adyhrała zły žart.
Uručyŭšy davierčyja hramaty karalu, Čajłdz zabłytaŭsia ŭ składkach toba, kali pačaŭ adychodzić nazad i ŭ vyniku ŭpaŭ na śpinu. Tym nie mienš, pavaha tradycyj saudaŭskaha dvara amierykanskim pasłom, a jon apranaŭsia ŭ toba kožny raz, kali sustrakaŭsia z karalom, u vyniku zaciamniła dapuščanuju niazhrabnaść.
Jak piša Elen Uołd u knizie «SAUDI, INC. Historyja pra toje, jak Saudaŭskaja Aravija stała adnoj z samych upłyvovych dziaržaŭ na hieapalityčnaj karcie śvietu», u Čajłdza z Abdel Azizam skłalisia davierlivyja adnosiny. Kali padyšoŭ da kanca termin jaho misii ŭ Saudaŭskaj Aravii, karol navat zavichaŭsia pa dypkanałach u Vašynhtonie ab jaje padaŭžeńni, što, naohuł kažučy, biesprecedentna.
Pratakoł aŭdyjencyj u saudaŭskaha manarcha z tych časoŭ, nakolki možna mierkavać, krychu spraściŭsia. Prynamsi, pasły Biełarusi, jakija ŭručali davierčyja hramaty karalu Saudaŭskaj Aravii, nje pieraapranalisia dla hetaha ŭ arabskaje adzieńnie.
Cyrymanijał uručeńnia davierčych hramat u Biełarusi, niahledziačy na amal manarchičny termin kiravańnia Łukašenki i mahčymuju spadčynu trona, nie patrabuje ad haściej biełaruskaj vyšyvanki, a taksama fraka abo vizitoŭki, jak u Łondanie, Vatykanie i nie tolki.
Aficyjny Minsk vitaje nacyjanalnyja kaściumy zamiežnych dziaržaŭ, ale zhodny, jak užo havaryłasia vyšej, i na strohi kłasičny.
A jašče jon nie zabaraniaje zamiežnym ambasadaram pakazvać kiraŭniku dziaržavy śpinu. Treba skazać, što paśla 2020-ha častka ź ich hetym skarystałasia pa palityčnych, a nie pratakolnych matyvach, ale heta ŭžo zusim inšaja historyja.
Čytajcie taksama:
Kašuli na humcy i štany navyrast. Novy dres-kod Łukašenki moža nas mnohamu navučyć
Žoŭtyja škarpetki Alaksandra Azarava stali abjektam uvahi
Na sustrečy z Łukašenkam Natalla Kačanava parušyła adrazu try praviły dziełavoha dres-kodu
