Čałaviečy mozh — samy składany orhan, jaki adkazvaje za toje, jak my paznajem i ŭsprymajem navakolny śviet. I heta adnosicca nie tolki da našych orhanaŭ pačućciaŭ, ale i da emocyj. Čamu tak adbyvajecca, što my chočam pravodzić z adnymi ludźmi bolš času, čym ź inšymi? Vučonyja pasprabavali znajści adkaz na hetaje pytańnie. I ŭ hetym im dapamahli šeryja paloŭki.
Papiarednija daśledavańni pakazali, što hetyja hryzuny prajaŭlajuć takuju ž empatyju, jak i ludzi. Jak i my, šeryja paloŭki suciašajuć svaich blizkich, jakija pieražyvajuć stres. Jak tłumačać vučonyja, heta adbyvajecca z-za aksitacynu — harmonu kachańnia.
Da taho ž, šeryja paloŭki — adnyja ź niešmatlikich istotaŭ, jakija, jak i ludzi, utvarajuć manahamnyja adnosiny. Usio heta robić ich nadzvyčaj kaštoŭnymi dla analizu roznych aśpiektaŭ uzajemaadnosin u śviecie ludziej.
U novym daśledavańni, vyniki jakoha apublikavanyja ŭ časopisie Current Biology, vučonyja pasprabavali vyśvietlić, što adbyvajecca ŭ mozhu hetych hryzunoŭ pry naładžvańni i razryvie partniorskich adnosin.
Aŭtary vykarystoŭvali najnoŭšyja mietady niejravizualizacyi. Dziakujučy im jany zmahli ŭ režymie realnaha času pravieryć, što adbyvajecca ŭ mozhu palovak, kali ich razłučali z partnioram, i im davodziłasia prachodzić praz šerah vyprabavańniaŭ, kab znoŭ uźjadnacca.
Spačatku paru raździalali dźviery, jakija treba było adčynić nacisnuŭšy na ryčah. Na nastupnym etapie samcy pryjšłosia pieraadoleć aharodžu, kab dabracca da samca.
Vałakonna-aptyčnyja datčyki byli impłantavanyja ŭ mozh palovak. Jany zaharalisia, kali znachodzili dafamin — harmon ščaścia, jaki vypracoŭvajecca ŭ prylehłym jadry i adyhryvaje rolu matyvataru ŭ imknieńni da ŭznaharodžańnia i farmavańni zadavalnieńnia. Jak viadoma, kali čałaviek niečym zajmajecca, što ŭrešcie pryviadzie jaho da ździajśnieńnia žadańniaŭ, to mozh vypracoŭvaje dafamin. Padobny praces adbyvajecca i ŭ mozhu palovak.
Jak pakazaŭ ekśpierymient, kožny raz, kali paloŭki sustrakalisia sa svaimi partniorami, datčyki zaharalisia jarkim śviatłom. Kali ich razłučali, datčyki haśli. Vučonyja zaŭvažyli, što jarkaje śviatło byŭ tolki ŭ vypadku sustrečy paloŭki sa svaim partnioram. Kali ž hryzun na druhim baku barjeru sustrakaŭ niejkuju vypadkovuju paloŭku, to vypracoŭki dafaminu nie nazirałasia.
«Pa sutnaści, my vyjavili bijałahičny podpis žadańnia, jaki dapamahaje nam rastłumačyć, čamu my chočam być ź niekatorymi ludźmi bolš, čym ź inšymi ludźmi. Daśledavańnie pakazvaje, što niekatoryja ludzi pakidajuć unikalny chimičny śled u našym mozhu, jaki prymušaje nas padtrymlivać hetyja suviazi ź ciaham času. Heta tłumačyć pieraborlivaść našaha žadańnia ŭzajemadziejničać z roznymi ludźmi»,— cytuje Newsweek adnu z aŭtarak, prafiesarku niejrabijałohii Zoi Donaldsan (Zoe Donaldson).
Na nastupnym etapie ekśpierymientu paru palovak raździalili na čatyry tydni — vielmi praciahły termin dla hetych žyvioł. Stan palovak možna paraŭnać ź ludźmi, jakija pieražyvajuć žałobu ci balučy razryŭ adnosin. Paśla takoha pierapynku hryzuny, jakija žyvuć u dzikaj pryrodzie, zvyčajna pačynajuć šukać novaha partniora.
Cikava, što kali paloŭki paśla takoha doŭhaha rasstańnia narešcie sustrelisia, vyjaviłasia, što jany choć i nie zabylisia adzin adnaho, ale charakterny vykid dafaminu nie fiksavaŭsia. Navukoŭcy nazvali heta svajho rodu pierazahruzkaj u mozhu, jakaja «dazvalaje žyviole praciahvać ruchacca i patencyjna farmavać novuju suviaź».
Heta moža być dobraj navinoj dla ŭsich z raźbitym sercam. Zdajecca, u našym mozhu jość miechanizmy, jakija dapamahajuć nam «iści dalej» paśla razryvu adnosin.
Adnak naŭprost tranślavać vyniki ekśpierymientu na paloŭkach na čałaviečy dośvied pakul rana. Nieabchodny dalejšyja daśledavańni. Vučonyja spadziajucca, što atrymanyja vyniki dapamohuć ludziam, jakija pieražyli hora rasstańnia ź blizkim čałaviekam ci majuć ciažkaści z naładžvańniem blizkich adnosin.
Čytajcie jašče:
Navukoŭcy: Myšy dapamohuć čałaviectvu zmahacca z fejkami
Mikrachimieryzm śviedčyć, što kožny z nas nosić čaścinku inšaha
