Adna ź jam kamiennaha vieku, znojdzienaja ŭ Tainiaro / Fota: Tuija Laurén
Hleba na adnych z najbujniejšych mohiłkach kamiennaha vieku ŭ Jeŭropie nastolki kisłaja, što ŭsie čałaviečyja pareštki tam raskłalisia jašče tysiačy hadoŭ tamu. Mohiłkam, raźmieščanym u Tainjara ŭ finskaj Łapłandyi, 6500 hadoŭ. Jany znachodziacca prykładna za 80 kiłamietraŭ na poŭdzień ad Palarnaha kruha.
Raskopki, što pravodzilisia jašče ŭ 1980-90-ych hadach, vyjavili tam kala saraka mahił. Ale ŭ vyniku raskopak, praviedzienych u 2018 hodzie, vyjaviłasia, što niekali tam byli pachavanyja nie mienš za 120 čałaviek, što ŭtraja pieravyšaje papiarednija acenki (a pa niekatorych acenkach pachavańniaŭ było bolš za 200). Daśledavańnie kamandy było apublikavana ŭ kancy listapada ŭ archieałahičnym vydańni Antiquity i na sajcie Cambridge University Press.
«Mahiły kamiennaha vieku pakidajuć paśla siabie tolki formy jam i čyrvonuju vochru, jakoj u Tainjara mała», — cytuje finskaha archieołaha i viadučaha aŭtara daśledavańnia Aki Chakaniena Gizmodo. — «Dokazy davoli niaŭłoŭnyja».
Miesca mierkavanych mohiłak na mapie / Vyjava: Cambridge University Press
Čyrvonaja vochra była zvyčajnaj farbaj u pieryjad niealitu i vykarystoŭvałasia ŭ niekatorych cyrymonijach, takich jak, naprykład, pachavańni. Tak, niadaŭnija śviedčańni z adnaho z samych viadomych niealityčnych pasieliščaŭ u Turcyi havorać ab tym, što miortvych ekshumavali, a potym razmaloŭvali z dapamohaj čyrvonaj vochry i kinavary.
Chacia kamanda ličyć, što Tainjara było miescam pachavańnia, heta tolki hipoteza. Adnak daśledčyki kažuć, što na hety momant mierkavańnie ab tym, što vialikija mohiłki, padobna, isnavali pablizu palarnaha kruha, pavinna prymusić nas pierahledzieć našy ŭjaŭleńni ab poŭnačy i jaje miescy ŭ dahistaryčny pieryjad.
Choć jamy ŭ Tainjara majuć formu mahił, čyrvonaja vochra była znojdziena tolki ŭ 23 ź ich. Niekatoryja ź jamaŭ utrymlivali popieł i draŭniany vuhal, što pryviało aŭtaraŭ da dumki, što prynamsi niekatoryja ź jam u Tainjara byli vohniščami.
Daśledčyki kažuć, što analiz novych uzoraŭ hleby na najaŭnaść skamianiełych vałasoŭ, zbor staražytnaj DNK niepasredna z hleby padčas raskopak na astatniaj terytoryi (čatyry piatyja jakoj jašče nie daśledavanyja) całkam mohuć prajaśnić karcinu.
Čytajcie taksama:
Piačornyja hraviury ŭzrostam 57 000 hadoŭ byli pracaj nieandertalcaŭ — daśledčyki
