Fota: newsgomel.by
Składnik prajekta sučasnaj škoły — cir na čatyry ahniavyja punkty.
Ciapier u Biełarusi budujucca adrazu niekalki navučalnych ustanoŭ, dzie cir — elemient architekturnaha prajekta.
«Škoła na 1020 miescaŭ budzie składacca ź niekalkich błokaŭ: dvuch navučalnych i centralnaha sa stałoŭkaj, fizkulturna-azdaraŭlenčym centram, aktavaj załaj na 270 miescaŭ, biblijatekaj i školnym muziejem. Spartovy centr budzie ŭklučyć spartovuju zału, himnastyčnuju zału, trenažornuju zału, zału chareahrafii i rytmiki. U padvalnaj častcy raźmieścicca cir na 4 ahniavyja kropki z dystancyjaj stralby na 10 i 25 mietraŭ», — tak vytvorčaje abjadnańnie «Minskbud» apisvaje budynak siaredniaj škoły, jakuju budujuć u vioscy Leskaŭka Baraŭlanskaha sielsavieta — praktyčna na ŭskrainie Minska.
Prajekty typavych škoł, zbudavanych u kancy 1990-ch — pačatku 2000-ch, ciraŭ nie praduhledžvali, tłumačyć na ŭmovach ananimnaści supracoŭnik architekturnaha biuro: «Była takaja moda jašče ŭ pačatku 1970-ch, kab haradskija škoły mieli sklapieńnie pad cir i bambaschovišča. Potym patrabavańni pamianialisia, na pieršy płan vyjšli kłopat pra zdaroŭje vučniaŭ i nastaŭnikaŭ. Tady ŭ prajektach źjavilisia pakoi dla adpačynku piedahohaŭ, nastaŭnickija z asobnym harderobam, bolš kamfortnyja prybiralni, bolš sučasnyja stałoŭki i spartovyja zały, a ŭ niekatorych škołach jašče i basiejny. Ciapier Ministerstva adukacyi znoŭku prasoŭvaje nieabchodnaść vajskovaj padrychtoŭki, i heta adbiłasia na kancepcyi architekturnych prajektaŭ.
Sioleta škoły ź cirami ŭzvodziać taksama ŭ staličnych mikrarajonach Lebiadziny i Minsk-Śviet. Darečy, u apošnim užo jość navučalnaja ŭstanova ź ciram — heta škoła №226, jakaja raspačała svaju pracu ŭ vieraśni minułaha hoda.
Zaniatki ŭ SŠ №226. Fota: minsknews.by
Na adkryćci prysutničała staršynia Savieta Respubliki Natalla Kačanava, jakaja zaŭvažyła, što dla hetaj škoły «adabrany vydatny piedahahičny kalektyŭ», i što «siońnia vielmi važna, kab u škole dzieci nie tolki atrymlivali viedy, ale i vychoŭvalisia patryjotami svajoj krainy».
Dyrektarka škoły №226 Natalla Pšaničnaja nieadkładna ŭziałasia za ažyćciaŭleńnie hetaha nakazu — zadziejničaŭšy ŭsie mahčymaści dla «vajenizacyi» vychavancaŭ.
«Škoła ź militarysckim uchiłam, ale vybar u nas nievialiki»
Maci adzinaccacikłaśnika 226-j minskaj škoły raspaviała pra sutnaść patryjatyčnaha vychavańnia ŭ navučalnaj ustanovie:
«U staršakłaśnikaŭ abaviazkovy pradmiet — dapryzyŭnaja padrychtoŭka. Syn raskazvaje, što zaniatki ŭ ciry taksama praduhledžanyja, bo chłopcy vyvučajuć zbroju i zdajuć narmatyvy pa ahniavoj padrychtoŭcy. Jość i hurtki dla achvotnych navučycca stralać, tudy biaruć i chłopčykaŭ, i dziaŭčynak. Ale syn nikoli nie kazaŭ, što heta niešta duža prestyžnaje — kali ŭ škole jość hety cir. Nichto ź siabroŭ jamu nie zajzdrościć, heta dakładna. I ŭvohule: u našaj škole nastolki aktyŭna prasoŭvajuć vajskovuju tematyku, što až niepryjemna. Pastajanna zaprašajuć vajskoŭcaŭ — to lotčyki, pamiežniki, to «afhancy», to jašče niechta. Tyja raspaviadajuć pra vorahaŭ, jakija chočuć zavajavać Biełaruś. Nibyta heta navučalnaja ŭstanova ź militarysckim uchiłam! Ale vybaru ŭ nas praktyčna niama: rajon novy, škoł pobač niašmat. Vialiki plus u tym, što hetaja pobač. Niejak dacierpim da vypusknoha!»
Skrynšot z sajta sch226.minsk.edu.by
Vučni siaredniaj škoły №226 mižvoli stali zakładnikami ideałahičnaha kursu navučalnaj ustanovy: usie jany biez vyklučeńnia — udzielniki prajekta «Uzbrojenyja siły Respubliki Biełaruś — vačyma školnikaŭ». Tut dziejničaje i abjadnańnie pa intaresach «Juny abaronca Ajčyny», kudy biaruć z 13-ci hadoŭ, i ahniavaja padrychtoŭka taksama ŭvachodzić u prahramu dziejnaści hurtka.
«My padtrymlivajem suviazi z vajskovymi čaściami i navučalnymi ŭstanovami, dzie rychtujuć budučych aficeraŭ, da nas pieryjadyčna pryjazdžajuć pradstaŭniki siłavych struktur, jakija raskazvajuć chłopčykam i dziaŭčatkam pra vajskovuju słužbu, demanstrujuć uzory zbroi i ekipiroŭki, ładziać pakazalnyja vystupy pa rukapašnamu boju. Siońnia vielmi važna farmiravać u vučniaŭ pavažnaje staŭleńnie da dziaržaŭnych simvałaŭ, maralna-psichałahičnyja i fizičnyja jakaści», — kaža kiraŭnik škoły pa vajskova-patryjatyčnym vychavańni, padpałkoŭnik zapasu, były śpiecnazaviec Siarhiej Kunica.
Škoły ź cirami budujuć i na pieryfieryi
Novuju škołu ź ciram — samuju vialikuju ŭ Bresckaj vobłaści — niadaŭna adkryli ŭ Baranavičach. A taksama ŭ viciebskim mikrarajonie Bileva-2. U nastupnym hodzie budaŭnictva płanujuć zaviaršyć i ŭ Mahilovie.
«Asablivy akcent płanujecca zrabić na spartovym abstalavańni. Na pryškolnaj terytoryi budzie stadyjon, valejbolnaja i baskietbolnaja placoŭki… U asobnaj prybudovie — basiejn. Aprača hetaha, va ŭstanovie adukacyi budzie svoj cir, jaki raźmieścicca ŭ padvalnaj častcy», — raspavioŭ «Nastaŭnickaj haziecie» načalnik Mahiloŭskaha abłasnoha adździeła adukacyi Alaksandr Korzun.
U novuju navučalnuju ŭstanovu adbirajuć «pravieranyja» kadry, raspaviała nastaŭnica z hetaha abłasnoha centra:
«Kažuć, što buduć stvarać uzornuju škołu pa patryjatyčnym vychavańni z vajskovymi kłasami. Pakolki čakajecca, što da jaje budzie padvyšanaja ŭvaha roznaha načalstva, nastaŭnikaŭ buduć adbirać vielmi stroha, kab nijaki «apazicyjny elemient» nie prasačyŭsia. A ŭ novym školnym ciry chočuć zrabić płatnyja zaniatki dla padletkaŭ z usiaho mikrarajona».
Pavodle mahiloŭskaj nastaŭnicy, ciapier u škołach pieraabstaloŭvajuć i staryja ciry, jakija byli ŭ sklapieńniach jašče savieckich škoł. Z toj pary, jak razvaliŭsia SSSR, dzie byŭ pradmiet «Pačatkovaja vajskovaja padrychtoŭka», prajšło šmat času, i padvalnyja pamiaškańni vykarystoŭvali jak składy dla budaŭničych materyjałaŭ, spartovaha invientaru i hetak dalej. Zaraz zahadana ŭsie ciry «viarnuć u stroj» i navučać školnikaŭ «baranić radzimu».
Zaniatki ŭ SŠ №226. Fota: minsknews.by
Cir jak «humanitarny prajekt»
Svoj ułasny cir imknucca zajmieć nie tolki haradskija škoły. Da prykładu, Dziaržynski rajvykankam šukaje sponsaraŭ dla ŭvasableńnia «Humanitarnaha prajekta «Naš łazierny cir», meta jakoha — stvaryć umovy dla ŭdaskanaleńnia materyjalna-techničnaj bazy dziaržaŭnaj ustanovy adukacyi «Dvaryščanskaja siaredniaja škoła».
Łazierny cir maje stać alternatyvaj dla škoły, dzie niama prystasavanaha dla stralby pamiaškańnia. Ale dla stvareńnia hurtka «Trapny strałok» i «papularyzacyi spartova-patryjatyčnych abjadnańniaŭ» jon całkam padychodziać, ličać u rajonie. Ciapier šukajuć sponsara, hatovaha zapłacić za cir «Strałkovy trenažor» 2 250 jeŭra — pry tym, što rajvykankam dadaść jašče 100 jeŭra ŭłasnych srodkaŭ.
Viaskovaja škoła prosić hrošaj tolki na sam trenažor, a voś staličnaja škoła №30 «zaprašaje da supracoŭnictva ŭ miežach humanitarnaha prajekta «Školny cir» tych, chto hatovy dać na «pryciahnieńnie padletkaŭ da zdarovaha ładu žyćcia, zaniatkaŭ sportam, strajavoj padrychtoŭkaj, adpracoŭki navykaŭ karystańnia zbrojaj» 10 000 jeŭra. U hetuju sumu ŭvachodzić i košt łaziernaha cira «Strałkovy trenažor», i ramont u pamiaškańniach, dzie źbirajucca navučać strałkoŭ. Siarod metaŭ i zadač zadačaŭ humanitarnaha prajekta — «papularyzacyja abjadnańniaŭ patryjatyčnaj nakiravanaści» i navat «prafiłaktyka asacyjalnych pavodzinaŭ i narkamanii».
Pastanovaj Ministerstva adukacyi ad 15.07.2021 hoda va ŭsich ustanovach adukacyi (uklučna ź jaślami-sadami, ale za vyklučeńniem pačatkovych škoł, viačernich škoł, dapamožnych škoł, śpiecyjalizavanych licejaŭ) uviedziena pasada kiraŭnika vajskova-patryjatyčnaha vychavańnia. Pavodle kvalifikacyjnych patrabavańniaŭ da «vajenruka», jon pavinny mieć vyšejšuju piedahahičnuju adukacyju z abaviazkovym dośviedam vajskovaj słužby abo vyšejšuju vajskovuju adukacyju. Dastatkovym budzie i «zasvajeńnie prahram padrychtoŭki małodšych kamandziraŭ i aficeraŭ zapasu na vajskovych kafiedrach hramadzianskich ustanoŭ vyšejšaj adukacyi».
Zaniatki ŭ SŠ №226. Fota: minsknews.by
Niedachopu ŭ takich kadrach niama: sioleta ŭviesnu načalnik upraŭleńnia hałoŭnaha ŭpraŭleńnia vychavaŭčaj raboty i moładzievaj palityki Viktar Doŭnar kazaŭ, što biełaruskija škoły ŭkamplektavanyja vykładčykami hetaha profilu na 93%.
«U 2022 hodzie ŭ škoły pryjšli 2000 kiraŭnikoŭ vajskova-patryjatyčnaha vychavańnia, mnohija ź jakich — «ludzi ŭ pahonach» bieź śpiecyjalnaj piedahahičnaj adukacyi i adpaviednych kampietencyj», — adznačajuć aŭtary daśledavańnia stanu biełaruskaj adukacyi paśla 2020 hoda, jakoje pravodziłasia ŭ ramkach prajektu «Vaśminoh». — «Militaryzacyja adukacyi viadzie da padmieny vychavaŭčaha składnika adukacyjnaha pracesu ahresiŭnaj militarysckaj padrychtoŭkaj navučencaŭ».
Čytajcie taksama:
Košt navučańnia ŭ VNU pavysiać užo z 1 śniežnia
