Ilustracyja taho, jak sintetyčny miełanin pracuje dla abarony skury: miełanin pryznačany dla ŭsmoktvańnia škodnych svabodnych radykałaŭ (pakazanyja zialonym koleram), jakija ŭtvarajucca ŭ vyniku ultrafijaletavaha vypramieńvańnia i inšych patencyjna niebiaśpiečnych uździejańniaŭ. Vyjava: Yu Chen/Northwestern University
Miełanin — heta karyčnievy abo čorny pihmient, jaki naturalna vypracoŭvajecca roznymi žyviołami, u tym liku ludźmi. Mienavita miełanin źjaŭlajecca hałoŭnym faktaram, jaki vyznačaje koler našaj skury, abo pryčynaj, ź jakoj niekatoryja ludzi zaharajuć lepš za inšych. Ale miełanin maje mnostva inšych funkcyj u žyviolnym śviecie: naprykład, heta asnoŭny inhredyjent čarniłaŭ, jakija vyrablajuć kalmary; taksama miełanin vykarystoŭvajecca niekatorymi mikrobami, kab paźbiehnuć uździejańnia imunnaj sistemy haspadara, u arhanizm jakoha hetym mikrobam paščaściła patrapić. Varyjant miełaninu, jaki vypracoŭvajecca kletkami našaha mozha, moža navat abaranić nas ad niejradehienieratyŭnych zachvorvańniaŭ, takich jak chvaroba Parkinsana.
Kamanda navukoŭcaŭ z Northwestern University daŭno zachaplajecca ŭniviersalnaściu miełaninu i vyvučaje, jak možna vykarystoŭvać jahonyja asablivyja jakaści dla biaśpieki našaj skury. Paśla dziesiaci hadoŭ pracy daśledčyki navučylisia imitavać i nadziejna stvarać ułasnuju viersiju miełaninu ŭ łabaratoryi.
Ich apošniaja praca była apublikavana ŭ čaćvier u Nature Journal npj Regenerative Medicine. U chodzie daśledavańnia jany vypraboŭvali miełanin jak na myšach, tak i na achviaravanych uzorach tkanak skury čałavieka, jakija padviarhalisia ŭździejańniu patencyjna škodnych rečyvaŭ (uzory skury padviarhalisia ŭździejańniu taksičnych chimikataŭ, u toj čas jak myšy padviarhalisia ŭździejańniu chimikataŭ i UF-vypramieńvańnia). U abodvuch scenarach miełanin pamianšaje ci navat całkam praduchilaje paškodžańnie vierchniaha i nižniaha płastoŭ skury. Mierkavana heta adbyvajecca ŭ asnoŭnym za košt «usmoktvańnia» miełaninam škodnych svabodnych radykałaŭ, jakija ŭtvarajucca ŭ skury ŭ vyniku hetych škodnych uździejańniaŭ. Takim čynam pamianšałasia zapaleńnie i ŭ cełym paskaraŭsia praces hajeńnia.
Tvareńnie kamandy vielmi nahadvaje naturalny miełanin — u toj stupieni, što jon, jak śćviardžajecca, taki ž bijaraskładalny i nietaksičny dla skury, jak i naturalny (da hetaha času va ŭsich ekśpierymientach jon, zdajecca, nie ŭsmoktvajecca ŭ arhanizm pry miascovym užyvańni, źnižajučy takim čynam patencyjnyja ryzyki biaśpieki). Heta moža dapamahčy adnavić paškodžańni skury ŭ vypadkach, kali patreba ŭ miełaninie nie moža być zabiaśpiečana naturalnym miełaninam u čałaviečym arhaniźmie. I bolš za toje: sintetyčnaja viersija była dapracavana, kab być navat bolš efiektyŭnaj u svajoj pracy, čym zvyčajna.
«Zamiest taho, kab dazvalać radykałam paškodžvać białki, nukleinavyja kisłoty i lipidy, miełanin ich pahłynaje. Heta naturalnaja funkcyja miełaninu. Ale my zrabili naš [pradukt] bolš hubčatym, tak by mović, kab aptymizavać hetuju ŭłaścivaść», — kaža kiraŭnik prajekta ŭ kamientary dla Gizmodo.
U ciapierašni čas praca kamandy finansujecca Nacyjanalnym instytutam achovy zdaroŭja i Ministerstvam abarony ZŠA. Srodak moža mieć vajennaje prymianieńnie: tak adzin z kirunkaŭ daśledavańniaŭ praviaraje, ci možna jaho vykarystoŭvać u jakaści achoŭnaha farbavalnika dla vopratki, jaki b pahłynaŭ niervova-paralityčny haz i inšyja taksiny z navakolnaha asiarodździa.
Ale navukoŭcy marać jašče dalej. Jany zasnavali kampaniju, pryznačanuju dla kančatkovaj kamiercyjalizacyi technałohii. Jany płanujuć raspracavać sintetyčny miełanin dla lačeńnia radyjacyjnych apiokaŭ i inšych paškodžańniaŭ skury. U svaim daśledavańni jany ŭžo pakazali, što ich srodak moža praduchilić źjaŭleńnie puchiroŭ i paskoryć praces hajeńnia ŭzoraŭ tkanak tolki što paškodžanaj skury čałavieka. Zaraz kamanda płanuje dalejšaje raźvićcio svajho «supiermiełaninu» jak u jakaści miedyčnaha srodku dla lačeńnia peŭnych paškodžańniaŭ skury, tak i ŭ jakaści patencyjnaha soncaachoŭnaha kremu i srodku suprać stareńnia skury.
Ale ž navat kali płany pojduć mienavita tak, jak čakajuć daśledčyki, mohuć prajści hady, pierš čym sintetyčny miełanin dasiahnie palic aptek. Na dadzieny momant pravodziacca daśledavańni na žyviołach, kab jašče bolš paćvierdzić biaśpieku novaha srodku.
Čytajcie taksama:
Jak pravilna myć tvar, kab skura skazała vam dziakuj — raskazvajem
