Rakieta R-360 «Niaptun» była pryniataja na ŭzbrajeńnie 3 hady tamu. Jaje pieršaje bajavoje prymianieńnie adbyłosia 13 krasavika 2022 hoda. Tady byŭ padbity rasijski krejsier «Maskva»
«Paśpiachovaje prymianieńnie našaj zbroi dalokaha dziejańnia: cel źniščanaja na adlehłaści 700 kiłamietraŭ», — zajaviŭ prezident Ukrainy Uładzimir Zialenski 31 žniŭnia. Ale pakul nieviadoma, pra što mienavita jon kazaŭ. Zastajucca tolki zdahadki, što heta za novaja ŭkrainskaja rakieta.
U toj ža dzień sakratar Rady nacyjanalnaj biaśpieki i abarony Alaksiej Daniłaŭ apublikavaŭ u svaich sacsietkach videa pusku rakiety. Takoje ž videa apublikavaŭ viadučy raspracoŭščyk rakietnaha ŭzbrajeńnia Ukrainy — kanstruktarskaje biuro «Łuč».
«Rakietnaja prahrama prezidenta Ukrainy ŭ dziejańni. Vyprabavańni paśpiachovyja, prymianieńnie efiektyŭnaje», — napisaŭ sakratar RNBA.
Surazmoŭca Bi-bi-si ŭ kiraŭnictvie «Ukrabaronprama» raspavioŭ vydańniu, što na videa Daniłava pakazana «dalnabojnaść 700 km», pra jakuju kaža Zialenski.
Heta ŭkrainskaja rakieta, jakaja ŭžo vykarystoŭvałasia ŭ bajavych umovach.
Raskazvać pra jaje bolš padrabiazna i navat nazyvać jaje imia krynica kateharyčna admoviłasia. Surazmoŭca nie abvierh, ale i nie paćvierdziŭ, što heta moža być madernizavanaja viersija «Niaptuna».
Viartańnie «Niaptuna»?
Zapusk rakiety R-360 «Niaptun» padčas vyprabavańniaŭ u 2020 hodzie. Fota: KB «Łuč»
U kancy žniŭnia zachodnija ŚMI, a taksama ŭkrainski vajskovy błohier, hałoŭny redaktar vydańnia «Cienzor.Niet» Juryj Butusaŭ paviedamili, što «novaj zbrojaj» źjaŭlajecca madyfikavanaja ŭkrainskaja rakieta «Niaptun».
Hety rakietny kompleks, raspracavany ŭ KB «Łuč» i pryniaty na ŭzbrajeńnie ŭsiaho try hady tamu, pryznačany dla źniščeńnia varožych karabloŭ u adkrytym mory.
Heta była adna z najbujniejšych raspracovak ukrainskaj abaronnaj pramysłovaści za apošnija hady, ale na momant pačatku poŭnamaštabnaj vajny takich rakiet było vyrablena ŭsiaho niekalki asobnikaŭ.
Ukrainskija ŭłady śćviardžajuć, što mienavita pusk dźviuch rakiet «Niaptun» 13 krasavika 2022 hoda źniščyŭ hałaŭny karabiel Čarnamorskaha fłotu RF krejsier «Maskva».
«Rakieta ŭkrainskaj vytvorčaści dapamahła navieści paradak va ŭkrainskich vodach Čornaha mora. Heta było pieršaje prymianieńnie «Niaptuna» ŭ bajavych umovach, i jano stała histaryčnym», — acharaktaryzavaŭ hetuju padzieju Zialenski.
Paśla hetaha Kijeŭ aficyjna atrymaŭ ad zachodnich sajuźnikaŭ bolš mahutnyja rakiety «Harpun», a ajčynnyja «Niaptuny» adyšli na druhi płan.
Butusaŭ, a taksama krynicy amierykanskaha śpiecyjalizavanaha vydańnia The War Zone śćviardžajuć, što ŭkrainskaja VPK apošni hod pracavała nad madyfikacyjaj rakiet R-360 «Niaptun» dla vykarystańnia nie tolki suprać karabloŭ u mory, ale i ale i suprać naziemnych celaŭ.
23 žniŭnia najnoŭšy rasijski zienitna-rakietny kompleks S-400 byŭ paśpiachova źniščany madyfikavanaj rakietaj R-360 u samym zachodnim punkcie akupavanaha Kryma — mysie Tarchankut.
Cel znachodziłasia prykładna ŭ 150-180 km ad ukrainskaha ŭźbiarežža.
Paźniej sakratar RNBA Daniłaŭ paćvierdziŭ, što rasijskaja sistema supraćpavietranaj abarony była źbita ŭkrainskaj rakietaj, ale admoviŭsia skazać jakoj mienavita.
«Heta naša novaja pradukcyja, jakaja zarekamiendavała siabie absalutna biezdakorna», — skazaŭ jon, dadaŭšy, što hetaja raspracoŭka ŭkrainskaha VPK była inicyjavanaja ŭ ramkach zaćvierdžanaj u 2020 hodzie rakietnaj prahramy.
Vykarystańnie supraćkarabielnych rakiet dla ŭdaraŭ pa naziemnych celach nie źjaŭlajecca ŭkrainskim nou-chau. Tak zvyšhukavyja supraćkarabielnyja rakiety Ch-22 i «Oniks» rasijskaja armija vykarystoŭvaje ź pieršych tydniaŭ vajny.
Ch-22 razburyŭ šmatpaviarchovik u Dniapry 14 studzienia hetaha hoda, kali zahinuli 46 čałaviek.
Što tyčycca «Niaptuna», to ab jaho vykarystańni pa naziemnych celach raniej nie było viadoma.
Bolš za toje, dla takoj jaho madyfikacyi spatrebicca istotna pierapracavać sistemu naviadzieńnia rakiety. Kali jaje zapas chodu sapraŭdy adpaviadaje zajaŭlenym 700 km, to heta taksama aznačaje istotnuju dapracoŭku ruchavika.
Procikarabielny «Niaptun» mieŭ zajaŭlenuju dalokaść stralby da 300 km.
Nad moram ci nad sušaj?
Analizujučy karotkaje 20-siekundnaje videa, apublikavanaje Daniłavym, šef-redaktar Defence Express Aleh Katkoŭ kaža, što na im amal ničoha nie vidać, za vyklučeńniem momantu adździaleńnia startavaha paskaralnika rakiety. Anałahičnym sposabam zapuskajecca i R-360 «Niaptun».
«Samaje prahmatyčnaje tłumačeńnie — heta sapraŭdy madyfikavanaja rakieta «Niaptun», tamu što pytańnie adaptacyi hetaj rakiety dla ŭdaraŭ pa bierahavych celach staviłasia z samaha pačatku jaje raspracoŭki», — rastłumačyŭ jon Bi-bi-si.
Naprykład, kaža ekśpiert, anałahičnuju funkcyju vykonvaje supraćkarabielnaja rakieta «Harpun» (viersija «Harpun błok 2»). Pry hetym jana maje aktyŭnuju radyjołakacyjnuju hałoŭku samanaviadzieńnia (HSN).
To-bok takaja rakieta moža samastojna znachodzić, skanavać i fiksavać celi pavodle zahadzia zahružanych danych.
Ale jość istotny niuans prymianieńnia supraćkarabielnych rakiet pa naziemnych celach. Jany mohuć paražać celi tolki pablizu bierahavoj linii, tak jak bolšuju častku šlachu rakieta lacić nad pavierchniaj mora.
Hetaja istotnaja akaličnaść śviedčyć pra toje, što «novaja ŭkrainskaja 700-kiłamietrovaja zbroja» faktyčna moža vykarystoŭvacca tolki pa abjektach na ŭźbiarežžy Čornaha mora i nie ŭjaŭlaje niebiaśpieki dla Maskvy (adlehłaść ad ukrainskaj miažy da stalicy RF składaje kala 420 km).
Dla taho, kab rakieta mahła pralacieć nad ziamloj, jana pavinna być abstalavana sistemaj akružeńnia miascovaści i padvyšanaj ustojlivaściu da srodkaŭ REB.
Naprykład, sistema DSMAC (Digital Scene Matching Area Correlator), ustalavanaja na sučasnych kryłatych rakietach, padčas palotu skanuje pavierchniu pad saboj i paraŭnoŭvaje jaje z etałonnym malunkam, pryviazanym da peŭnych kaardynataŭ.
Kadr ź videa, apublikavanaha Alaksiejem Daniłavym. Pavodle jaho słoŭ, na im — pusk novaj ukrainskaj rakiety dalokaha radyusu dziejańnia
Takim čynam, navat kali spadarožnikavaja suviaź z rakietaj źniknie abo budzie zahłušana praciŭnikam, jana zmoža praciahvać iści pa maršrucie da celi, analizujučy pavierchniu pad saboj i paraŭnoŭvajučy jaje ź nieabchodnym uzoram.
Ci jość va Ukrainy technałohija dla sučasnych rakiet?
Aleh Katkoŭ, jaki niekatory čas pracavaŭ va «Ukrabaronpramie», kaža, što tak.
Naprykład, za niekalki hadoŭ da poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia na vystavie ŭzbrajeńniaŭ u Kijevie byŭ pradstaŭleny pratatyp ukrainskaj kryłataj rakiety «Koršun-2», jakaja pavinna była vykarystoŭvać sistemu, anałahičnuju DSMAC.
Taki ž pryncyp raspracoŭščyki zakłali pry stvareńni ŭzoru balistyčnaj rakiety «Sapsan» (jon ža Hrom-2»). Ukrainskija ŭłady zajavili, što praca pa jaho stvareńni jašče praciahvajecca, choć RF užo niekalki razoŭ zajaŭlała ab «źbivańni» ŭkrainskich rakiet «Hrom-2» z pačatku vajny.
To-bok jość dva varyjanty, jakich mahła prytrymlivacca Ukraina ŭ raźvićci svajoj rakietnaj prahramy, ličyć Aleh Katkoŭ.
Pieršy sposab — prystasavać hałoŭku samanaviadzieńnia «Niaptun» dla parazy bierahavych celaŭ. Druhaja — raspracoŭka paŭnavartasnaj kryłataj rakiety ź sistemaj atačeńnia miascovaści dla naniasieńnia ŭdaraŭ uhłyb krainy.
«Adna viersija praściejšaja i tamu ličycca bolš realistyčnaj, druhaja składaniejšaja, choć jana taksama realistyčnaja, ale technałahična bolš składanaja».
Ź inšaha boku, kali adyści ad historyi z «Niaptunam», to tearetyčna zajaŭlenuju dalokaść źniščeńnia ŭ 700 km moža zabiaśpiečyć savieckaja zienitnaja rakieta S-200, jakaja była dapracavana dla źniščeńnia naziemnych celaŭ.
Uletku Ukraina ŭžo vykarystoŭvała hetyja rakiety dla ŭdaraŭ pa rasijskim Tahanrohu i vajennych abjektach u akupavanym Krymie.
Adnak hetaja rakieta vielmi sastareła i pavinna być istotna dapracavana, u pryvatnaści, jaje sistema naviadzieńnia, kab jana mahła dakładna źniščać cel za sotni kiłamietraŭ.
Kali Ukrainie ŭdałosia pierarabić «Niaptun» takim čynam, kab pavialičyłasia jaho dalokaść i źmianiłasia sistema naviadzieńnia, to heta faktyčna novaja rakieta, ličyć Katkoŭ.
«U takoj situacyi havorka moža i nie iści pra «Niaptun». Tamu što heta vidavočna bolš, čym prostaja adaptacyja abo madernizacyja. Faktyčna heta novy samastojny pradukt».
