Bulba ŭ mundzirach. Krynica: belstrava.art-school-four.by
Źjaviłasia ŭ kancy XVII stahodździa, raspaŭsiudziłasia ŭ XIX stahodździ
Bulba na biełaruskich ziemlach źjaviłasia jak ekzatyčnaja raślina na mahnackim stale ŭ kancy XVII stahodździa (80-ja hady). Vyroščvać ža bulbu ŭ Biełarusi pačali ad času karala polskaha i vialikaha kniazia litoŭskaha Aŭhusta III (1736—1763). Mienavita ŭ druhoj tracinie XVIII stahodździa bulba pačynaje vielmi chutka raspaŭsiudžvacca na biełaruskich ziemlach.
Biełaruskaje sialanstva (u kancy XVIII — pačatku XIX stahodździa) zamorskuju ahrakulturnuju navacyju śpiarša sustrakała z prachałodaj i navat varožaściu. Bulbu ŭ hety čas sialanie vyroščvali tolki pad prymusam svaich haspadaroŭ. Prosty biełaruski lud navat daŭ joj nazvu, jakaja śviedčyć pra niedavierlivaje staŭleńnie da bulby, — «praklaty ziemlany jabłyk».
Na hetym fonie cikavaj padajecca spravazdača mahiloŭskaha hubiernatara za 1847 hod ab stanie sielskaj haspadarki hubierni: «Bulba ŭ hubierni razvodzicca ŭ značnaj kolkaści, jakaja ŭ nieŭradžajnyja hady słužyć dapamohaj sielaninu dla prakormu svajoj siamji, a ŭładalniku padčas uradžajaŭ — dla vyrabu ź jaje vina, ale ŭ minułym 1847 hodzie pry samim zdabyvańni ź ziamli jana bolšaj častkaj padvierhłasia hnijeńniu…»
Z hetaha materyjału bačna, što bulba jašče nie zajmaje važnaha miesca ŭ charčavańni biełaruskich sialan Mahiloŭskaj hubierni ŭ siaredzinie XIX stahodździa i vykonvaje dapamožnyja funkcyi pry słabym uradžai asnoŭnych kultur. Pry hetym jašče nie było dobra raspracavanych sposabaŭ vyroščvańnia i zachoŭvańnia.
Miž inšym da siońnia isnuje mif, źviazany z bulbaj, što nibyta jaje zavioz na biełaruskija ziemli rasijski impieratar Piotr I. Nasamreč heta śćviardžeńnie — hrubaja pamyłka, bo bulba pryjšła ŭ Biełaruś z zachadu, najpierš z Prusii.
Tam pruski karol Frydrych Vialiki, žadajučy prakarmić svaich paddanych i najpierš vielizarnuju armiju, vyrašyŭ papularyzavać bulbu. Jon navat absadziŭ bulbaj karaleŭski pałac San-Susi kala Patsdama, i sialanie načami krali adtul kaštoŭnyja kłubni.
Frydrych II Vialiki (1712—1786) praviaraje, jak vyroščvajuć bulbu. Krynica: wiatrak.nl
Tolki ź siaredziny XIX stahodździa bulba pačynaje šyroka raspaŭsiudžvacca na biełaruskich paletkach, chacia ŭ sialanskim racyjonie bulbianyja stravy doŭha jašče nie mieli panoŭnaha stanu.
Chutkaje raspaŭsiudžańnie bulby na Biełarusi było źviazana z adnosna dobrymi ŭradžajami, jakija davała jana navat na małaŭradlivych hlebach, a taksama z pašyreńniem vinakureńnia, dzie bulba pastupova atrymlivała niemałavažnaje značeńnie. Naprykład, u 1860-ch hadach Hrodzienskaja hubiernia zajmała pieršaje miesca ŭ Rasijskaj Impieryi pa kolkaści pierapracavanaj na śpirt bulby, a ŭsie biełaruskija hubierni davali 25% ahulnaha zboru bulby ŭ impieryi.
Sialanie źbirajuć bulbu na ŭłasnym aharodzie. Krynica: russian7.ru
Źmiešanaja madel charčavańnia biełarusaŭ paśla raspaŭsiudžańnia bulby
U pieršaj pałovie XIX stahodździa bulba tolki pačynała aktyŭna ŭžyvacca, składalisia i farmiravalisia kulinarnyja sposaby i pryjomy jaje hatavańnia. Pry hetym stravy z bulby, jakija źjavilisia ŭ biełaruskaj narodnaj kulinaryi ŭ kancy XVIII stahodździa, mienš čym praz stahodździe stanoviacca tradycyjnymi.
Dla biełaruskaj sistemy charčavańnia da XIX stahodździa charakternaja była ziernievaja madel charčavańnia, a z druhoj pałovy XIX stahodździa da jaje dałučajecca i kłubnievaja (za košt aktyŭnaha ŭžyvańnia bulby). Ziernieva-kłubnievaj madeli charčavańnia adpaviadaje anałahičny typ charčavańnia, pry jakim asnoŭnaje spažyvańnie kruchmału adbyvajecca za košt vykarystańnia ziernievych i kłubnievych u vyhladzie piečanaha žytniaha chleba, kaš i raznastajnych straŭ z bulby. Takim čynam, zapazyčańnie bulby, jakaja pastupova zajmaje adno z hałoŭnych miescaŭ u charčovym racyjonie biełarusaŭ, pryviało da źmieny madeli charčavańnia, jakaja dahetul isnavała.
Recenzija Alhierda Bulby ŭ haziecie «Naša Niva» na zbornik Jakuba Kołasa «Pieśni-žalby»
Darečy, źmiešanaja madel charčavańnia prajaŭlajecca i ŭ psieŭdanimach biełaruskich dziejačaŭ: Jakuba Kołasa (sapraŭdnaje imia — Kanstancin Mickievič) i Alhierda Bulby (sapraŭdnaje imia — Vitaŭt Čyž). Hetyja tvorčyja imiony źjaŭlajucca faktyčna jaskravaj ilustracyjaj žyćcia biełaruskich sialan pačatku XX stahodździa i ich madeli charčavańnia. Miž inšym, mienavita Alhierd Bulba napisaŭ pieršuju recenziju na pieršy paetyčny zbornik Jakuba Kołasa «Pieśni-žalby» ŭ «Našaj Nivie», dzie skazana litaralna nastupnaje: «Pieśni-žalby» Kołasa ja b nazvaŭ žyvoj fatahrafijaj ź biełaruskaha žyćcia. I pojduć jany tudy, adkul vyjšli: pad biełaruskija strechi, u mazolistyja ruki».
Pieršy paetyčny zbornik «Pieśni-žalby» Jakuba Kołasa, 1910 hod
Dziasiatki bulbianych straŭ, jakich niama ŭ abradavych tradycyjach
Bulbu možna biez sumnievu ličyć druhim chlebam dla biełarusaŭ, choć tryvałyja pazicyi siarod inšych kultur jana zaniała tolki ŭ druhoj pałovie XIX stahodździa. Da kanca XIX stahodździa prykmietna pašyraŭsia i asartymient bulbianych straŭ. Bulba piečanaja, u mundzirach, varanaja, pražanaja, tušanaja, piure, babka, ci dranka, klocki, bliny i aładki, supy i poliŭki — heta daloka nie poŭny pieralik straŭ z bulby.
Admietna, što stravy z bulby nie znajšli prymianieńnia ŭ śviatočna-abradavaj kultury našaha naroda. Nie źviazanyja z hłybokimi tradycyjami, bulbianyja stravy nie adyhryvali istotnaj roli ŭ zvyčajach i abradach biełarusaŭ i ŭžyvalisia jak u posnyja, tak i ŭ skaromnyja dni, i ŭ budnyja dni, i na śviaty. Heta, vidać, tłumačycca adnosna poźnim ukaranieńniem bulbianych straŭ u sistemu charčavańnia biełaruskaha etnasu, kali asnoŭnyja elemienty narodnaj śviatočna-abradavaj kultury byli ŭžo sfarmiravanyja.
Bulbianoje piure, abo bulba toŭčanaja. Krynica: zviazda.by
Takim čynam, za adnosna karotki pramiežak času bulba zaniała tryvałaje miesca na stale biełarusa. Ź jaje pačali hatavać vializnuju kolkaść samych raznastajnych straŭ. Siońnia biełarusy viedajuć kala sotni straŭ z bulby. Ad zvyčajnaj, piečanaj, da bulby, faršyravanaj sušanymi hrybami i zapiečanaj u haračaj piečy. Ź jaje hatujuć šmat samastojnych straŭ, a taksama dadajuć u supy i miasnyja stravy. Bulbu ŭžyvali ŭ smažanym, piečanym, varanym i tušanym vyhladzie. Bulbu dabaŭlali ŭ chleb i jeli z harodninaj, miasam, małakom, śmiatanaj, syram.
U kłasifikacyi biełaruskaj narodnaj kulinaryi bulbianyja stravy zvyčajna adnosiać da aharodninnych, ale jany takija šmatlikija i raznastajnyja, što mahli b utvaryć asobnuju hrupu. Niezdarma dahetul u roznych rehijonach našaj krainy možna pačuć narodnuju prykazku, jakaja pakazvaje nadzvyčaj važnuju rolu bulby ŭ žyćci biełarusaŭ: «Bulba, bulbačka bulbies, ciabie lubić usiaki bies, ciabie varać i piakuć, i syruju vałakuć. Z bulby chleb, z bulby kaša, prapadzi ty, dola naša».
Dla bulbianych straŭ asabliva charakterna toje, što časta pry adnoj i toj ža technałohii pryhatavańnia ŭ roznych častkach Biełarusi adna i taja ž strava maje roznyja nazvy.
Značnaje pašyreńnie ŭ biełaruskaj narodnaj kulinaryi nabyli stravy sa zdrobnienaj bulbianoj masy. Tak jak praces zdrabnieńnia adbyvajecca roznymi sposabami, jość nastupnyja vidy apracoŭki: tarkavanaja, klinkovaja, toŭčanaja. Adpaviedna ŭ roznych dyjalektach biełaruskaj movy roznamu vidu pryhatavanaj bulby jość svaje aznačeńni. Naprykład, pa-roznamu pryhatavanaja bulba na Mahiloŭskim Pasožžy maje adpaviednyja nazvy: ciartucha, kryšany, całki, skrylki.
Biełaruskaja bulba sioletniaha ŭradžaju
Draniki — nazva ŭnikalnaja, ale strava ahulnajeŭrapiejskaja
Adnoj z samych papularnych bulbianych straŭ, jak i paŭsiudna na Biełarusi, byli draniki. Važna adznačyć, što ŭ roznych rehijonach Biełarusi draniki taksama pa-roznamu nazyvali. Naprykład, na Mahiloŭščynie čaściej bytavała najmieńnie «dračon, dračona, dračonik». Technika pryhatavańnia dranikaŭ univiersalnaja i nie adroźnivajecca składanaściu: bulbu abirali, zatym drali na tarcy, ubivali jajka, dadavali krychu muki, soli i paśla smažyli na alei ci tłuščy.
Cikava prasačyć hieniezis hetaj stravy. Draniki — ahulnajeŭrapiejskaja kulinarnaja tradycyja, bo hetaja strava raspaŭsiudžanaja jak u litoŭcaŭ, ukraincaŭ i ruskich, tak i ŭ niemcaŭ dy palakaŭ. Adroźnivajucca tolki nazvy, bo ciortaja na tarcy bulba pa-roznamu nazyvajecca i ŭ biełarusaŭ. Adnak samaja viadomaja nazva «dranik» vyklučna biełaruskaja, bo ŭ našych susiedziaŭ takoha najmieńnia stravy nie isnuje.
Va ŭkraincaŭ draniki nazyvajucca «dieruni» abo «tiertiuchi», u ruskich — «kartofielnyje oład́ji». U inšych susiednich narodaŭ spałučeńnie słoŭ i schiema pabudovy nazvy taja ž samaja, tolki hučać pa-roznamu: u palakaŭ — placki ziemniaczane ci placki kartoflane, u litoŭcaŭ — bulviniai blynai, u łatyšoŭ — kartupeļu pankūkas.
Varta adznačyć, što navat u narviežcaŭ draniki — adna z asnoŭnych straŭ. Pry hetym u biełaruskuju kuchniu aładki z bulby ź vialikaj dolaj imaviernaści pryjšli tolki ŭ XIX stahodździ z terytoryi Niamieččyny.
Draniki, abo dračony. Krynica: wikipedia.org
Jašče adna papularnaja strava z bulby — babka, albo dranka. Pa ŭsioj Biełarusi takaja bulbianaja strava papularnaja dahetul i sustrakajecca ŭ dźviuch zhadanych naminacyjach. Pryčym recept pryhatavańnia babki vielmi padobny, ledź nie ŭniviersalny na ŭsioj terytoryi Biełarusi: syruju ababranuju bulbu dziaruć na tarcy. Atrymanuju masu kładuć u čyhunok, zapraŭlajuć sałam, solać i staviać u pieč. Niekatoryja dabaŭlajuć tłušču, śmiatany, kryšać cybulu.
Babka, abo dranka. Krynica: vk.com/wall-58981760_127
Adznačym, što navat chleb u biełaruskich vioskach niaredka piakli z dabaŭleńniem bulby. Ź jaje i muki rabili raščynu, jakaja pavinna ŭkisnuć, kab paśla na takich draždžach śpiačy chleb.
Miž inšym, sposab pryhatavańnia raščyny z dapamohaj bulby apisany navat u znakamitaj «Litoŭskaj haspadyni» — knizie siaredziny XIX stahodździa, i prapisany recept pad nazvaj «Droždžy z bulby»:
«Biaruć dziesiać bulbin, abirajuć i varać. Źliŭšy vadu, adrazu pracirajuć ich praź sita, dadajuć paŭkvarty tonkaj pšaničnaj muki, dźvie łyžki dobrych piŭnych draždžej, staranna raźmiešvajuć i staviać u ciopłym miescy, dzie droždžy chutka pačnuć bradzić. Tady adnu pałovu ich raschodujuć dla vypiečki pisaroŭ z harca muki, a da druhoj dabaŭlajuć znoŭ piać bulbin i konaŭku muki, jak raniej. Kali heta masa zabrodzić u ciaple, pasudzinu abviazvajuć i vynosiać u ladoŭniu.
Dla dalejšaha ŭžyvańnia zaŭsiody biaruć pałovu draždžej, astatnija ž padpraŭlajuć i aśviažajuć, ab čym užo havaryłasia, i trymajuć na choładzie. Tak ich zachoŭvajuć uvieś čas, pakul nie zakisnuć, a tady znoŭ vyroščvajuć pry dapamozie piŭnych».
Zamiešanaje ciesta dla chleba na bulbianoj raščynie. Fota aŭtara
Kapiec — miesca zachavańnia bulby na chałodny pieryjad času
Vidavočna, što kłubnievuju kulturu, jakaja chutka nabyvała papularnaść siarod sialan, treba było niejkim čynam zachoŭvać.
Adnym z varyjantaŭ dla zachavańnia bulby, jak i inšaj aharodniny, byli śpiecyjalnyja jamy. Jamy dla zachoŭvańnia bulby zimoj rabili na ŭzvyššy. Krai jamy abpalvali sałomaj (dla źniščeńnia syraści), a ad myšej abmazvali hlinaj. Sypali bulbu, nakryvali sałomaj i prysypali ziamloj, ščylna ŭtramboŭvajučy pavierchniu. Časam nad jamaj stavili zrub sa strachoj.
Jak adznačajuć daśledčyki, jamy dla zachavańnia bulby byli bolš raspaŭsiudžanyja ŭ paŭnočnych i centralnych rajonach Biełarusi. Pryčym u XIX stahodździ jamy dla aharodniny byli nie hłybiej za dva łokci (łokać — kala 65 sm).
U jamach aharodninu kłali radami, tak i zachoŭvali kučami. Bulbu mahli zachoŭvać i nastupnym čynam: rabili niehłybokuju kruhłuju jamu z kałom pasiaredzinie, dno jakoj vyściłali sałomaj. Zatym sypali ŭ jamu bulbu ŭ vyhladzie nievialičkaha kurhana, jaki źvierchu nakryvali sałomaj, miakinaj ci niepatrebnym sienam. Na koł viešali raspaściorty snop sałomy kamlom uhoru («kryša») i zasypali razam z «kryšaj» ziamloj, ščylna prybivajučy rydloŭkaj. Hety sposab dazvalaŭ bulbie mieć dobruju vientylacyju, jakaja pieraškadžała jaje hnijeńniu.
Adnak čaściej paśla ŭborki bulbu padsušvali, a zatym ssypali na zahadzia padrychtavanaje miesca i nakryvali. Takija miescy dla zachavańnia bulby i nazyvajucca «kapcy», ci «skapcy». Z nastupleńniem chaładoŭ słoj ziamli pavialičvali.
Kab bulba ci karniapłody nie sapreli, u centry kapca stavili kały, abkručanyja sałomaj, što zabiaśpiečvała nieabchodnuju cyrkulacyju pavietra. Zasypałasia schovišča ziamloj na 15—20 sm, a paśla pieršych marazoŭ — da 35 sm. Vakoł kapca na hłybiniu 30—40 sm kapali kanaŭku dla advodu tałych viesnavych vod. Časam pad kapcom ci burtom dla zachoŭvańnia bulby mahli rabić niehłybokija jamy (hłybinia na štyk rydloŭki).
Pryčym, jak adznačajuć daśledčyki, kapcy najbolš pašyrany ŭ miascovaściach z vysokim uzroŭniem hruntavych vod, a mienavita ŭ paŭdniovych, centralnych i ŭschodnich rajonach Biełarusi.
Žančyny pierabirajuć bulbu na kapcy, vioska Macyloŭščyna Niaśvižskaha rajona. Fota: radzima.net
U davoli viadomaj knizie «Litoŭskaja haspadynia», jakaja źmiaščaje šmat kulinarnych receptaŭ taho času, jaje aŭtarka Hanna Ciundziavickaja tak apisvaje praces stvareńnia kapca dla bulby:
«Na suchim piasčanym uzvyššy adznačajuć kruh dyjamietram pryblizna ŭ šeść łokciaŭ i vykidvajuć ź jaho ziamlu hłybinioj na paŭłokcia. U samym centry jamy ŭmacoŭvajuć try vuzkija doški tak, kab u siaredzinie atrymałasia adtulina. Jana budzie słužyć prachodam dla pavietra, a taksama dla vyciahvańnia syraści. Bulbu vakoł došak nasypajuć u vyhladzie śpičastaha pahorka vyšynioj nie bolš za dva łokci i abkładvajuć spačatku sałomaj, a potym hlebaj, vyniataj ź jamy: jaje budzie dastatkova, kab całkam nakryć pahorak. Kali kapiec raźmieščany nie na ŭzvyššy i ad jaho niama ścioku vady, tady vakoł prakopvajuć ravok.
Kali hleba zamierźnie z vosieni, kapcy nakryvajuć sałamianym (ale nie tłustym) hnojem, što daść mahčymaść padtrymlivać u jamie roŭnuju tempieraturu. Inakš hleba rastanie ŭ čas adlihi i paškodzić bulbu».
Ludzi zaŭždy zmahalisia z myšami i pacukami, kab tyja nie škodzili pasievy i aharodninu, u tym liku tuju, jakaja zachoŭvałasia ŭ kapcy. U jamu ci kapiec mahli kłaści suchi paparatnik ci liście čornaha korania, jakija adpužvajuć hryzunoŭ.
Vidavočna, što tradycyja zachoŭvańnia bulby ŭ kapcach praciahvaje žyć siońnia i navat raźvivacca. Pry hetym źjaŭlajucca novyja mietady zmahańnia z myšami i pacukami, jakija škodziać aharodninie, što zachoŭvajecca ŭ kapcy. Da prykładu, siarod novych sposabaŭ takoha zmahańnia sa škadlivymi žyviołami, — paleńnie humy, jakaja adpužvaje ich.
Viadoma, što bulbu ŭ kapiec treba kłaści poźniaj vosieńniu, a voś dastavać patrebna bližej da siaredziny viasny. Kolkaść bulby, jakuju možna pakłaści na zimoŭku ŭ kapiec, zaležyć ad haspadara, hałoŭnaje, kab chapała prastory nasypu.
Cikava, što vykarystańnie kała ci pałki ŭ centry kapca dazvalaje jaho zrabić dastatkova simietryčnym. Pryčym paśla stvareńnia simietryčnaha nasypu z dapamohaj kałka abo zručnaj pałki, jana zatym vymajecca.
Darečy, vydatnym daśledčykam Ivanam Jaškinym było zafiksavana cikavaje najmieńnie «kapiečyšča», h. zn. miesca, dzie stajaŭ kapiec bulby, burakoŭ. Toje ž samaje kapiačyšča, kopčyšča, kopščyšča.
U kapcy zachoŭvali bulbu i inšyja karaniapłody ŭ kałhasach i saŭhasach pry adsutnaści schovišča. Važna adznačyć, što praktyka zachoŭvańnia bulby ŭ kapcach była davoli raspaŭsiudžanaja ŭ savieckich kałhasach na terytoryi Biełarusi. Pryčym u kałhasach kapcom mahli nazyvać siłasny (siłas — sakavity korm dla sielskahaspadarčych žyvioł) uzhorak, jaki časta znachodziŭsia niedaloka ad fiermy, dzie trymali kałhasnuju žyviołu.
Bulbašy — nie samanazva biełarusaŭ
Dziakujučy kłubnievaj kultury, biełarusy atrymali źniavažlivuju nazvu — «bulbašy», jakaja źjaŭlajecca etničnym stereatypam i psieŭdaetnonimam (etničnaj mianuškaj). Darečy, u anałahičnym kulinarnym klučy razhladajucca francuzy i italjancy, jakich źniavažliva nazyvajuć «lahušatniki» i «makarońniki».
Heta śviedčańnie taho, što etnas atrymlivaje mianušku ad susiednich narodaŭ za niejki śpiecyfičny elemient svajoj kultury. Pryčym najmieńnie «bulbašy» biełarusy atrymali ad ruskich, jakoje vykarystoŭvajecca dahetul jak sinonim nazvy naroda ŭ Rasijskaj Fiederacyi. Tamu časam vostra ŭsprymajecca niekatorymi biełarusami, asabliva ź viosak i miastečak, a taksama intelihiencyjaj.
U toj ža čas psieŭdaetnonim bolš pamiarkoŭna ŭsprymajecca i ŭžyvajecca ŭ adnosinach da siabie ŭrbanizavanymi biełarusami, chacia samanazvaju naroda mianuška «bulbaš» nie źjaŭlajecca.
Pachodžańnie mianuški «bulbaš» maje pad saboj roznyja viersii. Niekatoryja śćviardžajuć, što takoje najmieńnie biełaruskaha nasielnictva mahło źjavicca jašče za časami Rasijskaj Impieryi. Adnak vytłumačvać pachodžańnie mianuški biełarusaŭ ad najaŭnaści ŭ racyjonie straŭ z bulby za impierskimi časami biespadstaŭna. Etnahrafičnyja materyjały śviedčać, što stravy z bulby pačali šyroka raspaŭsiudžvacca na biełaruskich ziemlach tolki z druhoj pałovy XIX stahodździa, kali składvalisia i farmiravalisia kulinarnyja sposaby i pryjomy pryhatavańnia karaniapłoda.
Chleb «Bulbaš», jaki vypuskajecca na chlebazavodzie ŭ Słucku. Krynica: svaboda.org
Bolš abhruntavana vyhladaje pazicyja, zhodna ź jakoj bulbašami biełarusaŭ pačali zvać u savieckaj armii. Bulbu ŭ «vučebkach» savieckaj armii čyścili vychadcy z usiaho SSSR, ale našy chłopcy karaniapłod nazyvali pa-svojmu — «bulba». Za kankretnaje słova «bulba» biełarusy i zasłužyli klajmo «bulbaš». Ź ciaham času heta mianuška ŭkaraniłasia, raspaŭsiudziłasia i stała sinonimam najmieńnia naroda.
Naohuł słova bulbaš u značeńni «biełarus» pryjšło ad rasijan jak ruskaje słova, pryčym, vierahodna, z kryminalnaha žarhonu. Sufiks -aš charakterny dla rasijskich žarhanizmaŭ — jełdaš, lehaš («lehavyj, milicyjant»), ciełkaš («ciełkovyj, rubl»), taksama torhaš, ałkaš. Sufiks -aš u pryviedzienych prykładach pakazvaje na prastamoŭnaść. Admietna toje, što choć nazva pryjšła z ruskaj movy, adnak pry kanstrukcyi mianuški nie vykarystana ruskaje słova «kartoška», bo, naprykład, mianuška francuzaŭ «lahušatnik» stvorana nie z francuzskaha słova.
Sałdaty roznych nacyjanalnaściej u savieckim vojsku. Krynica: dzen.ru
Takim čynam, bulba stała svojeasablivym simvałam našaj nacyjanalnaj kultury, navat peŭnym etničnym markieram. Heta tłumačycca tym, što kłubnievaja kultura znajšła šyrokaje raspaŭsiudžańnie ŭ sistemie charčavańnia biełarusaŭ i, naturalna, u sielskaj haspadarcy. Mnostva raznastajnych straŭ, jakija hatujuć z bulby, nadajuć biełaruskaj tradycyjnaj kuchni nacyjanalnuju admietnaść i svojeasablivaść.
Čytajcie taksama:
Što ahulnaha pamiž dranikami i chešteham?
Kali ŭ Biełarusi źjaviłasia słova «draniki»? Vy ździviciesia, jak pozna
Zbory bulby ŭ Biełarusi za čas kiravańnia Łukašenki skaracilisia bolš jak u dva razy
