Fota: Vilejskaje vadaschovišča / VK
«Heta sapraŭdnaje palavańnie, kali ty ŭvieś čas musiš ruchacca i kiemić, kab pierachitryć rybu»
Biełarus Valeryj S. nazyvaje siabie rybałoŭnym žurnalistam — słova «błohier» jamu zusim nie padabajecca. Raniej jon pisaŭ dla časopisaŭ i haziet, jakija ŭžo daŭno nie vychodziać, a ciapier viadzie YouTube-kanał «Praktika łovli», na jakim 18,6 tysiačy padpisantaŭ.
U svaich videa Valeryj dzielicca nazapašanym dośviedam, vyjazdžaje na vadajomy, raskazvaje pra prynady, taktyku i roznuju techniku łoŭli. Asnoŭnaja tematyka vypuskaŭ: śpininhavaja łoŭla z adkrytaj vady i raznastajnaja rybałka ź lodu.
Rybałkaj Valeryj zajmajecca prykładna ź dzieviaci hadoŭ.
«Zachapiŭsia hetym zaniatkam kala vioski, dzie naradziŭsia tata, — tam, na nievialikaj kanavie, łaviŭ piečkuroŭ. Potym sa stryječnymi bratami vudzili na rečcy Pcič, nu a dalej užo było šmat samych roznych rek, azior, štučnych vadajomaŭ. Łaviŭ navat u marach: Biełym, Barancavym, Čornym».
Atrymlivajecca, što rybaču ŭžo kala 40 hadoŭ. Zaraz łaŭlu ŭ asnoŭnym śpininham na štučnuju prynadu — cikava pierachitryć rybu mienavita tak, a nie čymści viadomym. Što tyčycca pravił rybałki ŭ biełaruskich vadajomach, to nijaki dazvoł nie patrebny — rybałka biaspłatnaja, akramia tych vadajomaŭ, jakija arandujucca.
Pa słovach Valeryja, isnuje zabarona na łoŭlu asnoŭnych vidaŭ ryb, «kaštoŭnych drapiežnikaŭ»: ščupaka, sudaka i soma. Ale heta tolki ŭ pieryjad ich nierastu.
«Jość jašče ahulnaja zabarona padčas nierastu, zhodna ź jakoj nielha łavić rybu z łodki i z zachodam u vadu, a karystacca možna tolki adnym vudzilnam. Akramia taho, na niekatoryja vidy ŭstanoŭlenaja pramysłovaja miera — heta minimalnaja daŭžynia ryby, jakuju možna zabirać».
Dva hady tamu Valeryj pierajechaŭ u viosku. U dalokija vandroŭki ciapier nie jeździć, u asnoŭnym łović rybu ŭ navakolli: va Uździenskim, Kapylskim, Staŭbcoŭskim rajonach. Raz ci dva na hod Valeryj z žonkaj i hadavancami — sabakami i katami — vybirajucca pažyć u namiotach i «parybačyć va ŭlubionych miaścinach na Iŭjeŭščynie».
U 2023 hodzie biełarus jašče bolš palubiŭ małyja rečki i pravioŭ na ich amal usio leta.
«Čaściej za ŭsio palavaŭ na hałaŭnia. U vyniku hety siezon atrymaŭsia samym nasyčanym nie tolki na račnyja padarožžy, ale i na sustrečy ź vialikimi hałavačami, jak nazyvajuć hałaŭnioŭ u nas na vioscy. Nu a viasnoj dy vosieńniu tradycyjna skiroŭvaju ŭvahu na ščupakoŭ dy akunioŭ. U asnoŭnym łaŭlu drapiežnikaŭ — heta sapraŭdnaje palavańnie, kali ty ŭvieś čas musiš ruchacca i kiemić, kab pierachitryć rybu».
Valeryj kaža, što adsotkaŭ 90 złoŭlenaj ryby viartajecca dachaty — jon vypuskaje jaje paśla fota– i videazdymki tudy, dzie złaviŭ. Z usioj ryby, što biełarus łović razam z žonkaj, zabirajuć ščupaka, kali jon mocna paranieny kručkami prynad. «Astatniuju rybu zvyčajna škadujem, asabliva žonka — jana ŭvohule adpuskała b usio».
Cikavych historyj u Valeryja taksama chapaje.
«Naprykład, łaviŭ z bajdarki ŭ Paŭnočnym Ledavitym akijanie. Niejak u siaredzinie krasavika nas zaniesła śnieham na vostravie na adnym z karelskich azior. A jašče my z maim sabakam padčas spłavu i rybałki prachodzili parohi na hornaj rečcy. Šmat cikavaha było i ŭ rodnaj Biełarusi. Usie asnoŭnyja trafiei złoŭlenyja mienavita tut. Moža, tyja ryby i nie byli rekordnymi ŭ miežach krainy, ale ŭ pamierach tych nievialikich vadajomaŭ, adkul ja ich vyciahvaŭ, ich možna było ličyć admietnaj zdabyčaj.
Da prykładu, byŭ som na 11 kh u viaskovaj sažałcy, akuń bolš za paŭtara kiłahrama ŭ nievialikim vadaschoviščy z haradskim plažam, ci amal dvuchkiłahramovyja hałaŭni ŭ nievialičkaj račułcy.
A ŭvohule, možna skazać, što kožnaja rybałka, asabliva na maich ulubionych małych rečkach, — heta maleńkaja pryhoda sa svaimi trafiejami.
U Valeryja taksama jość niekalki «vučniaŭ», ź jakimi jon zajmajecca rybałoŭnaj navukaj. Tym, chto tolki pačynaje zajmacca rybałkaj, biełarus raić, u pieršuju čarhu, nie rabić asnoŭnaj metaj «chutčej złavić bolš ryby».
«Lepiej spačatku navučycca pravilna karystacca snaściu i prynadami, kab atrymlivać zadavalnieńnie i kab ničoha nie zaminała pracesu. Tady i ryba sama pryjdzie na kručok. Ale ž pavažajcie jaje jak sapiernika, staŭciesia da ŭłovu vietliva.
Jašče dapytliva ahladajcie kožnaje miesca, dzie rybačycie — vyvučajcie vadajom, jaho asablivaści, ujaŭlajcie, što i jak by vy rabili, kali b byli rybaj. Nu i ŭvohule bolš nazirajcie, analizujcie adpaviednaści pamiž roznymi źjavami i klovam ryby, tady i vynik budzie stanoŭčy. Usim pośpiechaŭ!»
«Rybałka — stan dušy i vielmi cikavaje chobi»
Biełarus Alaksandr Š. zajmajecca rybałkaj, «kolki siabie pamiataje, z rańniaha dziacinstva». Pačynaŭ z łoŭli karasia na vudu, faktyčna da siaredziny 1990-ch. Zatym pasprabavaŭ łavić na śpininh drapiežnuju rybu — i na hety momant heta asnoŭnaje zachapleńnie Alaksandra.
«Što tyčycca pravił rybałki ŭ biełaruskich vadajomach, to nijakich admysłovych dazvołaŭ i płaty za łoŭlu ŭ nas niama, luby čałaviek moža rybačyć na vadajomach biaspłatna. Vyklučeńniem źjaŭlajucca tak zvanyja «płatniki» — nievialikija arandavanyja aziory dla hadoŭli karpa albo stronhi».
Fota z asabistaha archiva Alaksandra
Apošnim časam Alaksandr zajmajecca rybałkaj na rekach svajho rodnaha Viciebska: ryby tam chapaje, navat u centry horada. Jon nie bačyć sensu jeździć za sotni kiłamietraŭ. Pa słovach Alaksandra, vialikaja častka jaho rybałak — heta pa sutnaści tak zvany «strytfišynh».
«Siezon hetaha hoda jašče nie skončany i, spadziajusia, praciahniecca minimum da listapada, pakul nie pačnucca pieršyja surjoznyja zamarazki».
Pačynajučy z kanca krasavika, było złoŭlena krychu mienš za sotniu roznych drapiežnych ryb, siarod jakich ščupaki, sudaki, samy, žerachi, akuni. Bolš za pałovu — ščupaki.
Fota z asabistaha archiva Alaksandra
Fota z asabistaha archiva Alaksandra
Alaksandr daŭno nie razhladaje rybałku jak «miasanarychtoŭku». Dla jaho heta «stan dušy i vielmi cikavaje chobi». Mienavita tamu 60-70% usioj złoŭlenaj ryby jon adpuskaje, a z astatniaj žonka lubić hatavać roznyja rybnyja stravy, jakimi častujuć svajakoŭ.
Pa słovach Alaksandra, kožnaja novaja rybałka cikavaja pa-svojmu — i «havorka tut nie tolki pra trafiei».
«Novyja ŭražańni, novyja siabry, novyja viedy. Prosta lublu pryrodu, šmat fatahrafuju i zdymaju na videa. Hadoŭ z vosiem tamu ŭdałosia trapić u prahramu teściravańnia TsuYoki, pastajanna atrymlivaju ad ich novyja voblery (prynady), źjaviŭsia novy intares — vykarystać tuju ci inšuju prynadu ŭ roznych umovach. Užo amal hod jak supracoŭničaju ź jašče adnoj rasijskaj kampanijaj — «Śledopyt». Tut užo nie tolki prynady, a faktyčna ŭsio nieabchodnaje dla rybałki, turyzmu, adpačynku na pryrodzie. Kali kazać pra trafiei, mabyć, heta som amal na 20 kiłahramaŭ, złoŭleny na Dźvinie.
Fota z asabistaha archiva Alaksandra
Tym, chto tolki pačynaje zajmacca rybałkaj, Alaksandr raić nie kidać svaju metu napaŭdarozie, navat kali niešta nie atrymlivajecca adrazu, «z časam i dośviedam usio budzie».
«Nu i druhaja parada — łoviać rybu na rybałcy, u pieršuju čarhu, vašy ruki i hałava. Atrymlivajcie viedy z dośviedam, dumajcie, nie bojciesia ekśpierymientavać».
Jak łavić rybu ŭ Biełarusi
29 lipienia 2022 hoda ŭ siłu ŭstupili novyja praviły rybałoŭstva ŭ Biełarusi. Ich padzialili na dźvie častki: u adnoj pieraličvajucca ŭmovy dla rybałoŭnych haspadarak, u inšaj — dla rybałovaŭ-amataraŭ. Akramia taho, hetyja praviły źniali niekatoryja zabarony i ŭstanavili novyja abmiežavańni:
- Dazvolena vyłoŭlivać u lubych abjomach niekatoryja čužarodnyja dla hetaha pryrodnaha asiarodździa vidy ryb, siarod jakich somik amierykanski, ratan-hałavieška, byčok-kruhlak, amurski čabačok i inšyja. Hetyja vidy ryb niehatyŭna ŭpłyvajuć na ekałahičnuju raŭnavahu.
- Padčas rybnaj łoŭli možna karystacca aśviatlalnymi pryładami.
- U nierastavy pieryjad možna vykarystoŭvać sačok, kab było zručniej padymać rybu.
- Možna prymianiać ekran-televizary, ale nie bolš za dźvie štuki i z pamierami samoj snaści da 1×1,5 m.
- Dazvolena pakidać vudy abo inšyja snaści biez nahladu, a taksama nie pakidać na ich svaje asabistyja danyja.
- Padčas nierastu rybnaja łoŭla dazvolena ź bieraha — na adnu vudu abo adzin śpininh. Dapuskajecca mieć z saboj zapasnyja vudy abo śpininhi, ale ich treba trymać u čachłach.
- Vadajomy, jakija znachodziacca pobač z pasiołkami, zabaroniena zdavać u arendu rybałoŭnym haspadarkam.
- Ciapier na płatnych vadajomach mohuć łavić rybu biaspłatna nie tolki žychary najbližejšych pasieliščaŭ i invalidy I i II hrup, a i dzieci da 16 hadoŭ, «vajskoŭcy-internacyjanalisty» i piensijaniery.
- Łavić rybu možna tolki tych vidaŭ, jakija nie ŭklučanyja ŭ Čyrvonuju knihu. Kali vyłavili takuju, to nieabchodna adrazu viarnuć jaje ŭ vadu.
- Zabaroniena vykarystoŭvać rybałoŭnyja sietki.
- U chałodnuju paru hoda zabaroniena łavić rybu ŭ miescach, dzie raźmiaščajucca zimavalnyja jamy. Hety pieryjad pačynajecca z 1 kastryčnika i praciahvajecca da 15 krasavika. Taksama tam jość abmiežavańni i zabarony rybnaj łoŭli padčas nierastu.
- Padvodnaja łoŭla i łoŭla ryby z sudnaŭ, jakija ruchajucca, dapuskajecca tolki ŭ śvietły pieryjad sutak i ŭ dazvolenych dla hetaha miescach.
- Rybałovam-amataram nielha vykarystoŭvać u jakaści prynady peŭnyja vidy ryb, na jakija ŭstanoŭlenyja abmiežavalnyja zabarony.
- U pieryjad nierastu dla vudy možna vykarystoŭvać roznyja prynady (naturalnyja ci štučnyja), a dla śpininha — tolki štučnyja.
- Zabaroniena łavić rybu na adlehłaści da 500 m da miemaryjalnych abo histaryčnych pomnikaŭ, spartyŭnych kompleksaŭ, mastoŭ, inšych zbudavańniaŭ.
Jak užo adznačałasia vyšej, u Biełarusi zabaroniena łavić peŭnyja vidy ryb padčas nierastu — u pieryjad razmnažeńnia ryb. Naprykład, ščupak nierastuje adnym ź pieršych, tamu ŭ 2023 hodzie ŭ Viciebskaj vobłaści (na poŭnačy krainy) jaho nielha było łavić z 9 sakavika pa 23 krasavika. U astatnich rehijonach Biełarusi zabarona doŭžyłasia z 1 sakavika pa 15 krasavika. Kali zdarajecca złavić ščupaka ŭ zabaronieny pieryjad, to jaho treba aściarožna źniać z kručka i adpuścić.
Da 31 sakavika nielha było łavić soma paŭsiudna, a zatym u Homielskaj i Bresckaj abłaściach — z 19 maja pa 20 červienia. Sudaka nielha było łavić pa ŭsioj Biełarusi z 15 krasavika pa 30 maja. Siha čudskaha — z 1 listapada pa 15 śniežnia, a mientuza zvyčajnaha — z 25 śniežnia pa 28 lutaha.
Isnuje taksama ŭsieahulnaja zabarona:
- Hrodzienskaja, Minskaja i Mahiloŭskaja vobłaści — z 1 krasavika pa 30 maja;
- Homielskaja i Bresckaja vobłaści — z 20 sakavika pa 18 maja;
- Viciebskaja vobłaść — z 10 krasavika pa 8 červienia.
U hety pieryjad možna łavić rybu na adzin kručok ź bieraha (heta značyć biez zachodu ŭ vadu) u śvietły pieryjad sutak. Pasłableńnie zrabili tolki dla śpininhistaŭ.
Pry parušeńni pravił i za niezakonnuju łoŭlu zabaronienych vidaŭ ryb praduhledžanyja štrafy i inšyja pakarańni — ažno da kryminalnaj adkaznaści.
Za łoŭlu ryby ŭ pieryjad nierastu abo vykarystańnie zabaronienych rybałoŭnych prynad možna atrymać štraf u pamiery 10-30 bazavych vieličyń, taksama nieabchodna budzie pakryć škodu za kožnuju vyłaŭlenuju rybu. Naprykład, za vuhra račnoha — 15 bazavych vieličyń, soma zvyčajnaha — 4, ščupaka zvyčajnaha — 4, karpa — 6. Kali naniesieny ŭron składzie sumu bolš za 100 bazavych vieličyń, to praduhledžvajecca kryminalnaja adkaznaść.
Pytańni, jakija ŭźnikajuć u rybałovaŭ
Što takoje «śvietły pieryjad sutak»?
Heta čas, jaki pačynajecca za hadzinu da śvitanku i zakančvajecca praz hadzinu paśla zachadu sonca. Da prykładu, kali ŭzychod sonca a 6:00, a zachad — a 19:00, śvietłym pieryjadam sutak budzie ličycca čas ad 5:00 i da 20:00.
Jakoj snaściu možna karystacca rybałovu ŭ pieryjad zabarony na rybnuju łoŭlu?
Śpininham, papłavočnaj vudaj, fidaram, donkaj, nachłystam. Hałoŭnaje, kab kručok na snaści byŭ tolki adzin. Kali kanstruktyŭna ŭ śpininhavaj prynadzie praduhledžanaja najaŭnaść dvuch patrojnych haplikoŭ, vykarystoŭvać jaje taksama dazvalajecca.
Jakaja kolkaść vud moža być u rybałova z saboj?
Lubaja. Zabarona nie rehłamientuje kolkaść zapasnych vudzilnaŭ, jakija znachodziacca na bierazie. Hałoŭnaje, kab jany lažali ŭ čachłach.
Ci možna łavić na niekalki vud ź siamjoj?
Kožny člen siamji maje prava łavić rybu na adnu vudu. Ale, kali dzieci śpiać u mašynie, a tata vystaviŭ batareju zakiduch i čakaje lašča, takuju rybałku možna traktavać jak parušeńnie pravił.
Ci možna karystacca sačkom u pieryjad zabarony na rybnuju łoŭlu?
Sačok — prystasavańnie, jakoje vykarystoŭvajecca, kab padymać rybu z vady. Prymianiać jaho možna.
Ci možna łavić rybu z mastkoŭ i pirsaŭ?
Možna, kali hetyja kanstrukcyi majuć niepasrednuju suviaź ź bieraham. Heta tyčycca i piasčanych kos, i roznych nasypaŭ. A z vyspaŭ, izalavanych učastkaŭ sušy i pirsaŭ biez mastkoŭ łavić rybu zabaroniena. Taksama jak i dabiracca da ich na łodcy sa składzienymi snaściami.
U jakich situacyjach možna zachodzić u vadu?
Tady, kali treba pieramiaścicca pa vadajomie albo adčapić kručok abo prynadu ad travy ci karčaki. Važna, kab u pieršym vypadku snaści byli składzienyja, a ŭ druhim — zastavalisia na bierazie. Inačaj inśpiektar, kali «zastukaje» rybałova za hetymi manipulacyjami, całkam moža paličyć ich rybałkaj z zachodam u vadu.
Čytajcie taksama:
Minčuk złaviŭ na Prypiaci soma daŭžynioj bolš za dva mietry. Ale jeści nie staŭ
Rybaki trapili pad tarnada na voziery ŭ Haradockim rajonie
Jak siońnia škodziać biełaruskaj pryrodzie staradaŭnija štučnyja kanały?
a patom atpuścim...
kak upiečatlenija?