U Jeŭropu błakitnavokija ludzi prybyli kala 42 tysiač hadoŭ tamu. Fota: Getty Images
Pieršapačatkova va ŭsich ludziej byli karyja vočy. Pa danych daśledavańnia hienietykaŭ Kapienhahienskaha ŭniviersiteta, hienietyčnaja mutacyja, jakaja zakranuła hien OCA2 u našych chramasomach, pryviała da stvareńnia «pieraklučalnika», jaki litaralna «vyklučyŭ» zdolnaść stvarać karyja vočy».
Hien OCA2 kaduje tak zvany białok P, jaki ŭdzielničaje ŭ vypracoŭcy miełaninu — pihmientu, jaki nadaje koler našym vałasam, vačam i skury. Adnak «pieraklučalnik», raźmieščany ŭ hienie HERC2 — susiednim z OCA2 — nie adklučaje hien całkam, a abmiažoŭvaje jaho dziejańnie źnižeńniem vypracoŭki miełaninu ŭ radužnaj abałoncy — efiektyŭna «razbaŭlajučy» karyja vočy da błakitnych.
Tamu ŭpłyŭ pieraklučalnika na OCA2 vielmi śpiecyfičny. Kali b hien OCA2 byŭ całkam razburany abo vyklučany, u ludziej nie było b miełaninu ŭ vałasach, vačach abo kolery skury — stan, viadomy jak albinizm.
U błakitnavokich ludziej — adzin supolny prodak
Navukoŭcy z Kapienhahienskaha ŭniviersiteta daśledavali mitachandryjalnuju DNK i paraŭnali koler vačej błakitnavokich ludziej u takich roznych krainach, jak Iardanija, Danija i Turcyja.
Jany źviarnuli ŭvahu na toj fakt, što źmienu koleru vačej ad karaha da zialonaha možna rastłumačyć kolkaściu miełaninu ŭ radužnaj abałoncy, ale ŭ błakitnavokich ludziej kolkaść miełaninu ŭ vačach varjirujecca tolki ŭ nievialikaj stupieni. Z hetaha navukoŭcy pryjšli da vysnovy, što ŭsie błakitnavokija źviazanyja z adnym i tym ža prodkam.
Jany ŭsie atrymali ŭ spadčynu adzin i toj ža «pieraklučalnik» u adnym i tym ža miescy svajoj DNK. Ludzi z karymi vačyma, naadvarot, majuć značnyja indyvidualnyja adroźnieńni ŭ vobłaści DNK, jakaja kantraluje vypracoŭku miełaninu.
Vučonyja Kapienhahienskaha ŭniviersiteta ŭ 2008 hodzie śćviardžali, što błakitnavokaja mutacyja ŭźnikła ŭ niealicie 10-6 tysiač hadoŭ tamu ŭ rajonie paŭnočna-zachodniaha vuhła Pryčarnamorja (prykładna ad sučasnych Adesy da rumynskaj Kanstancy), adkul ludzi raśsialalisia na poŭnač i zachad Jeŭropy. Častka ź ich paviarnuła nazad — u Levant i Paŭnočnuju Afryku, nievialikija papulacyi pajšli i na ŭschod.
Adnak, jak pakazała niadaŭniaje daśledavańnie DNK staražytnych ludziej, hetaja mutacyja ŭźnikła na Blizkim Uschodzie kala 50 tysiač hadoŭ tamu. U Jeŭropu błakitnavokija, ale ciemnaskuryja ludzi prybyli kala 42 tysiač hadoŭ tamu.
Jak pakazvali vyniki niadaŭniaha daśledavańnia biełaruskich hienietykaŭ, biełaruskaja papulacyja pa častacie polimarfizmaŭ hienaŭ HERC2 i OCA2 pakazvaje vysokaje padabienstva z palakami i pradstaŭnikami skandynaŭskich krain.
Pracent (statystyčnaja vybarka) jeŭrapiejskaha nasielnictva, jakoje vałodaje hienomami ŭ kambinacyi HERC2+OCA2, što vyznačaje mahčymuju spadčynnuju błakitnavokaść (pavodle danych daśledavańnia ŭniviersitetaŭ Šanchaja i Chuačžuna). Krynica: telehram-kanał @tolk_tolk
Hienietyka i koler vačej
Doŭhi čas ličyłasia, što hieny, jakija dajuć ciomnyja vočy, — daminantnyja, a śvietłyja — recesiŭnyja. Na padstavie hetaha była zroblena vysnova, što madyfikacyja HERC2, jakaja daje ludziam błakitnyja vočy, recesiŭnaja, što pryvodzić da skaračeńnia kolkaści błakitnavokich ludziej na našaj płaniecie.
Adnak navukoŭcy abviarhajuć śćviardžeńni ab tym, što błakitny koler vačej całkam źniknie. Jany ličać, što heta moža adbycca tolki pry ŭmovie niehatyŭnaha ŭpłyvu hetaj prykmiety na vyžyvańnie vidu. Da taho ž, jak pakazali apošnija daśledavańni, śćviardžeńnie ab tym, što błakitny koler vačej — heta prostaja recesiŭnaja prykmieta, nie adpaviadaje rečaisnaści.
Navukovyja pošuki dazvolili vyznačyć, što, akramia pary hienaŭ HERC2 / OCA2, na koler vačej upłyvajuć i inšyja hieny. Vyniki daśledavańniaŭ brytanskich navukoŭcaŭ-hienietykaŭ pryviali da vysnovy, što isnujuć učastki sama mieniej u šaści hienach, pa jakich možna pradkazać koler vačej. Paźniejšyja daśledavańni pavialičyli hetuju ličbu da 16.
Takija vyniki śviedčyć ab tym, što hienietyka i spadčynnaść koleru vačej u čałavieka vielmi składanyja. Ich kambinacyi ŭ baćkoŭ i dziaciej mohuć być vielmi raznastajnyja. Atrymańnie ŭ spadčynu błakitnych vačej nie padparadkoŭvajecca zakonam Miendela. Kab u dziciaci byli vočy takoha koleru, nieabchodna, kab mutacyja HERC2 była ŭ abaich baćkoŭ. Ale navat tady jano narodzicca błakitnavokim tolki ź imaviernaściu 75%.
Čytajcie jašče:
Navukoŭcy rekanstrujavali abličča dziaŭčyny, jakaja pamierła 1300 hadoŭ tamu
