Mihranty, jakija žadajuć nielehalna trapić u Jeŭropu praź Mižziemnaje mora. Fota: Yassine Gaidi/Anadolu Agency via Getty Images
Žurnalist, siabra amierykanskaha analityčnaha centru Atlantic Council Ben Džuda (Ben Judah) apublikavaŭ knihu «Heta Jeŭropa. Jak my žyviem ciapier» (This is Europe. The Way We Live Now), u jakoj na asnovie dvaccaci troch losaŭ žycharoŭ Jeŭropy raspaviadajecca ab pieraŭtvareńniach na kantyniencie.
Sam aŭtar z franka-brytanskaj siamji. Jon ros u Buchareście, Białhradzie i Łondanie, pravioŭ niekalki hadoŭ u Maskvie i ciapier žyvie pamiž Ńju-Jorkam i Łondanam. Francuzskaje vydańnie Le Monde uziało ŭ jaho intervju.
Imihranty i Jeŭropa
Aŭtar zaŭvažaje, što ład žyćcia ŭ Jeŭropie mianiajecca vielmi chutka i hłyboka, navat chutčej, čym u Złučanych Štatach, dzie jon zaraz žyvie. Pa-pieršaje, heta imihracyja, jakaja karennym čynam mianiaje strukturu paŭsiadzionnaha žyćcia. I nie tolki ŭ haradach, ale taksama i ŭ nievialikich pasieliščach dy vioskach.
Jeŭropa zaŭsiody viedała chvali imihracyi. Ale pracenty byli inšyja. Za dva pakaleńni Vialikabrytanija, Francyja i Hiermanija stali takimi ž raznastajnymi, jak Złučanyja Štaty. Siońnia ŭ Hiermanii 18% nasielnictva składajuć imihranty. Heta vielmi hłybokaja transfarmacyja.
«Jeŭropa mianiajecca demahrafična, kulturna, etnična. Admaŭlać hety fakt pad upłyvam imihracyi, starejučaha nasielnictva i ekanomiki tannaj pracoŭnaj siły aznačała b pakinuć dyskusiju ŭ rukach tearetykaŭ zmovy, jakija ŭjaŭlajuć, što zamiena karennych jeŭrapiejcaŭ budzie arhanizavana niejkaj cieniavoj elitaj — amal zaŭsiody jaŭrejami. Ja chacieŭ prapanavać procijadździe ad hetaj zmovy, pakazaŭšy realnaść hetaj transfarmacyi i čałaviečnaść tych, chto prychodzić», — kaža Ben Džuda.
Suśvietnaje pavucińnie i losy ludziej
Vialikaja ŭvaha ŭ knizie nadajecca tamu, jak novyja technałohii ŭpłyvajuć na luboŭnyja historyi, siabroŭstva, siamiejnyja adnosiny. Dva čałavieki z Turcyi i Aŭstryi, jakija pasiabravali padčas studenckaha abmienu pa prahramie Erasmus i zakachalisia, ale stracili adno adnaho z-pad uvahi, zmahli znajścisia dziakujučy Facebook i Skype.
Partuhalec ubačyŭ u internecie abjavu ab prodažy doma na vioscy i vyrašyŭ pačać novaje žyćcio ŭ nieznajomym miescy. Staryja šviedskija haspadary haścinicy šukajuć leki ad adzinoty na sajcie znajomstvaŭ.
«Utojenyja baki hramadstva ciapier pieramiaścilisia ŭ internet. Jeŭrapiejcy časta dumajuć pra schavany śviet jak pra miescy ŭ horadzie, naprykład, pra zavułak za čyhunačnym vakzałam abo pra rajon čyrvonych lichtaroŭ. Ale nasamreč hetyja miescy ŭ siecivie.
Ja raskazvaju historyju łatvijskaj dziaŭčyny, jakaja maje vialikuju patrebu ŭ hrošach na vučobu i vymušana raspranacca pierad kamieraj, kab zarabić.
Abo historyju siryjskaha biežanca, jaki maryć stać znakamitym i sprabuje zarabić na łajkach u śviecie porna. Siońnia hety tajemny śviet jość u kožnym našym telefonie», — adznačaje Ben Džuda.
Klimatyčnyja źmieny
Niekalki historyj raskazvajuć ab upłyvie źmianieńnia klimatu na žyćcio jeŭrapiejcaŭ. Znachodziačysia ŭ Burhundyi, aŭtar byŭ hłyboka ŭzrušany apaviadańniami vinahradaraŭ.
Siońnia zbor uradžaju ŭ hetym rehijonie adbyvajecca na miesiac raniej, čym kaliści. Pa słovach žurnalista, bujnyja vinaroby imknucca kupić ziemli ŭ Japonii, na poŭnačy Anhlii, u Rumynii, u Patahonii (Paŭdniovaja Amieryka), tamu što jany viedajuć, što isnuje vielmi vialikaja ryzyka taho, što Burhundyja praz dvaccać ci tryccać hadoŭ bolš nie zmoža vyrablać takoje ž vino.
U knizie jość apovied rasijskaha inžyniera, jaki buduje port pa pieravałcy zvadkavanaha pryrodnaha hazu ŭ Sabiecie (na paŭvostravie Jamał), pra toje, jak statki paŭnočnych aleniaŭ u Arktycy hinuć na jaho vačach z-za źmieny klimatu. Z adnaho boku, hety čałaviek vielmi hanarycca tym, što pabudavaŭ hetuju infrastrukturu va ŭmovach, jakija nahadvajuć HUŁAH, ale, z druhoha, razumieje, što jon moža mieć dačynieńnie da razbureńnia pryrodnaha asiarodździa.
Palityčnyja vysnovy
U intervju Ben Džuda źviartaje ŭvahu na vysnovy, jakija jon moža zrabić na asnovie ŭbačanych im pieraŭtvareńniaŭ.
Pieršy i klučavy momant zaklučajecca ŭ tym, što vialikaj pamyłkaj zjaŭlajecca pohlad jeŭrapiejskich i amierykanskich palityčnych elit na Jeŭropu jak na «muziej, u jakim ničoha nie adbyvajecca». Na dumku aŭtara,
«palityčnaja Jeŭropa musić być sumlennaj pierad svaimi hramadzianami, skazać, što my pieražyvajem hłybokija źmieny. Jana pavinna raspavieści inšuju historyju Jeŭropy, a nie tolki historyju XX stahodździa, jakaja pačynajecca z duchu Franca Fierdynanda, jaki łunaje nad Sarajevam, i zakančvajecca padzieńniem Bierlinskaj ściany».
Kali Jeŭropa minułaha — heta zamki, mienhiry, hała-rymskija chramy, to Jeŭropa sučasnaści — heta Jeŭrapiejski Sajuz, handlovyja pahadnieńni, adznačaje aŭtar i dadaje:
«Ale dla mianie Jeŭropa — heta pierš za ŭsio ahulnaść losaŭ, źviernutych u budučyniu. Usie ludzi ŭ majoj knizie, navat kali jany pryjechali z Afryki ci Siryi, ličać siabie jeŭrapiejcami, bo bačać tam svaju budučyniu. Važna, kab jeŭrapiejcy bolš dumali pra budučyniu i vybudoŭvali palityčnuju identyčnaść u hetym sensie».
Čytajcie jašče:
Siaredni kłas u Hiermanii pavoli skaračajecca
Voś jak pamianiałasia francuzskaje hramadstva. Toje samaje čakaje hramadstva biełaruskaje?
