Alaksandr Łukašenka (siadzić) i Uładzimir Pucin. Červień 2023 hoda. Fota Contributor / Getty Images
«Łukašenka pasprabuje vykarystać šaniec»
U efiry jutub-kanała «Obyčnoje utro» Ryhor Judzin adznačyŭ, što praz toje, što miežy pamiž Biełaruśsiu i Rasijaj ścirajucca, Łukašenka niekalki razoŭ davaŭ zrazumieć, što na hetaj bolš šyrokaj prastory ŭ jaho jość ułasnaja zacikaŭlenaść. Kali hetaja prastora stanie adzinaj, to jon taksama na joj hulec.
«Jon stavić usich pierad vybaram. Ci vy mianie pakidajecie ŭ majoj prastory, ci ja budu taksama hulać na vašaj prastory. Łukašenka vydatna vałodaje taktykaj zabiahańnia napierad. I jon na hetym niekalki razoŭ abyhryvaŭ Pucina. Jon bačyć, što prastora stanovicca adzinaj i što ŭ jaho źjaŭlajecca šaniec. Nakolki heta imavierna, składana skazać. Ale my majem spravu ź impieryjaj, što ciapier abvalvajecca», — adznačaje Judzin.
Režym Łukašenki — piersanalizavanaja chunta
Sacyjołah adznačaje, što režym Łukašenki ŭ palitałahičnym sensie — chunta, jakaja trymajecca na hvałcie. Pryčym heta varyjant piersanalizavanaj chunty. Na dumku Judzina, heta svojeasablivy varyjant manarchii. A stvorany novy orhan ułady — Usiebiełaruski narodny schod — jon paraŭnoŭvaje z Hienieralnymi štatami, jakija isnavali ŭ pieryjad sasłoŭnaj manarchii.
«Heta byŭ sasłoŭny orhan, ź jakim manarch moh raicca. Jon nie mieŭ nijakaj ułady. Moh padavać tolki pietycyi na imia manarcha, jaki sam u im zasiadaŭ. Łukašenka pabudavaŭ orhan, jaki vielmi da hetaha padobny. Svojeasablivy rehres u XVI—XVII stahodździ. Pry hetym ja sumniavajusia, što jon viedaje historyju. Heta było zroblena instynktyŭna:
«Nielha zusim usich razahnać. I ja budu adzin z śpiecsłužbami. Davajcie budzie takaja paciešnaja štukovina. Ja budu tudy prychodzić. Tam buduć pavažanyja ludzi siadzieć. Ja ich nie budu kryŭdzić. Jany buduć radyja, što ja jak byccam by da ich prysłuchoŭvajusia», — tłumačyć Judzin.
«Važny epizod salidarnaści, jaki pakazaŭ biełaruski narod jak subjekt, što zmahajecca suprać tyrana»
Vialikaj pieravahaju Biełarusi, na dumku Judzina, stała toje, što padziei 2020 hoda vielmi istotna paŭpłyvali na budučyniu krainy:
«Pakolki ŭ Biełarusi byŭ epizod narodnaha paŭstańnia, heta pakidaje za biełaruskim narodam prava abirać svaju ŭłasnuju budučyniu. I pradstaŭleńnie krainy, dzie tyraniać ułasny narod, pakidaje bolš pierśpiektyŭ dla budučyni. U tym liku i dla budučych lidaraŭ, jakija potym usio buduć mianiać».
Z punktu hledžańnia palityčnych režymaŭ, jak zaŭvažaje ekśpiert, pamiž Biełaruśsiu i Rasijaj isnuje roźnica. U Pucina vielmi mahutnaja demakratyčnaja lehitymnaść. Pucinu nieabchodna pieryjadyčna vyrablać niejkija ličby, jakija buduć śviedčyć pra jaho lehitymnaść.
Łukašenka, jak padajecca Judzinu, niekatory čas nazad pierastaŭ hetym zajmacca: «U Biełarusi ŭžo mała chto vieryć u tyja ličby, jakija jon sabie maluje. Tamu jon asabliva na ich i nie abapirajecca. Jon nie pravodzić apytańni hramadskaj dumki».
Za miežami hetych adroźnieńniaŭ, jak kaža Judzin, važny epizod salidarnaści, jaki pakazaŭ biełaruski narod jak subjekt, što zmahajecca suprać tyrana, heta spadčyna na hady napierad.
«Paśla padziej 2022 hoda zrazumieła, što heta byŭ vielmi važny krok, bo ŭ inšym vypadku ciapier situacyja ŭ Biełarusi była b prosta katastrafičnaju», — adznačaje sacyjołah.
Ryhor Judzin ličyć, što ŭ Biełarusi skłałasia piersanalizavanaja chunta. Skryn videa
Prapahanda ŭ Biełarusi
Padziei 2020 hoda, pa mierkavańni Judzina, pryviali da źmieny naratyvu prapahandy. Na jaho dumku, heta było patrabavańnie Pucina.
Judzin nahadaŭ, što padčas pratestaŭ z Rasii ŭ Biełaruś prybyŭ desant prapahandystaŭ. I z taho času adbylisia źmieny jak u samoj prapahandzie, tak i ŭ asobach, jakija jaje raspaŭsiudžvajuć. Sacyjołah adznačaje, što adbyłosia vyroŭnivańnie naratyvaŭ prapahandy ŭ Biełarusi i Rasii, a prapahandysty pačali havaryć na nieasavieckaj movie.
«Pucin vyrašyŭ, što brakuje niečaha impierskaha. Vielmi mała pra «dziady vajavali», «Zachad, jaki nam pahražaje». Ale ja baču, što ŭ Biełarusi heta vielmi ŭmierana ŭsprymajecca. Jość peŭnaja kolkaść ludziej, jakija adčuvajuć nastalhiju pa savieckim pieryjadzie, ale zdajecca, heta ŭžo ŭčarašni dzień. I va ŭmovach, kali heta nie pracuje, Łukašenku zastajecca pradavać tak zvanuju hobsaŭskuju kanstrukcyju.
Byŭ taki fiłosaf Tomas Hobs, jaki havaryŭ pra toje, što kali vy nie chočacie, kab usie z usimi vajavali, to pavinien być mocny lidar, jaki ŭsich budzie zamianiać. Zamiest taho, kab usie bajalisia adno adnaho, niachaj jany bajacca adnaho. Hobs — aŭtar knihi «Levijafan».
Ciapier Łukašenka pavialičvaje strach u hramadstvie i pradaje hetu ideju jak niejkuju harantyju biaśpieki: «Kali nie ja, to ŭ vas tut budzie poŭny kałaps», — adznačaje Judzin.
Ale treba razumieć, jak zaŭvažaje sacyjołah, što prapahanda ŭ takich situacyjach pracuje pa pryncypie tłumačeńnia ludziam, čamu im treba prymać toje, što jość.
«Jana nie ŭpeŭnivaje ich u tym, što heta dobry varyjant, a daje im niejkija instrumienty, kab ničoha nie rabić. U Rasii heta asnoŭny instrumient prapahandy. Jana ŭpeŭnivaje ludziej, čamu nie treba ničoha rabić», — tłumačyć analityk.
Kali havaryć pra situacyju ŭ Biełarusi, to, na dumku Judzina, biełaruskaja prapahanda častkova taksama pabudavanaja. «Adziny sposab niešta źmianić — heta siłavy. Kali ciapier siły niama, to my budziem vam tłumačyć, čamu isnaja siła dobra. Prapahanda tłumačyć, čamu treba prymać isnuju siłu. Jana niby supakojvaje ludziej, prymušaje źmirycca z realnaściu».
Ci mahčymy razvał Rasii
U Rasii sacyjołah nie bačyć asnovy dla abjadnańnia. Isnuje tolki impierskaja ideja. Ale jana nie maje źmiestu. «Toje, što siońnia niasie śvietu Pucin, nikoha nie pryvablivaje. Nichto nie choča ŭ hetym udzielničać», — adznačaje Judzin.
Ale, z druhoha boku, ekśpiert nie bačyć u Rasii nijakaha žadańnia razvalvacca. Naturalnym šlacham dla Rasii jon ličyć hłybokuju fiederalizacyju.
«U Rasii daŭno stamilisia ad samadurstva ludziej u Maskvie», — dzielicca svaimi nazirańniami Judzin.
Fašyzacyja rasijskaha hramadstva
Judzin zaŭvažaje, što šmat chto z ekśpiertaŭ zaŭvažyŭ prykmiety fašyzmu adrazu paśla pačatku ŭvarvańnia Rasii va Ukrainu. Pa šerahu paramietraŭ palityčny režym u Rasii vyhladaje jak fašyscki. I ŭ jaho jość prablemy z mabilizacyjaj.
«Z adnaho boku, Pucin sam baicca fašyzavać hramadstva, bo heta aznačaje ŭklučeńnie jaho ŭ subjektnaść ułady. Ludzi atrymlivajuć mahčymaść inicyjatyvy. Hetaha Pucin zaŭsiody bajaŭsia. U jaho, chutčej, nie armiejskaje, a palicejskaje myśleńnie. A z druhoha boku, stolki času mabilizoŭvali ludziej, što jany pryvykli da taho, što ad hetaha ŭsiaho treba trymacca jak dalej. Tamu ŭ Rasii prysutničaje pasiŭny supraciŭ».
Sacyjołah pryznaje, što častka nasielnictva Rasii fašyzavałasia. Ale heta, na jaho dumku, adbyłosia praz adčaj. Heta vynik biesčałaviečnaj sacyjalnaj palityki, jakuju pravodziŭ Pucin.
«Hałoŭnaja niebiaśpieka fašyzacyi ŭ tym, što pry joj zjaŭlajecca žadańnie źbicca ŭ zhraju i dać kamu-niebudź pa mordzie, pakul jon tabie nie daŭ. Ale pakul hradus hetaha žadańnia ŭ Rasii i tym bolš u Biełarusi nie vielmi vysoki.
Ale kali hety zapyt zjavicca, to Łukašenka jakraz toj samy apartunist, jaki moža na hetym pasprabavać zhulać. Jak tolki jon bačyć novuju prastoru dla hulni, to nieadkładna ŭ jaje zaskokvaje i pačynaje hulać pa svaich praviłach. Nakolki heta realna, składana rabić vysnovu. Ale ŭ tym, što ŭ jaho ŭ hałavie byvajuć takija dumki, ja nie sumniavajusia», — adznačyŭ u kancy razmovy Judzin.
Čytajcie jašče:
«Rasija nidzie nie zakančvajecca». Ryhor Judzin patłumačyŭ, što vynikaje z hetaj formuły Pucina
