Cukrovy dyjabiet — hrupa endakrynnych zachvorvańniaŭ, jakija raźvivajucca z pryčyny absalutnaj ci adnosnaj niedastatkovaści harmonu insulinu, u vyniku čaho raźvivajecca hipierhlikiemija — ustojlivaje pavieličeńnie ŭtrymańnia hlukozy ŭ kryvi.
Siarod hetaj hrupy zachvorvańniaŭ vydzialajecca dyjabiet dvuch typaŭ. Na cukrovy dyjabiet pieršaha typu chvarejuć ad 5% da 10% usich dyjabietykaŭ. Hety typ ličycca aŭtaimunnym zachvorvańniem i čaściej za ŭsio sustrakajecca ŭ dziaciej i maładych ludziej. Dyjabiet druhoha typu ŭźnikaje paźniej, čaściej za ŭsio na fonie praźmiernaj vahi.
U Biełarusi ŭ 2021 hodzie na dyspansiernym uliku znachodzilisia amal 357 tysiač čałaviek, jakija pakutujuć na cukrovy dyjabiet. Ź ich bolš za 18 tysiač (5%) mieli dyjabiet 1 typu. Zachvorvańnie ŭ našaj krainie štohod pavialičvajecca na 8-10%. Pry hetym, jak adznačajuć śpiecyjalisty, na płaniecie da 65 pracentaŭ pacyjentaŭ z dyjabietam składajuć žančyny.
U daśledavańni, jakoje praviali navukoŭcy ź Sidniejskaha ŭniviersiteta i apublikavali ŭ Brytanskim časopisie spartyŭnaj miedycyny, vyvučałasia suviaź pamiž fizičnaj aktyŭnaściu i cukrovym dyjabietam 2 typu z vykarystańniem danych 59 325 darosłych z Brytanskaha «bijabanka» — bujnamaštabnaj bijamiedycynskaj bazy danych, jakaja źmiaščaje padrabiaznuju hienietyčnuju i miedycynskuju infarmacyju ad paŭmiljona ŭdzielnikaŭ ź Vialikabrytanii. Vyniki daśledavańnia pierakazvaje francuzskaje vydańnie Le Monde.
Udzielnikaŭ, u jakich na momant pačatku daśledavańnia nie było dyjabietu, sardečna-sasudzistych zachvorvańniaŭ abo raku dy siaredni ŭzrost jakich składaŭ 61 hod, zabiaśpiečyli aksieleromietrami na zapiaściach dla acenki ich fizičnaj aktyŭnaści. Jany znachodzilisia pad nazirańniem na praciahu siami hadoŭ.
Daśledavańnie pakazvaje, što štodzionnaja fizičnaja aktyŭnaść — ad siaredniaj da intensiŭnaj — ahulnaj praciahłaściu 68 chvilin źnižaje ryzyku raźvićcia dyjabietu 2 typu na 74%. Takija źviestki atrymali navukoŭcy, kali paraŭnali ŭdzielnikaŭ, jakija zajmalisia sportam, z udzielnikami, u jakich fizičnaja aktyŭnaść była nižejšaja za 5 chvilin u dzień.
Pry hetym praciahłaść fizičnaj aktyŭnaści značna ŭpłyvaje na ryzyku zachvorvańnia. U tych, chto praktykavaŭ jaje zvyš 68 chvilin u dzień, jana była ŭ 2,4 razu nižejšaj, čym u tych, u kaho fizičnaja aktyŭnaść składała ad 5 da 25 chvilin.
Naviznoj daśledavańnia stała toje, što navukoŭcy adznačyli stanoŭčy ŭpłyŭ fizičnaj aktyŭnaści na raźvićcio chvaroby navat u ludziej z mocnaj hienietyčnaj schilnaściu.
«Mocny bok hetaha daśledavańnia zaklučajecca ŭ tym, što fizičnaja aktyŭnaść vymiarałasia z dapamohaj aksieleromietra, a nie z dapamohaj ankiety, jakaja bolš subjektyŭnaja»,
— adznačaje ŭdzielnica daśledavańnia doktarka Šarlin Kikle (Charline Quiclet) (Univiersitet Eŭry, Paryž).
Jak adznačyła ŭ intervju Le Monde zahadčyca adździaleńnia spartyŭnaj miedycyny i funkcyjanalnych daśledavańniaŭ univiersiteckaj balnicy Klermon-Fieran prafiesarka Marcin Dziukło (Martine Duclos),
«heta daśledavańnie paćviardžaje vyniki, i ich danyja vielmi nadziejnyja. Čym bolš my ruchajemsia, tym bolšy efiekt».
Pavodle jaje słoŭ, stanoŭčy ŭpłyŭ fizičnaj aktyŭnaści na dyjabiet viadomy jak u prafiłaktycy, tak i ŭ lačeńni. Rehularnaja fizičnaja aktyŭnaść źnižaje zachvorvańnie na dyjabiet 2 typu na 30-50%.
Tamu, jak zajaŭlajuć daśledčyki, umieranuju ci intensiŭnuju fizičnuju aktyŭnaść varta prasoŭvać u jakaści pryjarytetnaj stratehii prafiłaktyki dyjabietu 2 typu.
Čytajcie jašče:
Prosty test padkaža, ci moža ŭ vas być dyjabiet. Patrebnaja tolki šklanka vady
