Daśledčycy ŭdałosia adšukać u archivie mietryčny zapis pra šlub pradzieda pieśniara, dvaranina Ramualda Bartkieviča, junaka 23 hadoŭ, z dvarankaj Antaninaj Dabužynskaj, dziaŭčynaj 22 hadoŭ, jaki adbyŭsia 9 krasavika 1874 hoda pa starym styli ŭ paniaviežskim kaściole. Z Paniavieža (ciapier horad Paniaviežys u centralnaj častcy Litvy) pachodzili aboje maładyja.
U hetym šlubie naradziłasia piaciora dziaciej: Ryčard (1881), Maryja (1883), Ivan (1886), Fielicyja (1892), Jadviha (1896). Mienavita ad šlubu starejšaha syna Ryčarda z Hannaj z Majkoŭskich narodzicca ŭ 1925 hodzie Leanid — baćka budučaha pieśniara.
Siamiora dziaciej Ryčarda Bartkieviča nad trunoj svajoj maci Hanny, 1934. Fota: fejsbuk-supołka «Zapisy biełarusavieda»
Ryčarda Ramualdaviča, jaki žyŭ u Miensku pa adrasie vulica Staražoŭskaja, dom № 43, stalinskija karniki aryštujuć u pačatku 1933 hoda i za antysavieckuju ahitacyju prysudziać jamu piać hadoŭ papraŭča-pracoŭnych łahieraŭ. Žonka Ryčarda Ramualdaviča pamre ŭ nastupnym 1934 hodzie. Sirotami zastaniecca siamiora dziaciej.
«Žančyna ŭ čornym» — Maryja Ramualdaŭna Kračeŭskaja z Bartkievičaŭ. Fota: fejsbuk-supołka «Zapisy biełarusavieda»
Da hetaj znachodki daśledčycy krajaznaviec Siarhiej Knyrevič, jaki žyvie ŭ Prazie, apublikavaŭ fota Maryi Ramualdaŭny Bartkievič, za jaki jana i «začapiłasia» ŭ svaich pošukach. Jak vyśvietliłasia, Maryja ŭ ankiecie, znojdzienaj Knyrevičam, paznačyła toj ža minski adras, što fihuruje ŭ kartcy represavanaha Ryčarda. Heta ŭžo nie mahło być supadzieńniem. I mienavita praz Maryju, siastru svajho dzieda Ryčarda, salist «Pieśniaroŭ» paviazany svajactvam ź dziejačam Biełaruskaj Narodnaj Respubliki.
Piotra Kračeŭski, staršynia Rady BNR i stryječny dzied pieśniara Leanida Bartkieviča. Fota: Wikimedia Commons
Reč u tym, što Maryja ŭziała šlub ź Piotram Kračeŭskim. Cikava, što jana była kataličkaj, a muž pachodziŭ z dynastyi pravasłaŭnych śviataroŭ.
Kračeŭski stajaŭ la samych vytokaŭ biełaruskaj dziaržaŭnaści i byŭ udzielnikam losavyznačalnaha Usiebiełaruskaha źjezda ŭ 1917 hodzie. Paśla razhonu źjezda jon uvajšoŭ u Vykanaŭčy kamitet Rady Usiebiełaruskaha źjezda, jaki paźniej byŭ pierajmienavany ŭ Radu BNR. U vykanaŭčym orhanie novaj biełaruskaj dziaržavy, Narodnym sakrataryjacie Biełarusi, Kračeŭski zajmaŭ pasadu narodnaha sakratara (ministra) finansaŭ.
Staršynia Rady BNR Piotra Kračeŭski sa svajoj žonkaj Maryjaj i dziaržaŭnym sakratarom urada BNR Uładzimiram Prakulevičam na sustrečy biełaruskaha nacyjanalnaha aktyvu ŭ Prazie da 40-ch uhodkaŭ śmierci V. Dunina-Marcinkieviča, 30 śniežnia 1924 h. Fota: Wikimedia Commons
Z kanca 1919 hoda Piotra Kračeŭski byŭ staršynioj Rady BNR. Z 1920 hoda — u emihracyi ŭ Prazie, dzie razam sa staršynioj apynułasia ŭ vyhnańni i znachodzicca dahetul Rada BNR. Tut jon sklikaŭ Usiebiełaruskuju kanfierencyju, jakaja asudziła haniebny dla biełarusaŭ Ryžski mirny dahavor i paćvierdziła ideały niezaležnaści Biełarusi. Kračeŭski damohsia ad urada Čechasłavakii stypiendyj dla biełaruskich studentaŭ, jakimi skarystalisia mnohija zachodniebiełaruskija dziejačy.
U 1928 hodzie Piotra Kračeŭski pamior i byŭ pachavany na pražskich Olšanskich mohiłkach. Viadoma, što ŭdava źbirała srodki na nadmahilny pomnik mužu, ale zastajecca zahadkaj, kali jana sama pamierła i dzie pachavanaja.
U 1920-ja hady źjeduć z krainy i małodšyja siostry Ryčarda — Fielicyja i Jadviha. Ich dalejšy los taksama nieviadomy.
Hienieałahičnaje dreva Bartkievičaŭ. Fota: fejsbuk-supołka «Zapisy biełarusavieda»
Syn ža Ryčarda, Leanid, projdzie Druhuju suśvietnuju vajnu i ad atrymanych na froncie ranieńniaŭ zaŭčasna pamre za dva miesiacy da naradžeńnia syna. Vidać, praź ciažkuju dla maci stratu chłopčyk naradziŭsia raniej za termin — 25 maja 1949 hoda. Daktary byli ŭpeŭnienyja, što jon nie praciahnie doŭha, ale maci zdoleła jaho vychadzić. Chłopčyka nazvali ŭ honar pamierłaha baćki Leanidam. Pastaleŭšy, jon kinie architekturu, jakoj vučyŭsia, i ŭ 1969 stanie salistam zvyšpapularnych «Pieśniaroŭ».
Leanid Bartkievič, Uładzimir Mulavin i Ihar Łučanok, 1970. Fota: kniha «Pieśniary» i Olha»
Leanid Leanidavič taksama pakinie i prykmietny hienieałahičny śled: u kožnym z troch šlubaŭ u jaho narodzicca pa synie, jašče adzin — ad pazašlubnaj suviazi z fanatkaj. Darečy, svajho druhoha syna ad biełaruskaj himnastki Volhi Korbut jon nazavie Ryčardam u honar svajho represavanaha dzieda.
Leanid Bartkievič pamior u 2021 hodzie. Ën, jaki doŭhija hady pražyŭ u asiarodździ biełaruskaj dyjaspary ŭ ZŠA i šmat śpiavaŭ u biełaruskich asiarodkach, nie moh i padumać, što Rada BNR, jakaja znachodzicca ŭ vyhnańni z časoŭ staršynstva jahonaha dzieda, budzie pryznanaja karnymi orhanami režymu Łukašenki «ekstremisckim farmiravańniem».
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Čytajcie taksama:
«Jon nie moh biez muzyki». U Minsku raźvitvajucca ź Leanidam Bartkievičam FOTY
BNR: chto ŭvachodziŭ u pieršy biełaruski kabmin
Stary chit «Pieśniaroŭ» uvajšoŭ u saŭndtrek da kampjutarnaj hulni
