U apublikavanym aŭtarefieracie pracy asabliva cikavaj budzie prykładnaja častka, jakaja adkazvaje na pytańnie: ci asacyjuje biełaruskaje hramadstva siabie z kanceptam «ruskaha śvietu» — tym, jakim jon isnuje siońnia?
Śviatłana Alejnikava aceńvała heta pa troch asnoŭnych paramietrach:
1) asablivaści biełaruskaha mientalitetu, upłyŭ na ich farmavańnie roznych etapaŭ histaryčnaha raźvićcia;
2) źniešniepalityčnyja aryjentacyi i pryjarytety ŭ intehracyjnych pracesach;
3) usprymańnie hramadstvam idej «ruskaha śvietu» jak praduktu nacyjanalnaha palityčnaha markietynhu.
Analiz vynikaŭ dazvoliŭ vyjavić šerah asablivaściaŭ usprymańnia «ruskaha śvietu» biełarusami.
Pa-pieršaje, dla biełarusaŭ vysokuju značnaść majuć saviecki pieryjad historyi i pieryjad niezaležnaści ŭ paraŭnańni ź inšymi, bolš rańnimi etapami histaryčnaha raźvićcia biełaruskaj dziaržaŭnaści.
Pa-druhoje, uśviedamleńnie, z adnaho boku, kansalidujučaj roli ahulnych tradycyj i kaštoŭnaściaŭ słavianskich narodaŭ, ale z druhoha, — nieabchodnaści samastojnaści šlachu raźvićcia.
Pa-treciaje, u roŭnaj stupieni pazityŭnaje ŭsprymańnie jak indyvidualistyčnych, tak i kalektyvisckich kaštoŭnaściej, jakija tradycyjna supraćpastaŭlajucca adno adnamu ŭ ramkach kulturna-cyvilizacyjnaha i relihijnaha padychodaŭ da «ruskaha śvietu».
«Asnoŭnymi ŭmovami palityčnaha raźvićcia Respubliki Biełaruś respandenty nazvali demakratyju i vybarnaść orhanaŭ dziaržaŭnaj ułady. Kancepcyja pravoŭ čałavieka ŭsprymajecca i jak instrumient abarony intaresaŭ hramadzianina, i jak univiersalnaja kaštoŭnaść, usiarednieny standart pavodzin, nieabchodny dla bieskanfliktnaha ŭzajemadziejańnia ŭ polikulturnym śviecie. Staŭleńnie da dziaržavy pazbaŭlenaje charakternych dla «ruskaj idei» i ideałohii «ruskaha śvietu» sakralnych padstaŭ i źviazanaje u pieršuju čarhu z mahčymaściu realizacyi joj sacyjalnych funkcyj», — robić zaklučeńnie Śviatłana Alejnikava.
Takim čynam, atrymlivajecca, što biełarusy nie razumiejuć ruskaha miesijanstva, nie žadajuć kanfliktavać z zachodniaj cyvilizacyjaj, nie bačać u dziaržavie niečaha vialikaha i boskaha, a chočuć, kab u joj było prosta dobra žyć. Heta nijak nie ŭpisvajecca ŭ kancept ruskaha śvietu.
Pavodle daśledavańnia Śviatłany Alejnikavaj, «ciapier u ekśpiertaŭ i hramadstva ŭ cełym niama vyrazna sfarmavanaha ŭjaŭleńnia jak pra samu ideju «ruskaha śvietu», tak i pra mahčymyja pierśpiektyvy jaje realizacyi.
Da značnych padstaŭ možna adnieści ruskuju movu, supolnuju kulturu i tradycyi. Razychodžańni ŭ acenkach troch inšych padstaŭ «ruskaha śvietu» (pravasłaŭnaja viera, supolnyja ŭjaŭleńni ab histaryčnym minułym i adzinaja sistema kaštoŭnaściaŭ) śviedčać pra toje, što hetyja ŭjaŭleńni pakul abo naohuł nie sfarmavanyja, abo słaba strukturavanyja, heta značyć, nie źjaŭlajucca značnymi ŭ kaštoŭnasna-matyvacyjnaj sistemie toj ci inšaj hrupy».
Darečy, «ruskaja ideja», pra jakuju ciapier tak šmat kažuć prychilniki «ruskaha śvietu», pieršapačatkova składałasia va ŭdaskanaleńni svajoj dziaržavy, a nie čužych, dadaje vydańnie.
Čytajcie taksama:
