Marskija słany. Fota: Wikimedia Commons
Marskija słany adnosiacca da siamiejstva sapraŭdnych ciuleniaŭ (Phocidae). Hetyja pryhožyja akijanskija istoty źjaŭlajucca adnymi z najbolš bujnych pradstaŭnikoŭ atrada drapiežnych sysunoŭ: ich vaha moža dachodzić da ŭražvalnych 5 ton. U kancy XIX stahodździa čałaviečaje palavańnie pastaviła ich na miažu źniknieńnia. I choć paśla ich kolkaść byccam adnaviłasia i składaje ciapier pa vielmi prybliznych acenkach kala 124 000 asobin, usio ž im pa-raniejšamu pahražajuć šmatlikija vyniki dziejnaści čałavieka: zabłytvańnie ŭ marskim śmiećci, rybałoŭstva razam z brakańjerstvam i sutyknieńnie z marskimi sudnami.
Dla navukoŭcaŭ było tajamnicaj, kali i dzie marskija słany śpiać u adkrytym akijanie. Kali hetyja žyvioły mohuć zdabyvać ježu ŭ mory na praciahu niekalkich miesiacaŭ, to jany pavinny ŭ niejki momant i spać. Ciapier daśledčyki dumajuć, što znajšli adkaz, jaki jany apublikavali razam z daśledavańniem u Science.
Fota: Wikimedia Commons
Marskija słany zvyčajna nyrajuć na hłybiniu ad 300 da 600 mietraŭ, choć było zafiksavana i apuskańnie bolš čym na 1700 mietraŭ. Na sušy jany śpiać šmat — bolš za 10 hadzin u sutki. Ale padčas znachodžańnia ŭ mory žyvioły śpiać u siarednim mizernyja dźvie hadziny ŭ dzień, paviedamlaje University of California — Santa Cruz.
Žyviołam, naturalna, nieabchodna adpačyvać padčas ich doŭhich vandrovak u adkrytym akijanie, pry hetym zvodziačy da minimumu niebiaśpieku ad drapiežnikaŭ — akuł i kasatak, pierad jakimi jany najbolš uraźlivyja na pavierchni akijana. Dyk jak ža jany heta robiać?
Vyjaviłasia, što marskija słany śpiać kala 10 chvilin za raz, zapluščvajučy vočy padčas paŭhadzinnych apuskańniaŭ.
«My ličym, što ŭ hety čas ciuleni pasiŭna drejfujuć, a štopar/śpiral [u jakija jany ŭvachodziać padčas snu] źjaŭlajucca hidradynamičnym vynikam padzieńnia abjekta ŭ vadzie. Heta vielmi padobna da taho, jak list, kali padaje, krucicca pa śpirali», — skazała Džesi Kiendał-Bar, evalucyjny bijołah z Scripps Institution of Oceanography i viadučy aŭtar daśledavańnia, u kamientary dla Gizmodo.
Pakul žyvioły znachodziacca ŭ stadyi pavolnaha snu, jany zdolnyja padtrymlivać pasturalny kantrol — heta značyć, što jany mohuć zabiaśpiečvać padtrymańnie peŭnaha stanovišča cieła ŭ prastory. Pa ŭsioj bačnaści, jany ślizhajuć uniz pa pramoj linii, ale z časam mohuć taksama pieravaročvacca i pačynajuć krucicca pa śpirali.
Animacyja ruchu i snu marskoha słana padčas apuskańnia / Animacyja: Jessica Kendall-Bar
Spadarynia Kiendał-Bar raspracavała sistemu elektraencefałahramy, jakaja zmahła zapisvać danyja ciuleniaŭ navat na hłybini ŭ adkrytaj vadzie, a taksama pryłady, jakija zapisvali miescaznachodžańnie i chutkaść ciuleniaŭ na praciahu ich padarožžaŭ.
Kamanda vyjaviła, što ciuleni ŭpadali ŭ režym chutkaha snu (REM) tolki tady, kali jany ŭvachodzili ŭ štopar. Daśledčyki miarkujuć, što heta adbyvajecca z-za taho, što ciuleni ŭvachodziać u stan sonnaha paraliču pry pierachodzie ŭ fazu chutkaha snu, u vyniku čaho jany ruchajucca pa inšaj schiemie.
Uzor štopara, u jaki žyvioły ŭvachodziać padčas REM-snu / Vyjava: Jessica Kendall-Bar
Navukoŭcy ŭ zachapleńni ad taho, što takija vielizarnyja istoty nakolki niazhrabnyja na sušy, nastolki ž hracyjoznyja na hłybini. Heta jašče adno śviedčańnie taho, nakolki raznastajnaj i dzivosna cudoŭnaj moža być pryroda i kolki jašče treba daviedacca daśledčykam.
Čytajcie taksama:
Ptuški niaredka sutykajucca z šybami, asabliva padčas mihracyj. Jak im pamahčy ŭratavacca?
Pad Pinskam na darohu vyjšła niezvyčajnaja žyviolina
«Možna i aharod uzarać, i viercham na im prajechacca». Za što ceniać biełaruskuju parodu koniej?
