Fota: flickr.com
Łobna-skronievaja demiencyja (ŁSD) — heta ahulnaja nazva hrupy rasstrojstvaŭ, vyklikanych nazapašvańniem tau-białku i inšych prateinaŭ, što razburajuć kletki hałaŭnoha mozha ŭ łobnych (za łbom) ci skronievych dolach (nad vušami). Hetaja chvaroba zvyčajna ŭźnikaje va ŭzroście ad 45 da 64 hadoŭ i źjaŭlajecca samaj častaj formaj demiencyi ŭ ludziej, jakim mienš za 60, piša cnn.com.
Isnuje šmat varyjantaŭ demiencyi, ale ž pamiž imi niama dakładnaha raźmiežavańnia i jany mohuć źmiešvacca. Najbolš raspaŭsiudžany varyjant — heta chvaroba Alchiejmiera, na jaje moža prypadać 60—70% usich vypadkaŭ. Inšyja raspaŭsiudžanyja varyjanty — heta sasudzistaja demiencyja, demiencyja ź cielcami Levi (anamalnyja ŭklučeńni białku ŭ niervovych kletkach) i jakraz hrupa chvarob, jakija spryjajuć raźvićciu łobna-skronievaj demiencyi. Na apošniuju prychodzicca kala 10% usich vypadkaŭ.
Łobna-skronievaja demiencyja moža vyklikać prablemy ŭ kamunikacyi, a taksama ŭpłyvać na pavodziny čałavieka, jaho asobu i toje, jak jon ruchajecca. Paśla taho, jak ludzi atrymlivajuć taki dyjahnaz, jany zvyčajna žyvuć 6—8 hadoŭ. Adziny viadomy na siońnia faktar ryzyki łobna-skronievaj demiencyi — hienietyčnaja schilnaść.
Tak jak pieršym simptomam chvaroby akciora byli ciažkaści z maŭleńniem, vierahodna, jahony typ łobna-skronievaj demiencyi — heta pieršasnaja prahresirujučaja afazija (PPA). Takaja forma demiencyi moža varjiravacca ad ciažkaściaŭ z tym, kab znachodzić pravilnaje słova dla vyražeńnia svaich dumak, da prablem z razumieńniem taho, što kažuć ludzi. Taksama isnuje pavodzinny varyjant ŁSD, kali źmianiajecca struktura asoby čałavieka, jon pačynaje inakš dumać i płanavać svaje dziejańni. ŁSD moža zakranać i matornyja niejrony, što pazbaŭlaje čałavieka zdolnaści hłytać i ŭskładniaje dla jaho ruchi.
Što da PPA, to zvyčajna ŭ pačatku ludziam prosta ciažka znachodzić naležnyja słovy, tamu jany pačynajuć vybirać bolš prostuju ci bolš ahulnuju leksiku dla tych vypadkaŭ, kali nie mohuć pravilna niešta nazvać. Viadoma, što padobnyja simptomy mohuć być zvyčajnaj źjavaj padčas stareńnia, ale, kali niešta naściarožvaje, varta źviarnucca da doktara.
Kab dyjahnastavać u čałavieka łobna-skronievuju demiencyju, lepš za ŭsio sumiaścić psichałahičnaje testavańnie pacyjenta i mietady dyjahnostyki nakštałt MRT abo KT, jakija b pakazali, u jakim stanie hałaŭny mozh. Taksama varta zrabić pacyjentu analiz kryvi, kab pravieryć, ci nie źjaŭlajucca jaho simptomy prajavaj niejkich inšych chvarob.
Nie isnuje lekaŭ, jakija zapavolili b raźvićcio ŁSD, ale jość mahčymaść palepšyć jakaść žyćcia pacyjenta. Śpiecyjalnyja leki mohuć dapamahčy jamu dać rady chvalavańniu, razdražnialnaści i depresii, śpiecyjalist pa maŭleńni moža paraić, jak dać rady afazii, a fizičnaja i pracoŭnaja terapija, mahčyma, palehčyć prablemy z rucham.
Ludziam z ŁSD varta praciahvać dobra charčavacca, mieć rehularnuju fizičnuju nahruzku i kamunikavać ź ludźmi. Heta nie leki, ale hetyja rečy mohuć dapamahčy mozhu pracavać tak dobra, jak tolki mahčyma. I navat kali stan čałavieka paharšajecca, da hetaha možna adaptavacca i praciahvać žyć nastolki paŭnavartasna, nakolki mahčyma.
Bolš za 10% nasielnictva Ziamli maje prablemy z mozham. Ale navukoŭcy blizkija da praryvu
Ałkahol škodny. Ale ŭ małych dozach ratuje ad demiencyi
Śniacca kašmary pa načach? Heta moža być rańniaj prykmietaj demiencyi
