Illa Mironaŭ u dzień vyzvaleńnia
— Ty vyjšaŭ na volu praz hod znachodžańnia za kratami. Jak źmianiłasia realnaść? Što kidajecca ŭ vočy?
Illa Mironaŭ: Ja tolki druhi dzień doma. Kali hladziš, to, padajecca, ničoha nie źmianiłasia. Ludzi jak pisali, tak i pišuć. Toj ža humar. Źmianiłasia tolki toje, što mnohija ludzi vymušanyja byli vyjechać ź Biełarusi. A častka maich znajomych apynulisia za kratami. A tak, nibyta i nie było hetaha hoda i taho vieraśnia, kali ja byŭ aryštavany. Toje ž žoŭtaje liście, jakoje padała. Vosień tady była. I ciapier taksama vosień. Ja hetuju pieršuju noč doma nie moh spać. Dla mianie nibyta heta niejki son byŭ. Nibyta mnie pryśniŭsia niejki žach, ja raspluščyŭ vočy i znoŭ 2021 hod. Nie mahu pavieryć, što čas prosta išoŭ.
— Ci atrymlivaŭ ty listy?
Ja atrymlivaŭ poštu, telehramy. Litaralna ź pieršych dzion, jak mianie zatrymali, ja staŭ atrymlivać listy sa słovami padtrymki tych ludziej, ź jakimi ja stasavaŭsia ŭžyvuju. Jany pisali i nie vieryli, što mianie zatrymali. I z kožnym dniom listoŭ i ludziej, jakija pišuć, stanaviłasia ŭsio bolej. Pačynałasia z adnaho-dvuch, a praź miesiac było bolš za dziesiać. Maje susiedzi ŭ kamiery ździŭlalisia, što tak mnoha listoŭ. Ja sam byŭ ździŭleny, što ludzi dasyłali takija ščyryja, dušeŭnyja listy, z paštoŭkami, stykierami, chtości fota dasyłaŭ, usie chvalavalisia, pieražyvali. Usie prosta havaryli, jak tak atrymałasia, što čałaviek apynuŭsia za kratami.
— Ci byŭ momant, što pierastali addavać listy?
Tak, čamuści z 1 lutaha rezka pierastali prychodzić listy. Tolki ad majoj lubimaj mamy. I bolš ni ad kaho. Praŭda, paru razoŭ na miesiac niejkija listy ŭsio-taki prachodzili. Ale maja mama havaryła, što piša bolej ludziej, ale pa niejkich pryčynach hetyja listy nie dachodzili da mianie ci mnie ich nie addavali. Ja pastajanna pytaŭ u supracoŭnikaŭ, administracyi. Tyja adkazvali, što hetyja listy albo kanfiskavanyja, albo mnie nichto nie piša. Była nadzieja, što mnie addaduć pa vyzvaleńni, jak heta było ŭ IČU, kali mnie pakunak ź listami addali. Nie viedaju, siońnia-zaŭtra pajedu ŭ SIZA, mahčyma budzie niejki cud i mnie hetyja listy addaduć.
— Ci bačyŭ kahości z aktyvistaŭ za kratami?
Pieršaha, kaho sustreŭ, byŭ Ženia Markaviec (zatrymany 28 traŭnia 2021 hoda. Asudžany na 1 hod i 6 miesiacaŭ pazbaŭleńnia voli za «abrazu pradstaŭnika ŭłady» i «arhanizacyju dziejańniaŭ, jakija hruba parušajuć hramadski paradak». Całkam adbyŭ termin. Vyjšaŭ na volu 18 lipienia 2022 hoda). Da Ženi ja źbiraŭsia jechać na sud u toj dzień, kali mianie zatrymali pravaachoŭniki. Raz my ź im pierasiaklilisia. Jon źmianiaŭ kamieru: ja pryjšoŭ, a jon vychodziŭ. Bačyŭ Stasia Mačałava (zatrymany 28 traŭnia 2021, asudžany na try hady pazbaŭleńnia voli pavodle art. 342 i art. 364 «Hvałt albo pahroza ŭžyvańnia hvałtu ŭ dačynieńni da supracoŭnika orhanaŭ unutranych spraŭ»), kali ŭ advakataŭ byli. Sustrakaŭ mnoha ludziej. U kožnaj kamiery sustrakaŭ pa adnym ci pa dvoje ludziej, ź jakimi dzieści my pierasiakalisia ci čuli adzin pra adnaho.
— Ci bačyŭ pravabaroncu Leanida Sudalenku ci žurnalista Jaŭhiena Mierkisa?
Asabista nie bačyŭ. Ale kali staviŭ podpisy pad listami z paviedamleńniami, to bačyŭ ichnija proźviščy, što im pišuć šmat. Ja raśpisvaŭsia za svaje listy. A ŭ sšytku byli proźviščy Sudalenka, Cichanoŭski. Na maim paviersie siadzieŭ Jaŭhien Mierkis. Kali pieradajuć niejkija pieradačy, naprykład, zaŭždy havorać proźvišča. Voś praź dzień było čutaje proźvišča Mierkis.
— Ci byŭ ździŭleny pačuć proźvišča Mierkis?
Byŭ ździŭleny. Mnie padavałasia, što jon vyjechaŭ u biaśpiečnaje miesca. A čałaviek usio-taki vyrašyŭ zastacca ŭ Biełarusi da kanca.
— Jak zdaroŭje?
Sa zrokam jość prablemy. Heta ci to z aśviatleńniem źviazanaje, ci to ź niervami. Kaniešnie, heta stres. Asabliva stres, kali chapajuć i pradjaŭlajuć abvinavačvańnie, jakoje praduhledžvaje da 12 hod źniavoleńnia. Stres 10 miesiacaŭ być u niaviedańni biez ekśpiertyzaŭ, a što tam budzie praź niekalki miesiacaŭ… Hetaje niaviedańnie vielmi mocna pryhniataje. I nie tolki mianie, dumaju. Bolš-mienš stała zrazumieła, kali ŭ kancy žniŭnia złačynstva pierakvalifikavali ŭ mienš ciažkaje dziejańnie, jakoje praduhledžvaje da 4 hadoŭ. Heta zdaryłasia paśla praviedzienaj ekśpiertyzy, jakaja pakazała što ŭ maim dziejańni niama ciažkaha złačynstva, niama abrazy ci raspalvańnia varažniečy.
— Jak nastroj ciapier?
Nastroj dobry. Praŭda, stomlenaść jość. Ale radasna apynucca siarod znajomych i blizkich. Asabliva kala mamy. Tolki dzień prajšoŭ paśla vychadu na volu. Navat nie vierycca. Płanuju adpačyć. Bo hetyja miesiacy byli stresavymi. Spadziajusia, što mnohija palitviaźni (chaciełasia b, kab usie) vyjduć jak maha chutčej na volu.
***
Homielski vałancior Illa Mironaŭ byŭ zatrymany 30 vieraśnia 2021 hoda. Spačatku jaho abvinavačvali pavodle art. 130 KK «raspalvańnie varažniečy», ale potym abvinavačvańnie źmianili na art. 369-1 KK «dyskredytacyja Respubliki Biełaruś». 24 kastryčnika ŭ sudzie Savieckaha rajona jamu prysudzili paŭtara hoda źniavoleńnia i 200 bazavych vieličyń štrafu. Vyzvalili ŭ zale suda.
