«Heta było b miła i śmiešna, kali b jon nie pasadziŭ šmat narodu». Były redaktar Nexta — pra Ramana Pratasieviča 13

— U ciabie jość razumieńnie, čamu Pratasievič, čamu mienavita jon [byŭ zatrymany]?

— Nu, nie viedaju, my abmiarkoŭvali heta časam, ja pamiataju, ź inšymi telehram-ludźmi, što nad Biełaruśsiu lepš nie latać, bo precedent moža być. Romik u tym liku prymaŭ aktyŭny ŭdzieł u tych dyskusijach. Ja miarkuju, što Roma sapraŭdy byŭ vielmi miedyjny, davaŭ šmat intervju, raspaviadaŭ, jaki jon važny čuvak, i, mnie padajecca, jany ŭ heta pavieryli i vyrašyli jaho bachnuć previentyŭna.

— Što b ty rabiŭ na miescy Pratasieviča, kali ty laciš nad Biełaruśsiu?

— Ja b nie palacieŭ nad Biełaruśsiu. Taksama kali b ja i pajechaŭ u adpačynak, ja b pajechaŭ kudy bolš na zachad, miarkuju, u Zachodniuju Jeŭropu, tamu što čym bližej tudy, tym niebiaśpiečniej, mnie padajecca. Niešta voś usio ŭ jaho pajšło nie tak ad samaha pačatku. My pierapisvalisia ź im, jon taksama kazaŭ, što vielmi stamiŭsia, ničoha ŭžo nie choča. Mabyć, heta jaho padvybiła, chvatku jon asłabiŭ i papaŭsia.

— Što vy źmianili ŭ svajoj biaśpiecy paśla kiejsu z Romam?

— Mnie padajecca, ničoha asabliva my nie źmianiali, tamu što ŭ nas usio było ok i tak.

— Nie viedaju, ci ŭsio ok, kali prapahanda ŭžo kolki času vykarystoŭvaje skrynšoty ŭsich jaho pierapisak. Zachoŭvać usie pierapiski — heta ok?

— Nu, heta jašče adna pamyłka Ramana Pratasieviča, plus tam mnohija skrynšoty, nakolki ja pamiataju, jany źleplenyja krychu, šmat što pavyryvanaje z kantekstu, rabili takuju mazaiku, błytali avatarki. Tamu mianie hety kiejs sa skrynšotami, kali ja zrazumieŭ, što jany tasujuć, što jany takija ž durački, jak byli, nie turbavaŭ.

— Jak ty sam dla siabie tłumačyš hetuju mietamarfozu Ramana Pratasieviča: heta historyja katavańniaŭ i, adpaviedna, reakcyi na katavańni ci heta historyja prystasavańnia pad umovy, prosta tak zdaryłasia i jon vybraŭ najmienš składany dla siabie šlach?

— Ja tam nie stajaŭ, što ź im adbyvałasia, katavali jaho ci nie — nie viedaju. Ale z majho dośviedu z Romikam — jon nikoli nie byŭ hierojem, skažam tak, jon taki byŭ časam davoli ekspresiŭny, jak by heta skazać…

Jon lubiŭ uražvać ludziej, jaki jon ehehiej kruty, jak jon pracavaŭ va ŭsich redakcyjach na śviecie, dzie jon byŭ, što bačyŭ, nu, heta byli takija padletkavyja pavodziny. Kali ź im heta ŭsio adbyłosia, mnie padajecca, mabyć, jon sapraŭdy byŭ pakryŭdžany na ŭsich, u mianie časam było ŭražańnie, kali ja ź im razmaŭlaŭ, što jon voś adčuvaje siabie takim niedaacenienym hienijem. Tamu, mabyć, usio ž heta historyja pra prystasavańnie.

U adzin momant ja niejak pierastaŭ surjozna ŭsprymać Romu, tamu što paśla ŭsich hetych intervju słava jamu trochi ŭdaryła ŭ hałavu i jon pačaŭ stračvać suviaź z realnaściu. My ź im nie kanfliktavali, prosta pačali mienš ź im tusavacca. I ja, dy i niekatoryja inšyja mienš surjozna pačali ŭsprymać. Usie dalej zajmalisia svaimi spravami i za im nichto nie sačyŭ, što ŭ jaho ŭ hałavie adbyvajecca.

Nakolki ja viedaju, paśla jaho pasadki prajšła sieryja aryštaŭ ludziej, ź jakimi jon niejak niešta abmiarkoŭvaŭ ci tam chto kudy pisaŭ. Nakolki ja viedaju, jon zakryŭ šmat narodu. Niekalki kaleh ź im čamuści pierapisvalisia, kali jon zavioŭ svoj tvitarok, i jon paprasiŭ moj kantakt, ale ja skazaŭ, što nie treba.

— Čamu? Vy siabravali raniej.

— Čuvak u pałonie znachodzicca, ja ž nie viedaju, chto tam — heta jon mnie piša ci ŭ jaho za śpinaj niechta staić i piša zamiest jaho. Heta niebiaśpiečna. Navošta? Ja nie viedaju, jak by ja sam siabie pavodziŭ, ale toje, što jon ciapier robić, ažaniŭsia tam z kimści, heta było b miła i śmiešna, kali b jon nie pasadziŭ vielmi šmat narodu. Pahladzim potym, jak što budzie, kali vyzvalim jaho, pasłuchajem jaho viersiju. Mabyć, tam usio inakš było i my ničoha nie razumiejem.

— Ci praŭda, što Pratasieviča faktyčna vyhnali z Nexta, a nie jon syšoŭ pa ŭłasnym žadańni?

— Nie, jon syšoŭ pa ŭłasnym žadańni. Jon pryjšoŭ i skazaŭ: «Usio, chłopcy, vyrašyŭ — jedu ŭ Vilniu». Pakieda, Roma! Nu i ŭsio, jon pajechaŭ. Tady, mabyć, taksama ŭ jaho zajhrali ambicyi, tamu što ŭ jaho tady z usimi hetymi intervju, prakrucili-prakarusielili, a my vyrašali tady pašyracca i jamu heta pašyreńnie, padajecca, nie vielmi padabałasia, tamu što jaho paŭnamoctvy vielmi rezalisia, a jamu vielmi padabałasia być hałoŭnym redaktaram. Tam užo atrymlivałasia, što jon budzie nie vielmi hałoŭnym redaktaram. Takija ŭmovy dla jaho nie padychodzili, i jon pajechaŭ tudy, dzie jaho čakajuć.

— Nakolki jon byŭ upłyvovym? Nakolki jon realna byŭ šerym kardynałam pratestaŭ?

— Nie, nu ŭ nas postynh adbyvaŭsia tak: kožny pa svaim sumleńni, my railisia kalektyvam, ale kožny byŭ jak aŭtanomnaja bajavaja adzinka. I nie było takoha, voś kantent-płan na siońnia, robim tak i tak, nie. To-bok adnosna inšych, tych, chto ŭ hetym udzielničaŭ, jaho rola nie była niejkaj asablivaj.

Intervju całkam:

140

71

14

21

26

46

Nashaniva.com