Siarhiej Charyn: Da biełarusaŭ ukraincy staviacca kudy lepiej, čym da rasijan. Fota: z asabistaha archiva
«Naša Niva»: Što takoje «centr palityčnaha kansałtynhu», kali tłumačyć sutnaść pracy maksimalna prosta?
Siarhiej Charyn: Kali koratka, to heta kampanija, jakaja zajmajecca niepasredna pytańniem kamunikacyj. Čaściej palityčnaha, radziej hramadskaha charaktaru. Praściej kažučy, my dapamahajem palitykam ci palityčnym siłam pravilna vybudoŭvać znosiny z patencyjnymi vybarščykami. Kab tych, chto choča vykazacca, niešta danieści da kiraŭnictva, ułady pačuli dy zrazumieli. I taja ž praca aktualnaja ŭ advarotnym kirunku.
Taksama my prykładajem namahańni, kab roznyja instytuty — ekanamičnyja, sacyjalnyja — budavali sistemu znosinaŭ, prydatnuju ŭ nadzvyčajnych situacyjach. Taja ž kryzisnaja kamunikacyja, naprykład, albo previentyŭnaja — naš chleb.
U svaje časy naša kampanija dapamahała stvarać dy naładžvać kamunikacyjnyja pracesy dla adnoj z antykarupcyjnych struktur Ukrainy — patreby ŭ ich źjavilisia paśla Revalucyi Hodnaści. Pa sutnaści ž pracujem z kanca 90-ch hadoŭ, a łakalnuju viadomaść dy vahu pačali nabyvać padčas Aranžavaj revalucyi.
«Vajna va Ukrainie pačałasia nie 24 lutaha, a amal adrazu paśla pieramohi Revalucyi Hodnaści jašče ŭ 2014-m». Fota: usnews.com
Paśla taho, jak va Ukrainie sfarmavałasia demakratyčnaje hramadstva, pytańnie kamunikacyi paŭstała vostra, bo ad jaho vyrašeńnia stała mnoha što zaležać.
Vybarščykaŭ stali usprymać jak pakupnika ŭ kramie, jaki pry ŭvachodzie ŭ supiermarkiet adrazu bačyć raznastajnyja tavary ŭ kidkich abhortkach. Adpaviedna, čym bolš prykmietnaje pakavańnie, čym vyšej jakaść našaha «praduktu», što schilaje čałavieka abrać mienavita našu prapanovu, tym lepš zroblena praca.
Mahčyma, heta hrubavataje paraŭnańnie, ale sutnaść adlustravana maksimalna dakładna.
«NN»: Jak źmianiłasia vaša praca va ŭmovach rasijskaj ahresii?
SCH: Vielmi važna razumieć, što vajna va Ukrainie pačałasia nie 24 lutaha, a amal adrazu paśla pieramohi Revalucyi Hodnaści jašče ŭ 2014-m.
Aneksija Kryma, paśla prarasijski sieparatyzm u Danieckaj dy Łuhanskaj abłaściach, źbity małazijski «Boinh», Daniecki aeraport, Iłavajski kacioł — heta ŭsio toj bol, ź jakim ukrainskaje hramadstva žyvie apošnija vosiem hadoŭ. My adaptavalisia, mabilizavali svaje vysiłki dy dajem adpor.
Zrazumieła, ź pieršych ža dzion uvarvańnia ŭsie ekanamičnyja dy hramadskija prajekty, nad jakimi pracavali, adkłali ŭbok i pieraklučylisia na baraćbu z akupantami. Robim heta na infarmacyjnym froncie: dapamahajem dziaržavie kamunikavać z ukraincami pa ŭsioj terytoryi krainy praz sacyjalnyja sietki dy ŚMI.
Siarhiej Charyn: Ukraincy ź vialikim razumieńniem i spačuvańniem adnieślisia da padziej 2020 hoda ŭ vašaj krainie. Fota: z asabistaha archiva
Darečy, u padobnym režymie ŭžo pracavali padčas karanavirusa, kali treba było štodzionna davodzić da ludziej situacyju ŭ respublicy, tłumačyć dziejańni ŭładaŭ, raspaviadać pra paradak pavodzinaŭ dy mietady pa zabieśpiačeńni ŭłasnaj biaśpieki.
Akramia vykanańnia niepasrednych abaviazkaŭ kožny supracoŭnik robić piersanalny ŭniosak u pieramohu Ukrainy. Chtości achviaruje hrošy, inšyja arhanizujuć dabračynnyja fondy albo dapamahajuć vałancioram, chapaje i tych, chto ździajśniaje evakuacyju ludziej ź niebiaśpiečnych zon. Nichto nie zastajecca abyjakavym u baraćbie.
I chaj sabie davoli vialikaja kolkaść supracoŭnikaŭ vymušana była pakinuć svajo žytło dy źjechać z haradoŭ ci navat z Ukrainy, heta nie spyniaje naša štodzionnaje funkcyjanavańnie. Chutčej naadvarot: kalehi matyvavanyja jak maha chutčej vyhnać akupantaŭ dy adnavić mirnaje žyćcio na svajoj ziamli.
«NN»: Ci možacie raspavieści, chto piša takija praniknionyja zvaroty prezidentu Ukrainy?
SCH: Nad tekstami pracuje ceły hurt talenavitych śpiecyjalistaŭ. Vyłučać kahości asobna było b nie vielmi pravilna. Tak, heta pijar-kamanda, jakaja analizuje padziei dnia, uzvažvaje, što źjaŭlajecca samym aktualnym — i nadalej imkniecca rastavić akcenty mienavita na hetych temach.
Skažam, u kožnym zvarocie Uładzimira Zialenskaha da parłamientaŭ śvietu jość momanty, jakija padkreślivajuć trahizm taho, što adbyvajecca na našaj ziamli. Praz peŭnyja prykłady prezident imkniecca davieści nie tolki katastrafičnaść stanovišča, ale i mažlivaść kožnaha sa słuchačoŭ paŭpłyvać na situacyju — ci to praz vydatki humanitarnaj albo vajennaj dapamohi, ci praz aktyvacyju sankcyj u dačynieńni da krainy-ahresara. Siudy ž dadamo statystyčnyja vykładki pra razbureńni va Ukrainie, jakija taksama rychtujucca pad kankretnyja pramovy. Heta nie prosta srodak uzmacnić rytoryku, ale i dokaznaja fiksacyja razbureńniaŭ za aŭtarstvam Rasii — kankretnyja prykłady (ź ličbami, hieałakacyjami, vidaedokazami) suprać varožych pustych nakidaŭ pra «fejki, jakija sama sabie prydumlaje Ukraina».
«NN»: Nakont mesedžu zachodnim palitykam usio zrazumieła. A što važna danosić zaraz da ŭkraincaŭ?
SCH: Na kožnym etapie vajny akreślivali peŭnuju paviestku, kab vyłučyć asnoŭny fokus uvahi. U pieršyja dni važna było supakoić žycharoŭ krainy, skaardynavać ich dziejańni i dać zrazumieć, što nichto ich nie pakinie z bajavymi padziejami sam-nasam.
Nadalej na pieršy płan vyjšła infarmavańnie ludziej adnosna evakuacyjnych kalidoraŭ, da jakoha aktyŭna padklučyłasia ministr časova akupavanych terytoryj Iryna Vieraščuk — jana pahadziłasia na rolu štodzionnaha śpikiera pa hetych pytańniach. Jaje pramovy apieratyŭna padchoplivalisia ŚMI, detali vyratavalnych apieracyj dachodzili da ludziej navat u samych niaprostych umovach. I dziakujučy hetamu atrymałasia vyratavać sotni tysiač žyćciaŭ.
Zaraz, kali ŭ niekatorych rehijonach bajavyja dziejańni skončylisia i žyćcio tam stała pakrysie adnaŭlacca, fiksujem uvahu na pytańniach biaśpiečnaha viartańnia ludziej dadomu. U tym liku i ekanamičnaha viartańnia: ad daviadzieńnia niuansaŭ atrymańnia razavaj finansavaj dapamohi da adnaŭleńnia žytła, što paciarpieła ŭ vyniku bajavych dziejańniaŭ.
Pastajanna trymajem suviaź ź biznesam — nahadvajem pra nieabchodnaść funkcyjanavańnia, tłumačym detali prahramy rełakacyi.
Zaraz heta pramaja kamunikacyja: važna davać adkazy ludziam na kankretnyja pytańni. Heta dazvalaje zapeŭnić kožnaha ŭkrainca: jon nie adzin, jon budzie pačuty i atrymaje dapamohu ad dziaržavy, što b ni zdarałasia navokał.
«NN»: Čyja była ideja rabić zapisy zvarotaŭ Zialenskaha z vulicy?
SCH: Davajcie nazyvać heta nie «idejaj», a naturalnaj reakcyjaj. Napačatku vajny ledźvie nie kožny dzień sutykalisia ź infarmacyjnymi «ŭkidami» na temu ŭciokaŭ prezidenta ŭ Polšču dy zdrady aparatu.
Tamu spačatku sam Uładzimir Alaksandravič pačaŭ zapisvać videa z Bankavaj, a paśla da jaho dałučylisia i bližejšyja paplečniki.
Heta dazvoliła prosta, ale apieratyŭna źniščać fejki varožych ŚMI. Pry hetym my razumieli: takija ŭčynki, chaj sabie i ryzykoŭnyja, ale imhnienna supakojvajuć krainu, a taksama farmujuć mužny vobraz kiraŭnika dziaržavy.
Razumieju, što vam cikavyja detali pracy kamandy. Ale heta vajna — tut my nie možam razhornuta raspavieści pra technałohii pracy ci najbolš dziejnyja mietady. Ale adznaču nastupnaje:
u Ofisie prezidenta daskanała vyvučajuć vobraz Uładzimira Pucina i farmujuć poŭnuju jamu supraćlehłaść.
Voś hladzicie: adkrytaja vulica Kijeva — bunkier na Urale, razmovy na dystancyi vyciahnutaj ruki — daŭžezny ŭ niekalki mietraŭ stoł, «žyvaja» mova i rehularnyja zvaroty, zapisanyja na mabilny telefon — zmantavanyja frazy kliše. Heta nie tolki sproba pakazać adroźnieńnie asob na pryvatnym prykładzie, ale i ahulny tred, da jakoha imkniemsia: sfarmavać u padśviadomaści ludziej, što ŭkraincy i ruskija — kardynalna roznyja narody.
Dadamo, što z prychodam u kamandu Michaiła Padalaka, daradcy staršyni Ofisa, infarmacyjny paradak dnia dy ŭsie płyni, jaki hienieruje Ofis, zajmieli bolš vytrymany dy kropkavy charaktar.
«NN»: Siońnia da Biełarusi ŭkraincy staviacca vielmi nieadnaznačna. Jak kvalifikujucca dziejańni aficyjnaha Minska z vašaha boku?
SCH: Ukraincy ź vialikim razumieńniem i spačuvańniem adnieślisia da padziej 2020 hoda ŭ vašaj krainie. Heta nie hučnyja słovy i nie pierabolšvańni: u najnoŭšaj historyi my, jak nichto inšy sa słavianskich narodaŭ, razumiejem važnaść demakratyčnaha vybaru. Tamu i siońnia adčuvajem niespraviadlivaść absalutna niesumlennaj i pastanovačnaj vybarčaj kampanii, što pravodziłasia Alaksandram Łukašenkam.
Što da dnia ciapierašniaha, to mahu śćviardžać upeŭniena: zychodziačy z našych statystyčnych dy analityčnych danych, da biełarusaŭ ukraincy staviacca kudy lepiej, čym da rasijan. Chaj sabie vaša kraina i ŭskosna dapamahaje ahresaru raźmiaščeńniem vojskaŭ, a taksama nadavańniem infrastruktury dla viadzieńnia bajavych dziejańniaŭ.
Rastłumaču, čamu va Ukrainie znak jednaści miž Rasijaj i Biełaruśsiu nichto nie stavić. Naprykład, my pastajanna atrymlivajem paviedamleńni pra pracu partyzan z vašaha boku, što zryvaje płany pa prasoŭvańni techniki akupantaŭ. Akramia taho, udzieł niepasredna ŭ vajnie prymajuć dabraachvotnickija bataljony ź Biełarusi. I my ŭsprymajem heta nie tolki jak baraćbu za Ukrainu, ale i suprać režymu, jaki pahłynuŭ rodnuju ziamlu dadzienych vajaroŭ.
Narešcie, niežadańnie profilnych biełaruskich vajskoŭcaŭ paŭnavartasna ŭstupać u vajnu taksama istotna paŭpłyvała na acenki ŭkraincaŭ. Chtości, jak my daviedalisia, admoviŭsia bracca za zbroju. Inšyja zhubili entuzijazm, kali pabačyli vyniki «śpiecapieracyi» i zrazumieli, što ich čakaje pry pierachodzie miažy. Adnak hałoŭnaje, što vaša armija nie pasadziła kryvavuju plamu na svaje mundziry.
Jak vynik, biełarusaŭ usio ž taki va Ukrainie z bolšaha ŭsprymajuć stanoŭča i imknucca raździalać pavodziny kiraŭnictva dziaržavy i pazicyju prostych ludziej. Tady jak da rasijan ahułam zaraz naratyŭ całkam admoŭny. I nie tolki z-za vajskoŭcaŭ albo Pucina: zhodna z apošnimi sacyjałahičnymi daśledavańniami, zvyš za 70 adsotkaŭ nasielnictva krainy-ahresara padtrymlivaje ŭvarvańnie. I hety fakt navat kamientavać sensu nie maje…
Spadziajusia, što vajna-2022 zapuścić pracesy źmieny ŭłady nie tolki ŭ Rasii, ale i ŭ Biełarusi. Tym bolš, što jašče dva hady tamu vaš narod adnaznačna vykazaŭsia suprać Łukašenki jak dyktara i suprać toj palityki, jakuju jon ładzić.
«NN»: Ci nadaralisia vypadki, kali vas imknulisia «pierakupić» albo zabiaśpiečyć za hrošy «patrebnyja» vyniki daśledavańnia?
SCH: Što tyčycca sacyjałahičnych daśledavańniaŭ, pytańnie sapraŭdy nieadnaznačnaje. Na vialiki žal, za apošni čas va Ukrainie pavialičyłasia kolkaść kvazi-sacyjołahaŭ, pry dapamozie jakich peŭnyja palityčnyja siły «malavali» sabie padtrymku, a paśla na hetyja rejtynhi spasyłalisia pry kamunikacyi z narodam. Naprykład, takuju stratehiju abrali prarasijskija palityki, samy viadomy ź jakich Viktar Miedźviadčuk, kiraŭnik partyi APZŽ.
Miedźviadčuk, jaki sprabavaŭ uciakčy za miažu, byŭ zatrymany SBU. Fota: fejsbuk Uładzimira Zialenskaha
Ciaham niekalkich pieradvajennych miesiacaŭ u infarmacyjnaj prastory ažyćciaŭlałasia padtrymka hetaj płyni — joj navat pradkazvali treciaje miesca na nastupnych parłamienckich vybarach.
Adnak z pačatkam uvarvańnia ŭvieś hety flor vakoł APZŽ raźviejaŭsia: na fonie kansalidacyi ŭkrainskaha hramadstva frakcyja abjaviła pra samarospusk, a Miedźviadčuk, jaki sprabavaŭ uciekčy za miažu, byŭ zatrymany SBU.
Darečy, heta adna z asnoŭnych pryčyn hłabalnaj pamyłki, jakuju ździejśniŭ Uładzimir Pucin pry rašeńni atakavać Ukrainu.
Pa toj sacyjałohii, što davodziłasia kiraŭniku Rasii, miascovy narod vinien byŭ padtrymać vajskovuju apieracyju i ledźvie nie z kvietkami sustreć varožuju armiju. Adnak fejkavyja ličby ŭ daśledavańniach dy rejtynhach ničoha nie mohuć zrabić navat pa voli prezidenta.
Asabliva kali nasielnictva zamiest kvitkoŭ na kancert Hazmanava ciahniecca da kaktelaŭ Mołatava.
«NN»: Na padstavie čaho robicie vysnovu, što ŭ vas atrymlivajecca supraćstajać rasijskaj prapahandzie?
Kamunikacyja varožaha boku budujecca na skažeńni albo zamoŭčvańni faktaŭ, padmienie paniaćciaŭ i navat mantažy fota dy videamateryjałaŭ na dziaržaŭnym TB. Jany padajuć infarmacyju sucha, aficyjna, byccam, adsoŭvajucca ad ludziej, što, kaniešnie, vyklikaje ŭ aŭdytoryi peŭnyja pytańni — asabliva kali supiarečnaści stanoviacca vidavočnymi. I ŭzrovień davieru z kožnym takim «kanfliktam u razumieńni» čałavieka tak ci inakš padmyvajecca.
«Kamunikacyja varožaha boku budujecca na skažeńni albo zamoŭčvańni faktaŭ, padmienie paniaćciaŭ i navat mantažy fota dy videamateryjałaŭ na dziaržaŭnym TB». Karykatura: Siarhiej Jołkin
Ofis Zialenskaha abraŭ palarnuju taktyku — rehularnaha infarmavańnia. Paŭsiul idzie pramaja kamunikacyja z karystalnikam: tut vam i televizijnyja marafony, i štodzionnyja vystupy kiraŭnikoŭ krainy, i pramyja videazvaroty staršyń abłasnych administracyj. Navat dziaržaŭnyja mabilnyja dadatki byli pieraaryjentavanyja na raspaŭsiud infarmacyi, a TB-kanały prajšli praz raskadziroŭku — i stali biaspłatnymi dla luboha karystalnika z Ukrainy.
My bjemsia za davier — i tamu dazvalajem pravieryć našuju infarmacyju kožnamu, chto maje devajs ci mabilny telefon. Infarmacyjnaja viertykal maksimalna prazrystaja — ad kiraŭnika tvajoj hramady da prezidenta. Adsiul i ŭpeŭnienaść u ludziach kštałtu Zialenskaha, Kima, bratoŭ Kličko i hetak dalej — dy i davier da ich.
«NN»: Jak źmienicca kamunikacyja ŭ trochkutniku Rasija — Biełaruś — Ukraina paśla vajny?
SCH: Składana rabić prahnozy, bo ŭsio budzie zaležać nie tolki ad taho, na jakich pazicyjach apyniemsia my paśla spynieńnia bajavych dziejańniaŭ, ale i ad palityčnych situacyj ŭ Rasii dy Biełarusi.
Da prykładu voźmiem situacyju z Maryupalem. Jak adznačyŭ Uładzimir Zialenski, kali rasijanie nie pakinuć abaroncaŭ horada žyvymi, pieramovy pra mir spyniacca daterminova. Pryncypova kaža Ukraina i pra terytaryjalnuju cełasnaść dy pra svabodu palityčnaj voli svaich hramadzian. Vidavočna, rasijanie taki padychod admaŭlajuć — i tolki ŭ vypadku surjoznych zruchaŭ na froncie ci ŭ Kramli źmieniać pazicyju. Jak bačycie, tut navat u momancie niemahčyma pabudavać dypłamatyčnyja adnosiny. Što ž kazać pra bolš hłabalnyja pierśpiektyvy…
Tym nie mienš važna padkreślivać — i kiraŭnictva krainy heta robić zaraz usio čaściej: my ź ciepłynioj dy pavahaj budziem stavicca da hramadzian navat hetaj krainy. Adnak pry ŭmovie, što jany adekvatna ŭsprymajuć situacyju z 24 lutaha i pa siońnia dy dapamahajuć nam — albo praz zmahańnie za Ukrainu, albo praz chistańnie aŭtarytarnych režymaŭ ułasnych dziaržaŭ.
