Ilustracyjnaje fota
U cełym prajekt Kanstytucyi, vyniesieny na refierendum, supadaje z varyjantam, jaki raniej byŭ prapanavany dla hramadskaha abmierkavańnia. U im Usiebiełaruskamu narodnamu schodu nadajecca kanstytucyjny status, vyznačajucca jaho paŭnamoctvy, pieraraźmiarkoŭvajucca paŭnamoctvy prezidenta, pavyšajecca ŭzrostavy cenz dla kandydataŭ u prezidenty, uvodzicca abmiežavańnie ŭ dva prezidenckija terminy dla adnoj asoby.
Adnak u prajekcie Kanstytucyi, vyniesienym na refierendum, źjavilisia i niekatoryja dapaŭnieńni, źviartaje ŭvahu Reform.by.
Tak u novaj redakcyi prapanujecca vykłaści pieršuju častku artykuła 4 Kanstytucyi: «Demakratyja ŭ Respublicy Biełaruś ažyćciaŭlajecca na asnovie ideałohii biełaruskaj dziaržavy, a taksama raznastajnaści palityčnych instytutaŭ i mierkavańniaŭ». Ciapier u asnoŭnym zakonie zapisana, što demakratyja ažyćciaŭlajecca na asnovie raznastajnaści palityčnych instytutaŭ, ideałohij i mierkavańniaŭ. U artykule pry hetym praduhledžvajecca zachavańnie pałažeńnia ab tym, što ideałohija palityčnych partyj, relihijnych abo inšych hramadskich abjadnańniaŭ, sacyjalnych hrup nie moža ŭstanaŭlivacca ŭ jakaści abaviazkovaj dla hramadzian.
U prajekcie dla refierendumu ŭ artykule 32 zachavalisia pałažeńni ab šlubie jak sajuzie žančyny i mužčyny, a taksama ab tym, što baćki abo asoby, jakija ich zamianiajuć, abaviazanyja vychoŭvać dziaciej, u tym liku «rychtavać da hramadska karysnaj pracy, pryščaplać kulturu i pavahu da zakonaŭ, histaryčnych i nacyjanalnych tradycyj Biełarusi». Hety ž artykuł dapoŭnili prapanovaj: «Dziaržava zabiaśpiečvaje pryjarytet vychavańnia dziaciej u siamji».
U artykule 45 «Ab harantyjach u śfiery achovy zdaroŭja» prapanavanuju pieršapačatkova farmuloŭku «hramadzianie abaviazanyja prymać miery pa zachavańni i ŭmacavańni ŭłasnaha zdaroŭja» zamianili na bolš ahulnuju: «hramadzianie kłapociacca ab zachavańni ŭłasnaha zdaroŭja».
U artykule 52 źjaviłasia zhadka dziaržaŭnych simvałaŭ Biełarusi. Jaje prapanujecca zaćvierdzić u nastupnym vyhladzie: «Kožny, chto znachodzicca na terytoryi Respubliki Biełaruś, abaviazany vykonvać jaje Kanstytucyju, zakony i pavažać dziaržaŭnyja simvały i nacyjanalnyja tradycyi Biełarusi».
U artykule ab pryniasieńni prysiahi abranym prezidentam źjaviłasia zhadka pra členaŭ Prezidyumu VNS. Imi dapoŭnieny pieralik asob, u prysutnaści jakich prynosicca prysiaha. U prajekcie, vyniesienym na hramadskaje abmierkavańnie, ich zhadka adsutničała.
U paŭnamoctvach prezidenta źnikła zhadka pra toje, što jon ustanaŭlivaje dziaržaŭnyja śviaty i śviatočnyja dni. Pry hetym prapisana, što prezident moža nie tolki ŭznaharodžvać dziaržuznaharodami, prysvojvać čyny i zvańni, ale i pazbaŭlać ich pa padstavach, praduhledžanych zakonam. Paŭnamoctvy pa ŭstalavańni dziaržaŭnych śviataŭ i śviatočnych dzion u prajekcie, jaki vynosicca na refierendum, pieradadzienyja VNS.
U prajekcie ŭdakładnienyja farmuloŭki ab padpisańni prezidentam zakonaŭ, pryniatych Pałataj pradstaŭnikoŭ i Savietam Respubliki. Jon pavinien padpisać ich u dvuchtydniovy termin. Hety termin moža być prypynieny, kali prezident źvierniecca ŭ Kanstytucyjny sud z prapanovaj ab praviercy kanstytucyjnaści zakona. Sudu dajecca nie bolš za dziesiać dzion na vyniasieńnie rašeńnia. U vypadku paćvierdžańnia kanstytucyjnaści zakona prezidentu dajecca piać dzion na jaho padpisańnie, kali sud prymaje inšaje rašeńnie, to prezident viartaje zakon u Pałatu pradstaŭnikoŭ.
Taksama prajekt dapoŭnieny pałažeńniem ab tym, što pastanovy ŭrada i rasparadžeńni premjer-ministra nie pavinny supiarečyć zakonam i rašeńniam prezidenta.
U prajekcie, jaki vynosicca na refierendum, vyklučanaja mahčymaść abrańnia sudździaŭ Kanstytucyjnaha suda na novy termin. Jany buduć abiracca tolki na 11 hadoŭ.
U raździele «Ab zaklučnych i pierachodnych pałažeńniach» praduhledžana, što źmieny i dapaŭnieńni Kanstytucyi nabuduć moc praź dziesiać dzion paśla ich apublikavańnia. Raniej prapanoŭvałasia, kab jany zapracujuć z dnia aficyjnaha apublikavańnia.
Z artykuła 143 vyklučanaja častka, jakaja praduhledžvała, što źmianieńni Kanstytucyi, jakija tyčacca dziejnaści parłamienta, buduć prymianiacca tolki ŭ dačynieńni da jaho novaha składu.
Pry hetym abmiežavańnie pa kolkaści prezidenckich terminaŭ dla adnoj asoby budzie dziejničać tolki z dnia ŭstupleńnia na pasadu znoŭ abranaha prezidenta.
Refierendum pa źmianieńni Kanstytucyi projdzie 27 lutaha.
Juryst: Zvyšpaŭnamoctvy UNS mohuć vyklikać pierakos u pracy dziaržaŭnych orhanaŭ i spravakavać kanstytucyjny kryzis
Ci zmoža prezident zajmać pasadu staršyni UNS? Nie, nie zmoža. Ale Łukašenka — zmoža
«Kucharka abo kłoŭn nie pavinny pretendavać na vysokuju pasadu». Sierhiejenka ahučyŭ «narodnyja» prapanovy ŭ Kanstytucyju
Karbalevič: Samaje paradaksalnaje, što hetaja Kanstytucyja nie patrebnaja nikomu: ni namienkłatury, ni hramadstvu, ni apazicyi
