Da pakupki Jak-130 u 2015-m Biełaruś nie abnaŭlała svoj bajavy avijapark ažno z časoŭ Savieckaha Sajuza. I Baranavicki avijaramontny zavod užo nie moh ratavać — pytańnie stajała ŭ miechaničnaj, a nie elektronnaj funkcyjanalnaści staroj techniki.
Łukašenka u 2013-m kazaŭ ministru abarony Rasii Siarhieju Šajhu, što jamu «nie chapaje dvuch dziasiatkaŭ sučasnych samalotaŭ». Što prapanoŭvała Rasija ŭ adkaz? Raźmiaścić avijabazu.
Nie pradavać biełarusam sučasnych źniščalnikaŭ vyhladaje palityčnym raźlikam Kramla, kab urešcie zmusić da raźmiaščeńnia vojskaŭ.
Cynizm staŭleńnia ilustruje takaja historyja: u tym ža 2013-m Indyja viartała Rasii 18 Su-30K u abmien na Su-30-MKI. Rasijanie namiervalisia pierapradać tyja samaloty pa nizkaj canie, što było b vyhadna Biełarusi, ale samaloty… addali ŭ Anhołu, u jakoj nie było hrošaj, tamu daviałosia jaje jašče pad heta i kredytavać.
Samaloty ŭ Anhołu pastaŭlalisia z Baranavičaŭ, dzie na 558-m avijazavodzie tyja byli dapracavanyja «faktyčna da ŭzroŭniu Su-30SM».
Ab tym, što heta była palityčnaja historyja, śviedčyć nastupny fakt — u vyniku Biełaruś usio ž atrymała niekalki Su-30SM, ale tolki ŭ 2019-m, kali pytańnie avijabazy kančatkova syšło z paradku dnia.
A ŭ tych hadach rasijanie ŭ vyniku pahadzilisia pastavić tolki Jak-130 — vučebny samalot, jaki choć i moža brać pad kryły da troch ton uzbrajeńniaŭ, ale ličyć jaho zamienaj ci kankurentam źniščalniku nielha.
Sens kampaktnaha samalota-trenažora ŭ tym, kab rychtavać piłotaŭ dla najnoŭšych źniščalnikaŭ, istotna aščadžajučy pry hetym na amartyzacyi. Na momant pastaŭki Jak-130 u Biełarusi prosta nie było takich źniščalnikaŭ, dla piłatavańnia jakich treba było nabracca dośviedu.
Ajčynnyja i rasijskija ekśpierty vysoka ceniać charaktarystyki Jak-130 i ličać jaho niakiepskim — hety samalot možna ličyć anałaham šturmavika.
Vajenny ekśpiert Jahor Lebiadok u kamientary «Našaj Nivie» skazaŭ, što takoj krainie, jak Biełaruś, 12 (užo 11) samalotaŭ chopić dla rašeńnia šturmavych zadač pry łakalnym kanflikcie. Taksama jaho dumka ŭ tym, što heta samaloty, jakija my možam absłuhoŭvać.
U toj ža čas zachodnija analityki staviać Jak-130 daloka zzadu anałahaŭ z Tajvania, Kitaja i Karei.
«Vielmi nizkija pakazčyki naboru vyšyni, siaredniaja manieŭranaść, nizkaja apieratyŭnaja vyšynia i dahukavaja chutkaść, što častkova kampiensujecca bartavoj elektronikaj, sensarami i dostupam da prasunutaha ŭzbrajeńnia. Kiepskija lotnyja pakazčyki kažuć, što jon nie zmoža prajavić siabie ŭ pavietranym bai», — pisała pra Jak-130 vydańnie MilitaryMagazine, na jakoje časta spasyłajucca ŭ Rasii.
Aproč Biełarusi i krainy-vytvorcy, takija samaloty jość u inšych niebahatych krainach: Mjanmie, Banhładeš, Łaosie, Vjetnamie, Siryi i Ałžyry.
Ukraincy trenirujucca na češskim L-39, jaki vypuskaŭsia pa 1996 hod i moža ličycca maralna sastarełym. U bałtyjskich krain taksama L-39. Palaki trenirujucca na italjanskim M-346, jaki ŭźnik na napracoŭkach Jak-130 — italjancy z Alenia Aermacchi Leonardo S.p.A. spačatku razam z Rasijaj raspracoŭvali Jak-130, ale potym vyjšli z uhody i stvaryli svoj trenirovačny samalot.
