Paśla 20 sutak aryštu ź CIPu vyjšaŭ zasnavalnik kramy «Moj modny kut» Valer Jesipionak.
Spačatku vypisali štraf u 29 bazavych vieličyniaŭ i navat dazvolili dzień papracavać
25 studzienia supracoŭniki adździeła pa baraćbie z ekanamičnymi złačynstvami RUUS Savieckaha rajona Mienska pryjšli ŭ kramu suveniraŭ ź biełaruskaj symbolikaj «Moj modny kut», što mieściłasia ŭ handlovym centry «Maskoŭska-Vienski». Jak jany patłumačyli, nie z palityčnych pryčynaŭ, a z pravierkaj: ci jość sertyfikaty jakaści na tavary. Adnak kanfiskavali faktyčna ŭvieś tavar: spakavali ŭ skryni i zabrali, raspaviadaje ŭładalnik kramy Valer Jesipionak.
«Usie nieabchodnyja dakumenty, sertyfikaty, papiery ŭ nas jość — na ŭsie tavary. Zvyčajna ž na pravierku biarecca adna adzinka — cišotka ci bajka, jaje režuć, praviarajuć jakaść. A tut zabirajuć usio.
Na nastupny dzień my pajechali ŭ inspekcyju pa padatkach i zborach Savieckaha rajonu. Pryčym, zaŭvahi byli davoli drobnyja: što na padłozie linoleum, a nia plitka, što stojka raźmieščanaja na adlehłaści 70 santymetraŭ ad ścienki, a pavinna być na 1 metar», — pieraličvaje zaŭvahi vykanaŭcaŭ pravierak Valer.
Pradprymalniku vypisali štraf — 29 bazavych vieličyniaŭ (841 rubiel). Dazvolili jašče dzień papracavać i paraili chutčej vypravić zaŭvahi.
Valer Jesipionak z žonkaj Alenaj viarnulisia ŭ kramu, praŭda, adčynili jaje krychu paźniej. U abied atrymali zvanok z ABEZ, paprasili pryvieźci damovu z arandadaŭcam. Valery pajechaŭ adzin, Alena zastałasia pracavać.
«Vyklučycie telefon, jość paru pytańniaŭ», — kažuć mnie. Vyklučyŭ. Pytajucca, ja chaču ŭdakładnić u Aleny. Telefanuju, a ŭ jaje telefon niedasiažny. Telefanuju ŭ susiedniuju kramu, a mnie kažuć, što Alenu zabrali. Ja palacieŭ chutčej uładkoŭvać dziaciej — kali mianie zabiaruć, kab syny byli pad nahladam», — raspaviadaje Valery.
U Jesipionkaŭ dvoje niepaŭnaletnich dziaciej. Na nastupny dzień Valer pajechaŭ apłačvać štraf. Atrymlivaje zvanok: praz 15 chvilin, a 15-j hadzinie ŭ Aleny ŭ sudzie Savieckaha rajona praces. Jon paśpieŭ terminova znajści advakata.
«Na sudzie čytajuć pratakoł: nibyta Alena na praspekcie Niezaležnaści kala prajeznaj častki zładziła pikiet, machała rukami. Ale jana ž naahuł nie vychodziła z kramy — navat u prybiralniu. Kažu: «Pahladzicie videazapisy z kramy, u nas paŭsiul kamery, na trecim paviersie taksama niekalki kamer videanazirańnia». Karaciej, pratakoł adpravili na dapracoŭku. Pieranieśli sud na nastupny dzień.
Ranicaj 28-ha prychodžu ŭ sud, a da mianie padychodziać dva čałavieki ŭ cyvilnym. Ja paprasiŭ: «Davajcie paśla sudu parazmaŭlajem». «Nie-nie», — adkazvajuć».
U vyniku Alenu Dzikavickuju aštrafavali na 30 bazavych — bo ŭ jaje małyja dzieci. Ale bolš za troje sutak utrymlivali na Akreścina, pakul niekalki razoŭ pierarablali pratakoły: to jana ładziła pikiet na vulicy, to pikiet byŭ u kramie.
Valeru advieźli ŭ Savieckaje RUUS, a potym na Akreścina, asudziŭšy na 15 sutak taksama za pikiet. Za dzień da vyzvaleńnia dadali jašče 5 sutak — nibyta za niepadparadkavańnie. U sumie adsiedzieŭ 20.
«Spačatku ja trapiŭ u IČU, a ŭ 3 hadziny nočy kažuć: «Z rečami na vychad». I pieraviali ŭ susiedni budynak — Centar izalacyi pravaparušalnikaŭ.
«Tam 20 dzion ja i adsiedzieŭ u adnoj kamery. Usich astatnich sadžali pa paru dzion da mianie, a potym etapavali dasiedžvać termin u Žodzina. Ujaŭlajecie, ja ŭvieś čas na adnym miescy, a za 20 dzion praz maju «chatu» prajšli 39 čałaviek!», — raspaviadaje Valer.
«Ja tak radavaŭsia, kali sadžali novieńkich!» — zhadvaje jon. — Jany byli krynicaj infarmacyi, jany viedali naviny i raspaviadali, što adbyvajecca ŭ śviecie i ŭ krainie. Bo samaje strašnaje vyprabavańnie — adsutnaść infarmacyi.
A publika była klasnaja: ajcišniki, ekanamisty, dva lekary — u asnoŭnym maładyja ludzi, ćviet nacyi. Pryvieźli chłopcaŭ ź pikietu ź Michałova, jany stolki navinaŭ raspaviali!».
Što da ŭmovaŭ utrymańnia, u «palityčnych» jany byli bolš žorstkija. Palityčnym u duš «nie pałožana» — ni razu za 20 dzion adsiedki nie vadzili. U 4-miascovaj kamery časam utrymlivałasia pa 10 — 12 čałaviek.
«My čuli, jak «niepalityčnym» davali matrasy, mianiali bializnu. Kali ja tolki zasialiŭsia, u «chacie» byli matrasy, ale ich chucieńka prybrali. Było 3 ručniki — ale i tyja zabrali.
Bolšuju častku načej ja spaŭ na łavie. Potym na padłozie. Bo na metaličnych škonkach biez matracaŭ spać było niemahčyma, nohi pastajanna pravalvalisia ŭ dziry. Moža, kali cieła hruznaje, kiło pad 120, i była dublonka, mažny čałaviek i moh spać, a z narmalnym ciełaskładam — nu nijak. Spačatku sprabavali padkładvać knihi, ale ich było mała, štuki 4. A potym i knihi zabrali. My navat znajšli stanoŭčaje ŭ tym, što nie było ni matracaŭ, ni padušak z koŭdrami — choć vošaj dadomu nie pryniasiem», — Valer nie hublaje pačućcia humaru.
12 lutaha ŭ Valery pavinien być «dembel» — skančaŭsia termin. Adnak napiaredadni jaho zaviali ŭ kabinet i pakazali novy pratakoł — maŭlaŭ, zabylisia, što jon jašče pry zatrymańni nie padparadkoŭvaŭsia, akazaŭ supraciŭ.
«Darečy, usie pratakoły byli pieraroblenyja — pa 3 — 4 razy. I ŭ Aleny pratakoł akazaŭsia pierapisany — jana ŭžo nie na vulicy rukami razmachvała, a my razam ładzili pikiet u kramie.
U adnym z pratakołaŭ, kali dadatkovyja 5 sutak prysudzili, było paznačana, što ja nie indyvidualny pradprymalnik, a namieśnik dyrektara kramy «Symbal baj». Pavał Biełavus pavinien mnie ŭžo i zarobak płacić», — žartuje Valer Jesipionak.
Pieradačy ŭ toj čas na Akreścina nie prymali. Toje, što było z saboj u novych siadzielcaŭ, taksama adbirali. Zabrali sšytki ŭ chłopcaŭ-ajcišnikaŭ: jany navat nie paśpieli pahulać u «marski boj». Trojčy zabirali samarobnyja šaški, ałoŭki. Znajšli navat schavanuju asadku i zabrali.
Z zabavaŭ była tolki adna: ciaham dvuch dzion słuchali tranślacyju UNS, uzhadvaje spadar Jesipionak.
«11 lutaha ranicaj prychodziać za nami ŭsimi ŭ «chatu», viaduć na druhi pavierch u prastornaje pamiaškańnie prymušajuć słuchać pa radyjo Ŭsiebiełaruski narodny schod. Peryjadyčna zahladaje kanvair: «Što vy tut raźlahlisia, słuchajcie i ŭzdymajcie sabie nastroj!» My jaho kanvairaŭ upikali: «A što ž vy nia słuchajecie?» Na druhi dzień taksama paviali słuchać — my choć prachodku zrabili. Tudy i abied nam prynosili», — zhadvaje Valer.
Što da adnaŭleńnia pracy kramy «Moj modny kut», daviadziecca šukać novaje pamiaškańnie, bo na arandadaŭcu handlovaha centru «Maskoŭska-Vienski» cisnuć, kaža Valer Jesipionak.
«Našaha arandadaŭcu taksama zatrymali — ažno na 25 sutak. Spačatku dali za chulihanstva 15 sutak: nibyta jon «kryšyŭ meblu», chacia jon da jaje i nie dakranaŭsia. Dy jašče nie padparadkoŭvaŭsia — dadali jašče 10 sutak. Jon zaraz siadzić u Žodzina. Kali da nas u CIP z Žodzina pieraviali adnaho siadzielca, dyk jon pieradaŭ mnie «pryvitańnie»: maŭlaŭ, na arandadaŭcu «najechali» z-za mianie.
Da taho ž, jon sam azerbajdžaniec, da jaho jašče dačapilisia, što ŭ jaho prablemy z praciaham vidu na žycharstva i pahražajuć departacyjaj. Padazraju, što jamu pastavili ŭmovu — skasavać sa mnoj damovu», — miarkuje Valer Jesipionak.
