U vioscy Smalany Aršanskaha rajona znachodzicca znakamity zamak «Bieły Koviel». Entuzijast Achrem Biełabrovik, stvaralnik prajekta VKL3D, ujaviŭ, jak moh vyhladać zamak u 17 stahodździ. Piša TUT.BY.
— Vykarystoŭvaŭ usie mahčymyja krynicy, — kaža Biełabrovik TUT.BY. — U pieršuju čarhu — usie mahčymyja daśledavańni (našyja i papiarednija), papiarednija rekanstrukcyi, vyniki raskopak i zamaloŭki taho času (u pieršuju čarhu — Napaleona Ordy i Juzafa Pieški). Atrymałasia zajmieć navat nieviadomyja vyjavy, jakija prademanstravali zamak ź inšaha boku.
Pieršapačatkova płanavałasia pradstavić prajekt dla praciahu vystavy ŭ Nacyjanalnym histaryčnym muziei «Apynisia ŭ sercy Historyi». Ale z-za epidemii vystavu daviałosia pieranieści. Tamu było pryniata rašeńnie vykłaści prajekt u adkryty dostup.
— Zrabili heta bolš dla emocyj, dla choć jakoha mahčymaha pazityvu siarod usich hetych ciapierašnich žachaŭ. Tamu ja pisaŭ u anatacyi dla rolika ŭ Youtube: «Nie pakidajcie ž svaje cytadeli! Usio adnovicca!». Prosta hladzicie, hanaryciesia svajoj historyjaj i atrymlivajcie asałodu.
Budaŭnictva bastyjonnaha zamka pačałosia ŭ 1620-ch hadach. Pobač znachodziłasia miaža z Rasijaj, ź jakoj vajavała Reč Paspalitaja. Ale architektary ŭsio ž stvarali rezidencyju rodu Sanhušak, a nie vajennyja ŭmacavańni. Tamu «Bieły Koviel» mieŭ rysy pałaca ŭ styli epochi Reniesansu.
Padčas Paŭnočnaj vajny ŭ zamku raźmiaściŭsia harnizon šviedaŭ (haspadar zamka vystupiŭ na ich baku). U 1708-m kazaki Piatra I ŭziali «Bieły Koviel» i razrabavali jaho. Paśla hetaha Sanhuški pierajechali ŭ Hrodna, a zamak staŭ prychodzić u zapuścieńnie.
Ruiny zamka. Fota: globus.tut.by
Paśla paŭstańnia 1830—1831 hadoŭ «Bieły Koviel» kanfiskavali ŭ Sanhuškaŭ i pieradali va ŭłasnaść kaležskaha asesara Vasila Siamionava. Jaho syn pradaŭ paŭrazburany zamak «na cehłu». U vyniku ad zamka zastalisia tolki ruiny samaj vysokaj piacijarusnaj viežy, jakaja zachavałasia da našych dzion.
