«Hałoŭnaj niebiaśpiekaj dla ekanomiki Biełarusi zaraz źjaŭlajecca deficyt płaciožnaha bałansu, jaki pa vynikach 2008 h. skłaŭ 4,4 młrd. USD. Miž tym suma pavialičvajecca štokvartalna», piša doktar ekanamičnych navuk, zahadčyk kafiedraj finansaŭ i bankaŭskaj spravy VŠKB BDEU Uładzimir Usoski piša ŭ «Ekanamičnaj haziecie».
Doktar ekanamičnych navuk adznačaje:
«Jašče zadoŭha da kryzisu čystyja zamiežnyja aktyvy bankaŭ źmienšylisia z 221 młn. USD (1.01.2000 h.) da minus 2,23 młrd. USD (1.07.2008 h.).Tłumačycca heta dvuma pryčynami. Palityka dziaržavy pa stymulavańni ekanamičnaha rostu «padšturchoŭvała» banki da rostu valutnych zapazyčanaściaŭ u nierezidentaŭ. Nacbank praz vysokija adsotkavyja staŭki pa rublach va ŭmovach stabilnaha funkcyjanavańnia ekanomiki vymušaŭ banki pradavać jamu valutu».
Na dumku Uładzimira Usoskaha, kryzis biełaruskija banki pačali adčuvać jašče ŭ vieraśni 2008 hoda.
«U vieraśni 2008 h. pačaŭsia kryzis likvidnaści biełaruskich bankaŭ, -- piša ekśpiert. -- Nieadekvatny ŭzrovień vydatkaŭ u ekanomicy krainy, što «vylez» praz deficyt płaciožnaha bałansu, prafinansavany za košt stvoranych raniej (da kryzisu) daŭhoŭ, jakija buduć zapatrabavanyja nierezidentami».
Ekśpiert adznačaje, što za apošnija hady sukupny źniešni doŭh Biełarusi pavialičyŭsia ŭ niekalki razoŭ.
«Značny rost zamiežnych zapazyčanaściaŭ pryvioŭ da adčuvalnaha rostu vałavoha zamiežnaha doŭhu, -- raspaviadaje Uładzimir Usoski, -- Pry hetym zamiežny doŭh orhanaŭ dziaržkiravańnia na 1.01.2007 h. składaŭ 589 młn. USD, na 1.10.2008 h. - 2,144 młrd. USD.
Sukupny źniešni doŭh RB na 1.11.2008 h. dasiahnuŭ 14,557 młrd. USD.Dla paraŭnańnia adznačym, što hety pakazčyk na 1.01.2006 h. byŭ 5,128 młrd. USD, na 1.01.2007 h. - 6,786 młrd. USD, 1.01.2008 h. - 12,494 młrd. USD. Hetkaje imklivaje naroščvańnie daŭhoŭ mocna paŭpłyvała na «razahravańnie» ekanomiki».
Pry hetym asabliva imkliva rasła zapazyčanaść pradpryjemstvaŭ: «Na 1.11.2008 h. … doŭh pradpryjemstvaŭ dasiahnuŭ 8,082 młrd. USD, ź ich karotkaterminovy - 6,66 młrd. USD».
Ekanamist źviartaje ŭvahu, što:
«Deficyt płaciožnaha bałansu, jaki raście, pahłyblajecca dalejšym rezkim padzieńniem ekspartnych prybytkaŭ. Pry hetym pavialičvajucca zapasy tavaraŭ na składach. U studzieni 2009 h. u pramysłovaści jany skłali 84,6% (u studzieni 2008 h. - 50,2%). U struktury impartu vialikuju dolu składaje krytyčny impart, jaki ŭ značnaj miery źjaŭlajecca fiksavanaj vieličynioj».
Doktar ekanamičny navuk zajaŭlaje, što dalejšaja devalvacyja biełaruskaha rubla moža stać vyrašalnym faktaram padryvu likvidnaści bankaŭ.
«Praviedzienaja ŭ pačatku 2009 h. adnamomantavaja devalvacyja nie źmianiła intensiŭnaści devalvacyjnych i inflacyjnych čakańniaŭ,-- piša Uładzimir Usoski. -- Vierahodnaść čarhovaj chvali devalvacyi rubla vielmi vysokaja, adnak jaje košt u adroźnieńni ad devalvacyi 90-ch hh. budzie našmat vyšejšy.
Hramadzianie nazapasili značnyja bankaŭskija depazity ŭ rublach i zamiežnaj valucie, jakija ŭ vypadku ŭzmacnieńnia niehatyŭnych čakańniaŭ mohuć stać vyrašalnym faktaram padryvu likvidnaści bankaŭ.Niahledziačy na źmianšeńnie vieličyni depazitaŭ da zapatrabavańnia i terminovych depazitaŭ hramadzianaŭ (u rublach i zamiežnaj valucie) z 6 młrd. USD (1.01.2009 h.) da 5,4 młrd. USD (1.02.2009 h.), ich vieličynia zastajecca ŭnušalnaj».
Jak adznačaje ekśpiert,
«hrašovaja baza Nacbanka ź vieraśnia 2008 h. pa studzień 2009 h. źmienšyłasia na 2,641 trłn. Bru naminalnym vyražeńni i skłała 5,361 trłn. Br. Hetaja častka reziervavych hrošaj Nacbanka, što źmienšyłsia, absłuhoŭvaje 13,622 trłn. Br depazitaŭ hramadzianaŭ i pradpryjemstvaŭ».
Pry hetym Uładzimir Usoski zajaŭlaje pra źmianšeńnie čystych zamiežnych aktyvaŭ.
«Sumarnaja vieličynia čystych zamiežnych aktyvaŭ dvuchuzroŭnievaj bankaŭskaj sistemy składaje 1,41 młrd. USD (1.01.2009 h.). Pry ciapierašnim tempie valutnych interviencyjaŭ ich zastałosia na 1,5-2 miesiacy.Možna, viadoma, pradavać vałavyja zamiežnyja aktyvy, pavialičvajučy doŭh. Adnak heta ruch u zonu padvyšanaj ryzyki. Tamu nieabchodnaść vyraŭnoŭvańnia płaciožnaha bałansu - siońnia ledź nie samaja aktualnaja zadača», zajaŭlaje ekśpiert.
