Jazvavaja chvaroba i hastryt — niama inšych chvarob, pohlady na jakija tak kardynalna źmianilisia ŭ apošnija paru dziesiacihodździaŭ. Dyjahnostyka, lačeńnie, dyjeta — usio pierahledzieli z adkryćciom novaj bakteryi. Jana «lotaje», vierciačy žhucikami, jak viertalot (chielikoptar). Za heta jaje nazvali chielikabaktaram. Dakazali jaje značeńnie ŭ raźvićci hastrytu i jazvy Bary Maršał i Robin Uoren. Spačatku nichto nie vieryŭ, što ŭ kisłacie (čym, ułasna, i źjaŭlajecca straŭnikavy sok) moža žyć niejkaja bakteryja. Ale vučonyja dakazali, što majuć racyju. Kab pieramahčy skieptycyzm kaleh, Maršału navat pryjšłosia vypić kulturu bakteryj samomu, a praź niejki čas jon adčuŭ pieršyja simptomy vostraha hastrytu. U 2005 hodzie vučonyja za svajo adkryćcio atrymali Nobieleŭskuju premiju. Da taho času ličyłasia, što da jazvy i hastrytu pryvodziać niezdarovy ład žyćcia i stresy, piša Źviazda
Paśla vyśvietliłasia, što chielikabaktar «dapamahaje» i raźvićciu raku straŭnika. Tamu ankołahi kažuć, što niadrenna było b ad jaje pazbavicca ŭsim. Ale pakolki «viertalotny» mikrob jość u bolšaj častki nasielnictva płaniety, to pryznačać surjoznyja antybijotyki ŭsim, pakul niama jazvy ci hastrytu, miedyki nie rašajucca. U jakich vypadkach treba abśledavacca na chielikabaktar? Ci patrabujecca abaviazkovaje lačeńnie, kali mikrob vyjavili ŭ blizkaha svajaka i dzie jaho možna «padchapić», my raspytali va ŭrača-infiekcyjanista 11-j haradskoj palikliniki h. Minska Andreja MAKAREVIČA.
— Andrej Michajłavič, jak možna zarazicca bakteryjaj chielikabaktar piłary?
— Heta mahčyma ŭ lubym miescy hramadskaha charčavańnia, u haściach — praz posud. Šlach jaje pieradačy — charčovy.
— Praz brudnyja ruki, niamytuju aharodninu, vadu možna zarazicca?
— Tak, usio heta taksama moža stać krynicaj zaražeńnia. Ličycca, što čym bolš biednaja kraina, tym sanitarna-hihijeničnyja ŭmovy horšyja i, adpaviedna, ryzyka zaražeńnia vyšejšaja. Uvohule bolš za 50 pracentaŭ nasielnictva płaniety ličycca zaražanym hetaj bakteryjaj. Ale pakolki nie ŭsie my dobra abśledavany, nasamreč heta ličba moža być bolšaj.
— Chielikabaktar piłary zaŭsiody prajaŭlaje siabie peŭnymi simptomami? Ci jana moža žyć u arhaniźmie cicha, nijakich škodnych nastupstvaŭ nie vyklikajučy?
— Peŭnyja dyśpiepsičnyja rasstrojstvy (ciažkaje i balučaje stravavańnie. — Aŭt.) jana pieryjadyčna moža vyklikać.
— Ź jakimi simptomami varta iści praviaracca?
— Heta kłasičnyja simptomy vostraha i chraničnaha hastrytu: boli ŭ epihastryi, adsutnaść apietytu, pačućcio ciažaru ŭ straŭniku, uzdućcie žyvata, młosnaść, niaŭstojlivy stuł (zapory i panos), piakotka, adryžka. Adpaviedna, i słabaść, bo nie zasvojvajucca spažyŭnyja rečyvy. Z takimi simptomami varta źviartacca da terapieŭta.
— Jak vyjaŭlajuć hetu bakteryju?
— Sposabaŭ niekalki, u tym liku pa analizie kryvi, dychalnym teście. Ale załatym standartam źjaŭlajecca fibrahastraduadenaskapija ź bijapsijaj, abo paprostu zond. Pažadana brać kavałački tkanki ź niekalkich adździełaŭ straŭnika, zatym pad mikraskopam vyznačajecca stupień źmianieńniaŭ epiteliju ślizistaj.
— Kali ŭ niekaha ŭ siamji vyjavili chielikabaktar, heta aznačaje, što, chutčej za ŭsio, jana jość i ŭ astatnich členaŭ siamji? Im taksama treba lačycca? Ci supraćstaić hetamu mikrobu naš imunitet?
— U mikroba jość svaje asablivaści, dziakujučy jakim jon imkniecca vyžyć u žorstkich umovach salonaha asiarodździa straŭnika. Jany nazyvajucca faktarami virulentnaści. Adpaviedna i naš imunitet imkniecca spravicca z hetym mikrobam. I tut mnohaje zaležyć ad hienietyčnych asablivaściaŭ čałavieka i virulentnych ułaścivaściaŭ mikroba. Jość ludzi bolš usprymalnyja da hetaj infiekcyi «dziakujučy» asablivaściam svajoj imunnaj sistemy, jość mienš schilnyja. Ličycca, što inficyravana bolšaść nasielnictva płaniety. Ale nie ŭsim hety mikrob nanosić škodu. Ciačeńnie moža być jak bieśsimptomnym, tak i z kliničnymi prajavami.
— Dakazana, što chielikabaktar piłary vyklikaje hastryt. A škodnaja ježa moža jaho vyklikać?
— Składana ŭjavić takuju ježu, ź jakoj nie spravicca dosyć ahresiŭnaja salanaja kisłata, jakuju vypracoŭvaje naš arhanizm padčas stravavańnia. Inšaja reč, kali ŭ arhaniźmie pavyšana vypracoŭka salanaj kisłaty. Kali ŭ takim vypadku źjeści štości vostraje ci kisłaje, to moža ŭźniknuć vostry hastryt. I adnym z faktaraŭ pavyšeńnia ŭzroŭniu salanaj kisłaty moža być chielikabaktar. Tamu jaje najaŭnaść ličycca adnoj z pryčyn vostraha hastrytu.
— Jak lečycca chielikabaktar?
— Jość niekalki schiem eradykacyi (źniščeńnia bakteryi). Na mižnarodnych kanhresach jany pastajanna karektujucca. Bo ŭ roznych krainach nasielnictva pa-roznamu reahuje na lačeńnie. Kłasičnaja schiema — heta dva antybijotyki i inhibitar pratonnaj pompy — preparat, jaki źnižaje vypracoŭku kisłaty ŭ straŭniku. U nas pieršaja schiema, jak praviła, takaja: kłasičny amaksicylin, kłarytramicin i štości ź inhibitaraŭ. Pažadana ŭsie preparaty prymać brendavyja: jany bolš efiektyŭnyja. Kurs lačeńnia — kala dvuch tydniaŭ. Choć zdarajecca, što pacyjenty nie vytrymlivajuć lačeńnia i spyniajuć jaho samastojna. Usio ž taki dozy antybijotyku davoli vialikija.
— Ci praŭda, što lačeńnie ź pieršaha razu redka byvaje efiektyŭnym?
— Kali ŭsio ž taki prymać preparaty i prytrymlivacca ŭsich rekamiendacyj urača, vynik budzie stanoŭčym. Efiektyŭnaść lačeńnia składaje kala 85 pracentaŭ. Kali nie dapamahła pieršaja schiema, lačeńnie karektujecca, pryznačajucca inšyja preparaty.
— Kali ad bakteryi nie pazbavicca, jana moža vyklikać rak?
— Tak. Ličycca, što chielikabaktar moža być adnoj z pryčyn raku, sadziejničać jaho ŭźniknieńniu. Spačatku źjaŭlajecca hastryt, potym adbyvajecca źmianieńnie struktury ślizistaj straŭnika ci dvanaćcipałaj kiški i zamiaščeńnie narmalnaha epiteliju na nie zusim zdarovy — tak zvanaja mietapłazija. I stvarajucca ŭmovy dla ŭźniknieńnia dyspłazii (pieraradžeńnia narmalnaj tkanki ŭ puchlinnuju). Tamu kali ŭ siamji ŭ blizkaha svajaka była jazva ci rak straŭnika i dvanaccacipałaj kiški i ŭ samoha pacyjenta vyražana kliničnaja simptamatyka, to pažadana pralačycca. Kali ž niepakoić, naprykład, parušeńnie apietytu, ale pry hetym dapamahajuć takija preparaty, jak amieprazoł, to antybijotyki zvyčajna nie pryznačajucca. Bo praź niejki čas u haściach, miescach hramadskaha charčavańnia bakteryju znoŭ «padchoplivajuć». Zhodna sa statystykaj, praź niekalki hadoŭ kala 30 pracentaŭ pralečanych pacyjentaŭ zaražajecca znoŭ, pryčym čym bolš času z momantu lačeńnia prachodzić, tym bolšaja imaviernaść znoŭ zarazicca. Ciaham dziesiaci hadoŭ bakteryju amal dakładna padchopiš. Kali imunnaja sistema pieršapačatkova nie spracavała, to i dalej jana nie budzie spraŭlacca.
